Από την Μπερδέκλη Ελευθερία, ψυχολόγο με εξειδίκευση στην ειδική αγωγή, εργάζεται στην επιστημονική εταιρεία ειδικής αγωγής «Προσέγγιση»

Όλοι μας έχουμε βρεθεί κάποια στιγμή στη ζωή μας είτε στη θέση του ακροατή είτε στη θέση του αναγνώστη παραμυθιών. Τα συναισθήματα; Πολλά, έντονα, ανάμεικτα. Η μαγεία των παραμυθιών μας επιτρέπει να ταξιδεύουμε με τη φαντασία μας, να εκφράζουμε αλλά και να επιλύουμε, ασυνείδητα ίσως, πολλούς προβληματισμούς μας, να διασκεδάζουμε, να μοιραζόμαστε πολύτιμες στιγμές με άτομα που είναι σημαντικά για εμάς.

Το παραμύθι είναι ένας φανταστικός κόσμος όπου δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να ταξιδέψουν με την φαντασία τους, να πολεμήσουν και να νικήσουν «τέρατα, κακούς βασιλιάδες, μάγισσες» αλλά και να ταυτιστούν με αήττητους ήρωες με υπερφυσικές δυνάμεις.

Η πλοκή τους απλή και λιτή, το τέλος τους πάντα σχεδόν ευτυχισμένο, οι ήρωες γοητευτικοί, κωμικοί, απαλλαγμένοι από τα χαρακτηριστικά της αρχικής τους ταυτότητας, ανοίγουν ένα κόσμο μπροστά στα παιδικά ματάκια που επιτρέπει να προβάλλουν συναισθήματα, φόβους, αγωνίες. Ό,τι φαντάζει απειλητικό ή απίθανο «προβάλλεται» και «λύνεται» μέσα στα παραμυθία. Μας επιτρέπεται να αναγνωρίσουμε, να μάθουμε και να δοκιμάσουμε τρόπους επίλυσης εσωτερικών συγκρούσεων και συγχύσεων, δίνοντας την ευκαιρία στον εαυτό μας να επικοινωνήσει και να βρει διέξοδο σε όσα κυριαρχούν στον εσωτερικό μας κόσμο.

Ένα θυμωμένο παιδί μπορεί να ταυτιστεί με κάποιον ήρωα και να εκτονώσει τον θυμό του, «σκοτώνοντας» δράκους ή κακούς μάγους. Παιδιά με έντονα τα αισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς, καταφέρνουν να τα εξαφανίσουν μέσα από την ταύτισή τους με «αρχέτυπες» καταστάσεις, όπως η σύγκρουση του καλού και του κακού, όπου στο τέλος πάντα υπερνικά η εξυπνάδα έναντι της δύναμης και το τέλος είναι πάντα σχεδόν ευτυχισμένο, αποπνέοντας αισιοδοξία και αίσθηση ασφάλειας.

Στη συνεχή προσπάθεια ενίσχυσης και εφοδιασμού των παιδιών να αντιμετωπίσουν τον εξωτερικό κόσμο, να γνωρίσουν και να εξελίξουν τον εαυτό τους αλλά και να ξεδιαλύνουν τα συναισθήματά τους, έρχονται τα παραμύθια και προτείνουν ιδέες για το πώς θα γίνει αυτό, με όσο το δυνατόν πιο κατανοητό, απλό και διασκεδαστικό τρόπο. Τα παραμύθια μεταφέρουν σημαντικά μηνύματα σε συνειδητό και σε ασυνείδητο επίπεδο. Απευθύνονται άμεσα σε άγχη, ανησυχίες και διλήμματα των παιδιών, δίνοντας λύσεις στα ερωτήματά τους.

Κάθε παιδί, ανεξάρτητα φύλου και ηλικίας, θέλει να ζήσει περιπέτειες, να αντιμετωπίσει επικίνδυνες καταστάσεις, να νικήσει κακούς, και να χαράξει το δικό του δρόμο. Όλα αυτά μπορεί να τα ζήσει στη φαντασία του ακούγοντας ή διαβάζοντας παραμύθια. Στο ερώτημα λοιπόν γιατί να διαβάζουμε παραμύθια στα παιδιά, η απάντηση είναι απλή: πρέπει να τα προετοιμάσουμε για τη ζωή, να τους δείξουμε την πραγματικότητα. Παρόλο που στη δική μας πραγματικότητα δεν υπάρχουν νεράιδες και μάγοι, στην ουσία είναι κρυμμένοι, και τα παιδιά θα τα ανακαλύψουν σιγά σιγά.

Η αξία των παραμυθιών, ανεκτίμητη. Η απήχηση και επιρροή στις παιδικές ψυχούλες αναμφισβήτητη. Ας τα χρησιμοποιήσουμε, λοιπόν, δημιουργικά στη διαπαιδαγώγηση των μικρών μας, και ας αφήσουμε τη Σταχτοπούτα, τη Χιονάτη και τον Χάνσελ και Γκρέτσελ να «ζήσουν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα……»