Όσοι έχουν συγγενείς με αρχόμενη ή προχωρημένη άνοια ξέρουν πολύ καλά και «από πρώτο χέρι» πόσο δύσκολα χρόνια περιμένουν τους αγαπημένους τους, αλλά και τους ίδιους. Τα ευρήματα νεότερων ερευνών ίσως ανακουφίσουν το βάρος που κουβαλούν τόσο οι ασθενείς όσο και εκείνοι που τους φροντίζουν. Μία από αυτές δείχνει ότι τα γηροκομεία που παρέχουν μεγάλη ελευθερία στους ασθενείς, παρακολουθώντας ταυτόχρονα από κοντά τους δείκτες της υγείας τους, έχουν πιο ευτυχείς και υγιείς γέροντες, παρά την άνοια ή την Αλτσχάιμερ που παρουσιάζουν.

Η βασική φιλοσοφία των γηροκομείων αυτών είναι να επιτρέπουν στους ασθενείς διάφορες «ακραίες ενέργειες», όπως το να κάνουν μπάνιο στις 2 η ώρα τη νύχτα ή να τρώνε σοκολατάκια, να ταΐζουν την κούκλα τους και να βλέπουν τηλεόραση στις 4 το πρωί. Δηλαδή ενέργειες που στους άλλους οίκους θωρούνται ενοχλητικές για το προσωπικό ή τους άλλους ασθενείς και κρίνονται ως απαράδεκτες, εκεί είναι αποδεκτές. Η φιλοσοφία των «φιλελεύθερων γηροκομείων» είναι να επιτρέπουν στον ασθενή οτιδήποτε του προσφέρει ανακούφιση ή χαρά και απλώς να τον παρακολουθούν προσεκτικά – π.χ. να μη φάει 100 σοκολατάκια ή να μην κάνει το χειμώνα μπάνιο με ανοιχτά τα παράθυρα και αρρωστήσει. Ίσως μερικά από αυτά που εφαρμόζουν να μπορείτε να τα εφαρμόσετε κι εσείς στο σπίτι σας ή στο σπίτι του συγγενούς σας, διασφαλίζοντας πάντα ότι θα υπάρχει ένας προσεκτικός και διακριτικός έλεγχος, ώστε οι ελευθερίες αυτές να μην είναι εις βάρος της υγείας του αγαπημένου σας ασθενούς.

Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι η δημιουργία θετικών συναισθημάτων στους ασθενείς με άνοια μειώνει το στρες και την προβληματική συμπεριφορά τους. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ουσιαστική θεραπεία για την Αλτσχάιμερ και την άνοια, οπότε καθετί που βοηθά τον ασθενή είναι πιο ουσιαστικό για την ποιότητα της ζωής τους από τα χάπια που παίρνει.

Μεγάλη σημασία, σύμφωνα με τις έρευνες, έχει και το πρόσωπο που φροντίζει τον ηλικιωμένο. Το πρόσωπο αυτό έχει σημασία να αποδέχεται πλήρως το γέροντα ή τη γερόντισσα και τη συμπεριφορά του και οπωσδήποτε να είναι αρκετά ικανό ώστε να προβλέπει τα πιθανά προβλήματα χωρίς να λειτουργεί διαρκώς με το «μη».

Πολλοί, δηλαδή, λειτουργούν απόλυτα απαγορευτικά προς τους ηλικιωμένους και τους χειραγωγούν, κάτι που καταστρέφει και τα τελευταία υπολείμματα αυτάρκειας και αυτοσεβασμού του ηλικιωμένου. Ο άνθρωπος που φροντίζει τον ασθενή με άνοια πρέπει να τον αντιμετωπίζει με τρυφερότητα και να του παρέχει πρακτικές χαρές, όπως:

*Απόλυτη ελευθερία σε ό,τι δεν είναι επικίνδυνο.

*Νόστιμα τρόφιμα που ο ίδιος αγαπάει.

*Μικρές απολαύσεις, όπως μουσική και ταινίες που του αρέσουν.

*Παρεμβάσεις στο χώρο, ώστε να είναι όπως αρέσει στον ασθενή (π.χ. οι κουρτίνες ή τα έπιπλα να είναι οικεία και αρεστά στον ίδιο).

*Αγαπημένα σίριαλ (σε DVD που μπορείτε να νοικιάσετε για χάρη τους).

*Χρόνο και μέσα να ασχοληθεί ο ασθενής με χόμπι που άλλοτε είχε (π.χ. αν έπλεκε, να συνεχίσει να πλέκει κάτι απλό).

*Τόνωση πρωτοβουλιών (π.χ. προτρέπετέ τους καλύτερα να πηγαίνουν τακτικά στην τουαλέτα παρά να φορούν διαρκώς πάμπερς).

Ανάψτε πολλά φώτα.

Επίσης, καλό είναι στο χώρο των ηλικιωμένων να υπάρχει άπλετος φωτισμός στη διάρκεια της ημέρας, γιατί έρευνα που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of the American Medical Association» δείχνει ότι τα δυνατά φώτα ανακουφίζουν την κατάθλιψη των ασθενών με άνοια, οξύνουν την αντίληψή τους και μειώνουν το ρυθμό απώλειας των λειτουργικών ικανοτήτων τους.

Δραματικές ταινίες και κωμικά κλιπ

Ακόμα και όταν ο νους δεν λειτουργεί όπως παλιά, τα συναισθήματα εξακολουθούν να «δουλεύουν». Πειράματα του Πανεπιστημίου της Αϊόβα έδειξαν ότι οι ασθενείς, αν και έδειχναν παθητικοί και αδιάφοροι, ανταποκρίνονταν έντονα (έκλαιγαν) σε έργα όπως «Η εκλογή της Σόφι» και «Ανθισμένες Μανόλιες» ή γελούσαν με βίντεο του Μπιλ Κόσμπι και γενικά με βιντεοκλίπ κωμικών στοιχείων. Μισή ώρα μετά την προβολή των ταινιών ή των βιντεοκλίπ, οι ασθενείς εξακολουθούσαν να αισθάνονται θλιμμένοι ή χαρούμενοι, ανάλογα με το τι είδους ταινία είχαν δει. Δεν θυμούνταν το έργο ή το κλιπ, αλλά διατηρούσαν την ψυχική διάθεση που αυτό τους είχε προκαλέσει. Κατά συνέπεια, αν μπορείτε να τους βάζετε να βλέπουν κωμικές σκηνές από ταινίες ή σειρές , ίσως τους εξασφαλίζετε καλή διάθεση για 1-2 ώρες.

Βρείτε τι αρέσει σε εκείνους

Σε πειράματα στις ΗΠΑ οι ειδικοί είδαν μεγάλη διαφορά στη συμπεριφορά των ασθενών όταν τους άφηναν να ασχολούνται με τις ώρες με κάτι που τους συγκινούσε ή τους άρεσε. Άλλοι ασθενείς ήθελαν να τακτοποιούν λουλούδια σε βάζα, άλλοι να τακτοποιούν φωτογραφίες σε άλμπουμ και άλλοι να καθαρίζουν φασόλια. Σημασία δεν είχε το τι έκανε ο καθένας, αλλά ότι ο καθένας έκανε αυτό που άρεσε στον ίδιο.

Πολύ συχνά, τις γυναίκες τις ωφελεί να έχουν μια κούκλα, επειδή ως μητέρες (οι πιο πολλές) νιώθουν θετικά να φροντίζουν ένα μωρό.

Βρείτε τι αρέσει και σε εσάς

Οι ειδικοί που ασχολούνται με τους ασθενείς με άνοια θεωρούν ότι έχει μεγάλη σημασία και η ψυχική ηρεμία εκείνου που φροντίζει τους ασθενείς. Αν, λοιπόν, είστε επιφορτισμένοι με τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου με παρόμοια νόσο, τότε πρέπει να βρείτε τρόπο να προσφέρετε και στον εαυτό σας κάτι απολαυστικό, γιατί διαφορετικά δεν θα μπορέσετε να τα βγάλετε πέρα. Η ψυχοθεραπεία είναι για τους Αμερικανούς ό,τι καλύτερο, όμως στην Ελλάδα δεν αποτελεί και τόσο συνηθισμένη πρακτική. Κατά συνέπεια, στην Ελλάδα εκείνος που φροντίζει έναν ασθενή με Αλτσχάιμερ δεν θα επισκεφτεί ψυχαναλυτή ή ψυχολόγο και θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μόνος του. Εντούτοις, δεν θα ήταν κακό να επισκεφτεί ειδικό έστω για μία φορά, ώστε να έχει μια γενική ιδέα των δυσκολιών που θα αντιμετωπίσει και των συνεπειών που αυτές θα έχουν τόσο στον ίδιο (π.χ. κατάθλιψη) όσο και στον ασθενή που αγαπά (π.χ. θα του φέρεται απότομα και αρνητικά).