Πτωτική τάση παρουσιάζει στη βρετανική εκπαίδευση η συμμετοχή των υποψηφίων στα τεστ για ξένες γλώσσες, στις κατατακτήριες εξετάσεις για τα πανεπιστήμια, επιβεβαιώνοντας μια τάση που σχετίζεται με –τι άλλο;- την τεχνητή νοημοσύνη.
Η ετήσια πτώση στη συμμετοχή στις εξετάσεις αυτές σε ηλικία 16 ετών για γερμανικά και γαλλικά ήταν 1,5% φέτος, επιβεβαιώνοντας της μακροχρόνια πτώση στο ενδιαφέρον για εκμάθηση ξένων γλωσσών. Τα τμήματα γλωσσών σε ορισμένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια στη Βρετανία εξετάζουν το ενδεχόμενο να συγχωνευθούν, καθώς μειώνεται ο αριθμός των φοιτητών, αλλά και των διδασκόντων. Και οι ειδικοί κοιτάζουν στην ευκολία της τεχνητής νοημοσύνης.
Η Βρετανία, όπως επισημαίνουν οι Financial Times, είναι βέβαια μια ιδιαίτερη περίπτωση, όπως και οι ΗΠΑ. Βρετανοί και Αμερικανοί θεωρούνταν πάντα «γλωσσικά καθυστερημένοι», διότι μιλώντας αγγλικά είχαν πάντα ένα ατού στο εμπόριο και τις διεθνείς σχέσεις. Οι άλλοι ακολουθούσαν: μάθαιναν αγγλικά.
Ο αριθμός των φοιτητών και των καθηγητών έχει μειωθεί τόσο πολύ που ορισμένα κορυφαία πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου εξετάζουν το ενδεχόμενο συγχώνευσης των γλωσσικών τους μαθημάτων. Οι Βρετανοί, όπως και οι Αμερικανοί, εδώ και καιρό είναι γλωσσικά καθυστερημένοι, κρυμμένοι πίσω από την κατάσταση της αγγλικής ως παγκόσμιας γλώσσας των επιχειρήσεων και της ποπ κουλτούρας.
Ύστερα, τόσο στη Βρετανία όσο και αλλού, χάριν της οικονομικής ανάπτυξης τα εκπαιδευτικά συστήματα έδωσαν έμφαση αλλού. Όπως στην τεχνολογία, στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες, αφήνοντας τις ανθρωπιστικές στην άκρη. Η Λογοτεχνία, είναι αλήθεια, δεν φέρνει λεφτά, ούτε βοηθά στις εξαγωγές.
Στην Ευρώπη τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα. Σε όλη την ΕΕ, σχεδόν οι μισοί μαθητές στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μαθαίνουν δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες. Στην Ελλάδα, αν και δεν υπάρχουν πρόχειρα στοιχεία, επίσης αυξάνεται το ενδιαφέρον – κυρίως λόγω τουρισμού.
Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης
Είναι αλήθεια ότι οι εφαρμογές και η τεχνητή νοημοσύνη ανοίγουν συναρπαστικές δυνατότητες στη διδασκαλία γλωσσών, την επικοινωνία και τη δυνατότητα στους ανθρώπους να διαβάζουν άμεσα άλλες γλώσσες. Η μετάφραση μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσε να αποτελέσει ιδιαίτερο πλεονέκτημα για πολυεθνικά συνέδρια και οργανισμούς.
Παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι υπηρεσίες της πρέπει να μεταφράσουν όλη τη νομοθεσία σε 24 επίσημες γλώσσες, με στρατούς μεταφραστών που επιβλέπονται από νομικούς και ειδικούς γλωσσολόγους που επαληθεύουν την ακρίβεια των μεταφράσεων.
Στις συνόδους, τα πράγματα μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολα. Οι 24 γλώσσες της 24 γλώσσες δημιουργούν 552 πιθανά ζεύγη διερμηνείας. Όχι μόνο από ελληνικά στα γαλλικά ή τα ισπανικά, αλλά από κροατικά σε φινλανδικά.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λύσει τα χέρια, αλλά, τι γίνεται με την αργκό, τους ιδιωματισμούς ή το χιούμορ; Πολύ περισσότερο με τον τόνο της φωνής;
Γιατί να μάθει κανείς μια ξένη γλώσσα;
Πέρα από τις παραπάνω «δυσλειτουργίες», όμως, υπάρχουν σαφή οφέλη από την εκμάθηση ξένων γλωσσών.
Σύμφωνα με τις έρευνες, η εκμάθηση ξένων γλωσσών σε νεαρή ηλικία είναι θετική για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τις γνωστικές δεξιότητες. Γιατί μαθαίνοντας ξένες γλώσσες βελτιώνεται η μνήμη, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η κριτική σκέψη και τη δημιουργικότητα. Όταν κάποιος είναι δίγλωσσος, αποκτά ένα «γνωστικό απόθεμα» που μπορεί να βοηθήσει στην καθυστέρηση της εμφάνισης ασθενειών όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.
Αλλά μπορεί να είναι και «οικονομικά» ωφέλιμη. Η ομιλία άλλων γλωσσών μπορεί επίσης να αποτελέσει υπερδύναμη στις επιχειρήσεις, την πολιτική και άλλους τομείς. Εντυπωσιάζει το κοινό και κάνει τις συναντήσεις πιο παραγωγικές. Στη διπλωματία υψηλού επιπέδου, η ομιλία της γλώσσας του ομολόγου σας μπορεί να είναι ένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα. Διότι, σε συνόδους κορυφής, η εργασία ακόμη και μέσω εξειδικευμένης διερμηνείας είναι δύσκολη. Στη χρυσή εποχή της αμερικανο-σοβιετικής διπλωματίας, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ κρατούσε συνεχώς στο πλευρό του τον έμπιστο διερμηνέα του Πάβελ Παλάζτσενκο.
Κι ύστερα, δεν είναι λίγοι που υποστηρίζουν ότι η ομορφιά της λογοτεχνίας του Προυστ ή του Γκαίτε, ή της ποίησης του Πούσκιν, μπορεί να εκτιμηθεί πραγματικά μόνο στο πρωτότυπο. Φανταστείτε τον Καβάφη στα ιαπωνικά ή τον Ελύτη στα σουαχίλι. Όσο καλή και αν είναι η απόδοση, πώς να αποδώσεις τις αποχρώσεις των παρομοιώσεων και το φως των λέξεων.
Πύλη προς τον κόσμο
Επιπλέον, η γνώση του πώς λειτουργούν οι γλώσσες των άλλων λαών αποτελεί επίσης ένα παράθυρο στην κατανόηση άλλων πολιτισμών. Επίσης, μια πύλη προς προγράμματα περιφερειακών σπουδών, τα οποία επίσης μειώνονται στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι εξελιγμένοι υπολογιστές μπορούν να γίνουν γλωσσικοί εμπειρογνώμονες, να μάθουν και να μιλήσουν σε άλλες γλώσσες. Αλλά αν οι άνθρωποι δεν τις μιλούν, η Γη χάνει τη συνδεσιμότητά της.
Έτσι, αν την επόμενη φορά σας ρωτήσουν αν μιλάτε γαλλικά, μην στραφείτε στο chatbot που έχετε στο κινητό σας. Απαντήστε «Oui».
*Από την ΕπιμέλειαΑρχοντία Κάτσουρα
