Ένα «θαυματουργό» υγρό που ενεργοποιεί την ανάπλαση της αδαμαντίνης των δοντιών είναι πιθανό να αλλάξει στο άμεσο μέλλον τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η τερηδόνα. Πρόκειται για το διάλυμα του πεπτιδίου P11-4 το οποίο σχεδίασε η ομάδα της δρ. Αμαλίας Αγγελή στο τμήμα Χημείας του βρετανικού Πανεπιστημίου Leeds. Το πλεονέκτημα της νέας μεθόδου, που είναι ακόμα υπό μελέτη, είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί ανώδυνα, γεγονός που ίσως κάνει τις επισκέψεις στον οδοντίατρο πολύ πιο ευχάριστες. Στα υπέρ της νέας τεχνικής είναι ότι έχει ήδη δοκιμαστεί εκτός εργαστηρίου, σε 15 ασθενείς, με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα, που ήταν αντιληπτά ακόμη και από τους ίδιους τους ασθενείς.

Η έρευνα με μια ματιά
➜ Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Leeds επέλεξαν 15 ασθενείς από 18 έως 70 ετών τα δόντια των οποίων έφεραν τα προειδοποιητικά λευκά σημάδια των πρώτων σταδίων της τερηδόνας.
➜ Στη συνέχεια, «πέρασαν» τις προβληματικές περιοχές των δοντιών με μια στρώση του πρωτεϊνικού διαλύματος P11-4. Πρόκειται για μια διαδικασία που διαρκεί ελάχιστα λεπτά και είναι ανώδυνη.
➜ Το διάλυμα έχει την ιδιότητα να φτάνει στις άσπρες περιοχές από τις οποίες λείπει το ασβέστιο, το βασικό δομικό υλικό της αδαμαντίνης. Εκεί ελκύει μεταλλικά στοιχεία, όπως το ασβέστιο, ενεργοποιώντας την αναδόμηση της φθαρμένης αδαμαντίνης.
➜ Σύμφωνα με τον δρ. Brunton, μέσα σε 30 ημέρες τα άσπρα στίγματα είχαν εξαφανιστεί από τα δόντια των ασθενών, γεγονός που σημαίνει ότι χάρη στο συγκεκριμένο πεπτίδιο αναστράφηκε η διαδικασία αποδόμησης των δοντιών. Μάλιστα, η διαφορά στο χρώμα των δοντιών ήταν ορατή ακόμη και από τους ίδιους τους ασθενείς.

Το θαυματουργό πεπτίδιο
Το P11-4 έχει την ιδιότητα να ελκύει τα ιόντα ασβεστίου, αναπλάθοντας την αδαμαντίνη των δοντιών. Επιπλέον, όπως μας εξήγησε ο δρ. Brunton, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα, ένα πλεονέκτημα της διαδικασίας είναι ότι το δόντι με απαρχές τερηδόνας απορροφά τόσο διάλυμα όσο χρειάζεται. Το υπόλοιπο διάλυμα απομακρύνεται με το σάλιο, γεγονός που καθιστά το ζήτημα της δοσολογίας κατά κύριο λόγο αυτορρυθμιζόμενο.

Αποτελεσματική πρόληψη
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, το νέο «υγρό σφράγισμα» δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα δόντι με προχωρημένη τερηδόνα, που έχει ανάγκη σφραγίσματος ή ακόμη και εξαγωγής του. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί προληπτικά στα πρώτα στάδια της τερηδόνας, προκειμένου να αναστραφεί η διαδικασία φθοράς της αδαμαντίνης των δοντιών. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα «πρόδρομο σφράγισμα» που μπορεί να μας γλυτώσει από το πραγματικό.

Επιπλέον, εκτιμάται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της ευαισθησίας των δοντιών στις μεταβολές της θερμοκρασίας (κρύο-ζεστό). «Τέτοιου είδους ευαισθησία συνήθως παρουσιάζεται μετά τη λεύκανση των δοντιών, η οποία είναι ευρέως διαδεδομένη πρακτική», εξηγεί ο δρ. Brunton. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί και στις περιπτώσεις συρρίκνωσης των ούλων, που συνήθως εκδηλώνονται με την πάροδο του χρόνου.

Εκτιμάται ότι το P11-4 μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και στην περιοδοντική νόσο, αν και προς το παρόν δεν έχει δοκιμαστεί σε τέτοιες περιπτώσεις. Πρόκειται πάντως για ένα πολλά υποσχόμενο διάλυμα που, σύμφωνα με τους ειδικούς, μπορεί να δώσει το έναυσμα για ένα πλήθος δοκιμών και εφαρμογών στην οδοντιατρική.

SΟS… τερηδόνα
Η τερηδόνα ξεκινά όταν τα οξέα που δημιουργούνται κατά τον μεταβολισμό των υδατανθράκων διαβρώνουν την αδαμαντίνη -την εξωτερική λευκή στιβάδα των δοντιών-, δημιουργώντας μικροσκοπικές τρύπες στο δόντι. Εάν αυτά τα πρώτα σημάδια φθοράς δεν αντιμετωπιστούν αμέσως, σταδιακά μεγαλώνουν, με αποτέλεσμα το δόντι να «μαυρίζει» και να χρειάζεται σφράγισμα.
Στα πρώτα στάδια δημιουργίας της τερηδόνας το ασβέστιο της αδαμαντίνης σιγά-σιγά χάνεται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται άσπρα στίγματα ακριβώς κάτω από την επιφάνεια των δοντιών. Τα στίγματα αυτά είναι ορατά ακόμη και με γυμνό μάτι. «Με απλά λόγια, το δόντι που χαλάει αρχικά γίνεται πιο άσπρο», μας εξηγεί ο καθηγητής Επανορθωτικής Οδοντιατρικής δρ. Paul Brunton, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα.

Το επόμενο βήμα
Είναι απαραίτητο να διενεργηθούν δοκιμές σε περισσότερους ασθενείς, προτού το νέο διάλυμα αρχίσει να χρησιμοποιείται στην κλινική
πράξη. Πάντως, εκτιμάται ότι τον επόμενο χρόνο είναι πιθανό οι οδοντίατροι να έχουν στη διάθεσή τους το «θαυματουργό» υγρό που σταματά τη φθορά των δοντιών.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ δρ. PAUL BRUNTON, καθηγητή Επανορθωτικής Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Leeds.