Μεγάλο πλήγμα για την ελληνική οικονομία αποτελεί η κλιματική κρίση, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στη χώρα μας. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η Κομισιόν, ο ΟΟΣΑ αλλά και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας έκρουσαν «καμπανάκι» κινδύνου για την Ελλάδα σε σχέση με το συγκεκριμένο «καυτό» ζήτημα.

Η κλιματική αλλαγή που εκδηλώνεται με ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελεί έναν από τους βασικούς κινδύνους για την οικονομία της Ελλάδας, προειδοποιεί ο ΟΟΣΑ στη νέα του έκθεση για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές (OECD Economic Outlook) η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα. «Ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες του 2023 στη Θεσσαλία, θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν αρνητικά την εγχώρια ζήτηση», τονιζόταν εντός της έκθεσης, συνδέοντας μάλιστα την επέκταση της κλιματικής κρίσης με την αναμενόμενη αύξηση των δαπανών, κάτι που προκαλεί έντονη ανησυχία.

Μία ημέρα αργότερα και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, προειδοποίησε για την κλιματική κρίση και τις επιπτώσεις της στην οικονομία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για προσαρμογή στα ακραία καιρικά φαινόμενα και για ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών.

Ο ίδιος τόνισε πως, πέρα από τον μετριασμό των εκπομπών, η εστίαση πρέπει να στραφεί και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Ο Στουρνάρας υπογράμμισε την ανάγκη για αύξηση της χρηματοδότησης της προσαρμογής, η οποία μέχρι σήμερα βασίζεται κυρίως σε δημόσιους πόρους, καλώντας σε κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων.

Απώλειες πάνω από 16 δισ. ευρώ

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η Κομισιόν, περιλαμβάνοντας εκτενώς το ζήτημα στην έκθεση για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο που αφορούσε τη χώρα μας. Οι κλιματικοί κίνδυνοι επηρεάζουν άμεσα την οικονομία και την κοινωνία της Ελλάδας, σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μεταξύ 1980 και 2023, η Ελλάδα κατέγραψε οικονομικές απώλειες άνω των 16 δισεκατομμυρίων ευρώ λόγω ακραίων φαινομένων που σχετίζονται με τον καιρό και το κλίμα .

Μόνο το 5% των οικονομικών ζημιών κατά την ίδια περίοδο ήταν ασφαλισμένες, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα ασφαλιστικής κάλυψης έναντι ακραίων φαινομένων στην ΕΕ, ιδίως για τις πυρκαγιές και τις θυελλώδεις καταιγίδες.

Κόστος

Όπως αποτυπώνεται στη συγκεκριμένη έκθεση, η ετοιμότητα και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή έχουν βελτιωθεί, αλλά η χρηματοδότηση του κινδύνου καταστροφών είναι ανεπαρκής. Η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στους κλιματικούς κινδύνους και στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ο κλιματικός κίνδυνος και ο κίνδυνος ακραίων καιρικών φαινομένων επεκτείνονται και σε δημοσιονομικές εκτιμήσεις, όπως έγινε φανερό κατά την δαπανηρή αποκατάσταση και ανοικοδόμηση μετά την καταιγίδα Daniel το 2023. Για να μετριάσει το κόστος αυτό, η Ελλάδα αποφάσισε να διαθέσει 600 εκατ. ευρώ ετησίως για τη διαχείριση μελλοντικών κινδύνων από φυσικές καταστροφές. Μεταξύ 2006 και 2024, μια επιφάνεια 0,4% της έκτασης της Ελλάδας καίγεται κατά μέσο όρο κάθε χρόνο, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ.

Παράλληλα, η λειψυδρία, ιδίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, επηρεάζει τόσο τον τουρισμό όσο και τη βιομηχανία στην Ελλάδα. Καθώς η κλιματική αλλαγή επιτείνει τις ξηρασίες, τις πλημμύρες και τους καύσωνες, η Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις στη διαχείριση των υδάτινων πόρων της. Οι προκλήσεις αυτές περιλαμβάνουν λειψυδρία και ρύπανση, οι οποίες μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την οικονομία και την ανθρώπινη υγεία.

Ρύπανση

Παράλληλα, σύμφωνα με την Κομισιόν, η βιομηχανία της Ελλάδας εκλύει σχετικά υψηλές ποσότητες αέριων και υδάτινων ρύπων. Η χώρα έχει σχετικά υψηλό επίπεδο βλαβών από την ατμοσφαιρική ρύπανση και η ένταση των εκπομπών της είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ, κυρίως λόγω της συμβολής του ενεργειακού τομέα. Το κόστος της ρύπανσης είναι υψηλότερο από τις επενδύσεις για την πρόληψη, έχοντας να αντιμετωπίσει χιλιάδες θανάτους ετησίως. Για να επιτύχει τους περιβαλλοντικούς της στόχους και να επιτύχει την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης, η Ελλάδα χρειάζεται να διαθέσει επιπλέον 349 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ το εθνικό σχέδιο για το κλίμα και την ενέργεια διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων

Σχέδιο και βιοαπόβλητα

Η Ελλάδα θα ωφεληθεί από την εκπόνηση ενός σχεδίου για την κλιματική προστασία των κρίσιμων υποδομών της, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών ύδρευσης, σύμφωνα με την Κομισιόν. Ειδικότερα όσον αφορά την ύδρευση, αυτό θα συνεπαγόταν: i) ενίσχυση της βιωσιμότητας των λειτουργιών και των επενδύσεων των επιχειρήσεων ύδρευσης- ii) βελτίωση της διαχείρισης της προσφοράς και της ζήτησης νερού- iii) παροχή κινήτρων για την εφαρμογή πρακτικών για καθαρό νερό και iv) προώθηση μιας θεσμικής μεταρρύθμισης που θα εστιάζει στον τρόπο βελτίωσης της ικανότητας (και της λογοδοσίας) των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης.

Η μετατροπή των αποβλήτων σε πρώτες ύλες είναι το κλειδί για τη μετάβαση σε μια καθαρότερη, κλιματικά ουδέτερη και κυκλική οικονομία που ωφελεί το περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες. Το ποσοστό ανακύκλωσης στην Ελλάδα είναι 17%, σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 49%. Οι υπηρεσίες διαχωρισμού της συλλογής βιοαποβλήτων παρέχουν επί του παρόντος μόνο μέτρια ποσοστά συλλογής και η υγειονομική ταφή εξακολουθεί να είναι η κυρίαρχη μέθοδος επεξεργασίας των αστικών αποβλήτων, σε ποσοστό 80%.

Από τον Γιάννη Αγουρίδη

Πηγή: OT