Από τον Σκρουτζ του Τσαρλς Ντίκενς μέχρι τον κ. Μπερνς των Σίμπσονς, η ποπ κουλτούρα παρουσιάζει συχνά πλούσιους χαρακτήρες με εγωιστική και κακή συμπεριφορά.
Σύμφωνα με πρόσφατες ψυχολογικές έρευνες, το φαινόμενο αυτό μπορεί να έχει υπόσταση πέρα από τα στερεότυπα, καθώς ο πλούτος φαίνεται να συνδέεται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς.
Σύνδεση πλούτου και ηθικής
Σύμφωνα με την Daily Mail, νέες μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με υψηλότερο εισόδημα τείνουν να επικεντρώνονται περισσότερο στα προσωπικά τους συμφέροντα και να δείχνουν λιγότερη συμπόνια για τους άλλους.
Έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ διαπίστωσε ότι τα άτομα της ανώτερης κοινωνικής τάξης είναι πιο πιθανό να ψεύδονται κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων, να κλέβουν για να κερδίσουν ένα βραβείο και να υποστηρίζουν ανήθικη συμπεριφορά στην εργασία.
Η ίδια μελέτη αναδεικνύει ότι αυτές οι τάσεις σχετίζονται με μια πιο ευνοϊκή στάση απέναντι στην απληστία, ενώ άτομα από χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες τείνουν να δείχνουν περισσότερη συμπόνοια για τον πόνο των άλλων.
Τα χρήματα και οι μικρές καθημερινές επιλογές
Δεν είναι μόνο η κοινωνική τάξη που επηρεάζει τη συμπεριφορά.
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι οδηγοί ακριβότερων αυτοκινήτων είναι λιγότερο πιθανό να επιβραδύνουν για πεζούς ή να αφήσουν άλλους οδηγούς να μπουν στον δρόμο.
Μια έρευνα του Πανεπιστημίου της Νεβάδα διαπίστωσε ότι η πιθανότητα να επιβραδύνει ένας οδηγός για πεζό μειώνεται κατά 3% για κάθε 1.000 δολάρια αξίας του οχήματός του.
Αυτό θέτει το ερώτημα: προκαλεί ο πλούτος τον εγωισμό ή οι εγωιστές γίνονται πλούσιοι;
Getty Images
Η σκοτεινή τριάδα και η προσωπικότητα
Σύμφωνα με τον Δρ Στιβ Τέιλορ, ψυχολόγο στο Πανεπιστήμιο Leeds Beckett, η απάντηση μπορεί να βρίσκεται στην προσωπικότητα. Ο Δρ Τέιλορ αναφέρει ότι τα χαρακτηριστικά που κάνουν κάποιον εγωιστή αυξάνουν την πιθανότητα να αποκτήσει πλούτο. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι γνωστά ως «Σκοτεινή Τριάδα» και περιλαμβάνουν:
- Ψυχοπάθεια: Αντικοινωνική συμπεριφορά, έλλειψη ενσυναίσθησης, παρορμητικότητα.
- Ναρκισσισμό: Εγωισμός, αλαζονεία, υπερβολικό αίσθημα δικαιώματος.
- Μακιαβελισμό: Προθυμία να ενεργεί κανείς ανήθικα για προσωπικό όφελος, χειριστική και κυνική συμπεριφορά.
Έρευνες δείχνουν ότι άτομα με αυτά τα χαρακτηριστικά τείνουν να καταλαμβάνουν θέσεις εξουσίας και να γίνονται πλουσιότερα, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας.
Ο Δρ Τέιλορ σημειώνει ότι η «έλλειψη» που προκαλείται από τα χαρακτηριστικά της Σκοτεινής Τριάδας οδηγεί ορισμένους ανθρώπους στην αναζήτηση κύρους και εξουσίας για να γεμίσουν το εσωτερικό κενό.
Αυτό εξηγεί γιατί το ποσοστό της κλινικής ψυχοπάθειας είναι τρεις φορές υψηλότερο στα διοικητικά συμβούλια από ό,τι στον γενικό πληθυσμό.
Τα άτομα με ναρκισσιστικά ή ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά βλέπουν τους άλλους κυρίως ως εργαλεία για να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους, ενώ η έλλειψη ενσυναίσθησης διευκολύνει τη δημιουργία πλούτου χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η βλάβη που προκαλείται στους άλλους.
Σχέση πλούτου και ευτυχίας
Μελέτες δείχνουν ότι τα χρήματα συμβάλλουν ελάχιστα στην αύξηση της ευτυχίας πέρα από ένα ορισμένο όριο.
Οι ευτυχισμένοι και συμπονετικοί άνθρωποι δεν νιώθουν την ανάγκη να συγκεντρώσουν τεράστιες ποσότητες πλούτου και συνήθως δεν διαθέτουν την έλλειψη ενσυναίσθησης που απαιτείται για να το κάνουν.
Ωστόσο, ο Δρ Τέιλορ επισημαίνει ότι δεν είναι όλοι οι πλούσιοι εγωιστές.
Μερικοί αποκτούν πλούτο μέσω ταλέντου, καινοτομίας ή κληρονομιάς και μπορεί να επιλέγουν να δωρίζουν μεγάλο μέρος της περιουσίας τους, όπως ο Μπιλ Γκέιτς, αντί να την συσσωρεύουν.
Ο Δρ Τέιλορ καταλήγει ότι η ανθρώπινη ευημερία εξαρτάται από τη σύνδεση με τους άλλους. Χωρίς αυτήν, οι άνθρωποι ζουν σε μια μόνιμη κατάσταση δυσαρέσκειας, ανεξάρτητα από το πόσο πλούσιοι ή επιτυχημένοι είναι.
Το φαινόμενο Σκρουτζ, λοιπόν, ίσως δεν είναι μόνο μια φανταστική ιστορία, αλλά μια αντανάκλαση ψυχολογικών και κοινωνικών πραγματικοτήτων.
πηγή in.gr
