Αυτή την Κυριακή «ΤΟ ΒΗΜΑ» δίνει
ΒΗΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ.
ΣΕΦΕΡΗΣ 1963. 60 ΧΡΟΝΙΑ ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΟΜΠΕΛ.
Ο εμβληματικός ποιητής.
Ο μαχητής της γλώσσας.
O χαρισματικός διπλωμάτης.
Μια επετειακή έκδοση με αφορμή τη συμπλήρωση των 60 χρόνων από τη βράβευση του πρώτου Έλληνα λόγιου με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Μια νέα ματιά στην πορεία και το διαχρονικό έργο του μεγάλου ποιητή.
Ένας αφιερωματικός τόμος στον Γιώργο Σεφέρη με αφορμή την 60ή επέτειο της απονομής του Βραβείου Νόμπελ (1963) μπορεί να είναι μια συμβατική πράξη ποιητικής αναγνώρισης ή μια πράξη πολιτιστικού καθωσπρεπισμού, μπορεί όμως να είναι και κάτι άλλο, πλησιέστερο στα σημερινά αιτούμενα της ελληνικής λογιοσύνης και τις συνθήκες ύπαρξης μιας καταφανώς περισσότερο αναπτυγμένης και περισσότερο ώριμης κοινωνίας. Μπορεί να είναι ένα σημάδι επαγρύπνησης σε μια στιγμή όπου η συναισθηματική ελαφρότητα και ο ανορθολογισμός φαίνεται να κερδίζουν έδαφος στον κόσμο ολόκληρο αλλά και στη μικρή ελληνική μας επικράτεια. Και αν η ιστορική και κοινωνική μας καταγωγή από ελεύθερους και ανεξάρτητους αγρότες μπορεί να θωρακίζει ακόμη τις καθημερινές μας συμπεριφορές από ακρότητες, τίποτε δεν δικαιολογεί τον εφησυχασμό και την πνευματική ανεμελιά. Γρηγορούμε, εννοώ πρέπει να γρηγορούμε, με τον τρόπο του Γιώργου Σεφέρη φυσικά.
Η έκδοσή μας ασφαλώς και δεν έρχεται να καλύψει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία της ποίησης και των Νεοελληνικών Σπουδών ούτε να αναδείξει κάτι κρυμμένο ή πρωτοφανέρωτο στον κόσμο της ελληνικής ποίησης. Είναι όλα ορατά και ίσως όλα έχουν ειπωθεί. Κι όμως. Υπάρχει και μια άλλη πλευρά των πραγμάτων που θέλουμε να υπηρετήσουμε, όχι μόνον με τον τόμο αυτό, αλλά συνολικά με αυτή τη σειρά βιβλίων. Όλα να τα δούμε από την αρχή, να τα ξαναδούμε αλλιώς. Στο σημείο του δυνατού. Δηλαδή, να δούμε τους εαυτούς μας αλλιώς, να κρατήσουμε ενεργή την ποίηση και τη μελέτη της, με άλλα λόγια την κινητήρια δύναμη της ελληνικής μας ταυτότητας, ουσιαστικά της ελληνικής μας υπόστασης.
Αλλά γιατί η ποίηση πήρε τέτοια υπερέχουσα θέση στον πνευματικό κόσμο των Ελλήνων, με τους μεγάλους του είδους να ξεπερνούν μάλιστα τα τοπικά τους όρια και ενίοτε να παίρνουν μια ξεχωριστή θέση στη ζωή των ανθρώπων όπου γης, που αναζητούν μια ανακούφιση στην αναπαράσταση της αγωνίας τους που τους προσφέρει η ποίηση; Η απάντηση ίσως δεν είναι και τόσο δύσκολη. Είναι οι ιδέες τους ασφαλώς, ανθρώπινες και ανθρωπιστικές, που τους κάνουν πνευματικούς ταγούς. Είναι εκείνη η βαθιά αναταραχή, ο αδάμαστος ερωτισμός, που τους κάνει ερμηνευτές ψυχών και σωμάτων και με έναν άλλο τρόπο, ίσως μαγικό, οικουμενικούς στοχαστές. Είναι όμως και η σχέση τους με τη γλώσσα, αυτή η ταύτιση γλώσσας και ποίησης, που τους κάνει Έλληνες εθνικούς ποιητές και ταυτόχρονα μύστες της απόλυτης ποίησης. Η γλώσσα, αυτή η κοσμογονική ανακάλυψη των νεότερων χρόνων, που έδωσε μορφή στον σύγχρονο κόσμο των εθνών, που γέννησε τους ποιητές που με τη σειρά τους έδωσαν φωνή στις κοινωνίες και τις πατρίδες τους. Η ελληνική περίπτωση είναι υποδειγματική, όπως υποδειγματική ανάμεσα στους μεγάλους ομοτέχνους του είναι και η περίπτωση του Γιώργου Σεφέρη. Όλοι οι Έλληνες ποιητές είναι μαχητές της γλώσσας και δεν θα δίσταζα να ισχυριστώ ότι όλοι τους την κέρδισαν αυτή τη μάχη. Από τον πρωτόθρονο Διονύσιο Σολωμό ως τους σημερινούς θεράποντες της τέχνης τους, οι Έλληνες ποιητές δώσανε γλωσσική υπόσταση στα κοινωνικά συναισθήματα που συγκρότησαν τελικά την εθνική πολιτιστική μας ταυτότητα – όχι μόνον στον χρόνο της δικής τους ζωής αλλά και πέραν αυτής. Ακόμη και οι σουρεαλιστές με τη γλώσσα αναμετρήθηκαν.
Ο Γιώργος Σεφέρης είναι ένας από τους κορυφαίους αγωνιστές του ήθους και της γλώσσας. Στάθηκε ένας ανυποχώρητος πολεμιστής στον αγώνα για την κατανόηση των εννοιών και των πραγμάτων, για τη συγκρότηση του γλωσσικού κώδικα της κοινωνικής και πολιτιστικής μας ύπαρξης. Αγωνίστηκε για την ακρίβεια και την ουσία των λέξεων και για την ομορφιά του λόγου. Αρματωμένος και κομψός. Εξήντα χρόνια από τη βράβευσή του και πενήντα δύο χρόνια από τον θάνατό του, με αυτόν τον τόμο, τιμούμε τον ποιητή.
Από τον πρόλογο της έκδοσης, του Βασίλη Παναγιωτόπουλου
Η ποίηση του Σεφέρη στηρίζεται στον λιτό, απέριττο λόγο, χωρίς φραστικά στολίδια και χωρίς καταχρήσεις λεκτικών σχημάτων, που ήταν πολύ προσφιλείς στη μέχρι τότε ποιητική παραγωγή. Οι φορτισμένοι νοηματικά στίχοι του αντλούν σύμβολα, ονόματα και δάνειες φράσεις από τη μακραίωνη ελληνική παράδοση. Βαθύς γνώστης της αρχαίας, της μεσαιωνικής και της νεότερης γραμματείας, συλλαμβάνει τη διαχρονική πορεία του ελληνισμού, στηριζόμενος πάντοτε στις ιστορικές ή μυθικές αντιστοιχίες του παρόντος. Ολόκληρη η ποίησή του
διακατέχεται από αυτό που ο ίδιος ονόμασε «καημό της ρωμιοσύνης». Η φυλετική περιπέτεια εκφράζεται συχνά με αντίθετα ζεύγη εννοιών: δικαιοσύνη-αδικία, φως-σκοτάδι, τέχνη-καθημερινότητα. Με τον Σεφέρη η ζωντανή, γηγενής παράδοση, συμπορεύεται με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή παιδεία. Βασικό γνώρισμα της ποιητικής, δοκιμιακής και μεταφραστικής προσφοράς του είναι η ενότητα. Δημήτρης Δασκαλόπουλος
Μαζί
GRACE
Το νέο γυναικείο περιοδικό
Υπέροχες ιστορίες για υπέροχες γυναίκες!
Και
ΒHMAgazino
Christmas Ιssue:
Συλλεκτικό τεύχος αφιερωμένο στη λάμψη της γιορτής!
