Αν αρχίσουμε να παρακολουθούμε βίντεο με ενυδρίδες και γατάκια, ο αλγόριθμος στα social media θα μας δείχνει διαρκώς παρόμοιο περιεχόμενο. Αν διαβάζουμε δυσάρεστες ειδήσεις, το feed μας μάλλον θα γεμίσει από τέτοιες. Ο αλγόριθμος των κοινωνικών δικτύων λειτουργεί όπως αυτός της ζωής. Τι θέλουμε να έχουμε στο feed και στη ζωή μας; Ό,τι θέλουμε, αυτό και πρέπει να κυνηγάμε.

Τα κοινωνικά δίκτυα, λόγω των αλγορίθμων, τείνουν να μας δείχνουν περιεχόμενο που συμφωνεί με όσα ήδη πιστεύουμε, που μας αρέσει ή που ενισχύει τα συναισθήματά μας, για παράδειγμα την οργή, τον φόβο ή τον ενθουσιασμό μας. Αυτό οδηγεί σε μία «φούσκα», όπου διαβάζουμε διαρκώς τις ίδιες απόψεις, χωρίς αντίλογο και οδηγεί σε περιορισμό της κριτικής σκέψης, σε φανατισμό ή παραπληροφόρηση. Μπορεί, επίσης, να δυσκολεύει τον διάλογο ψηφιακά και στην πραγματική ζωή με άτομα που έχουν διαφορετικές απόψεις.

Τι είναι το doomscrolling

Μετά από ένα ατέρμονο doomscrolling, μια διαρκή δηλαδή κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων, πιθανόν να νιώθουμε πιεσμένοι και αγχωμένοι, οπότε ενδέχεται θέλοντας να αλλάξουμε τη διάθεσή μας, να αρχίσουμε τα like σε φωτογραφίες σκύλων που κάνουν παρέα σε μωράκια ή σε αστεία βίντεο με πτώσεις.

Ας κάνουμε αυτό το τεστ. Θα δούμε ότι μέσα σε μία εβδομάδα, οι προτάσεις στο feed μας θα έχουν αλλάξει και ξαφνικά το πρωινό μας scroll θα περιλαμβάνει ευχάριστα πράγματα και όχι θλιβερές ειδήσεις.

Ένα κλικ τη φορά και ο αλγόριθμος αλλάζει

Αν εφαρμόσουμε αυτή την τακτική και στη ζωή μας τότε ενδέχεται να δούμε φανταστικά αποτελέσματα. Από τον αλγόριθμο των social media, μπορούμε να διδαχθούμε κάτι πολύ χρήσιμο. Σημασία έχει τι ταΐζουμε τον εγκέφαλό μας. Όχι μόνο στο διαδίκτυο, αλλά παντού.

Αν θέλουμε να αλλάξουμε το πώς αισθανόμαστε, το πώς σκεφτόμαστε και το πώς δρούμε, το πρώτο βήμα είναι να εστιάσουμε στο τι και ποιον προσέχουμε.

Τα social media και το αόρατο χέρι του αλγόριθμου

Ό,τι βλέπουμε στα social media και γενικότερα στο διαδίκτυο δεν είναι τυχαίο. Είναι επιλεγμένο συνήθως από αλγόριθμους που σχεδιάστηκαν για να μας δείχνουν περισσότερα από αυτά που μας έχουν ήδη τραβήξει την προσοχή. Τα σήματα αυτά που δίνουμε μαζεύονται, χτίζοντας έναν προσωποποιημένο κόσμο, που είτε διευρύνει είτε περιορίζει τον τρόπο που βλέπουμε τη ζωή.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, οι αλγόριθμοι μάς αναγκάζουν να εκτιθέμεθα όλο και λιγότερο σε εναλλακτικές απόψεις και συναισθήματα. Με άλλα λόγια, αυτό που κλικάρουμε δεν αντικατοπτρίζει απλώς τα ενδιαφέροντά μας, αλλά τα διαμορφώνει κιόλας, οπότε αν δεν είμαστε προσεκτικοί, μπορεί να βιώσουμε αρνητικά αποτελέσματα.

Είσαι ό,τι σκρολάρεις

Όπως λέμε συχνά ότι «είμαστε ό,τι τρώμε», όσον αφορά στη σωματική υγεία, θα μπορούσαμε εξίσου να πούμε ότι «είμαστε ό,τι σκρολάρουμε», όταν μιλάμε για την ψυχική μας υγεία, όπως αυτή διαμορφώνεται από τη σχέση μας με το διαδίκτυο.

Η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε συναισθηματικά φορτισμένο, ειδικά αρνητικό ή υπερβολικό περιεχόμενο, μπορεί να εντείνει το στρες, το άγχος και το αίσθημα αδυναμίας, ενώ εκπαιδεύει τον εγκέφαλο να είναι σε επιφυλακή, να αναζητά απειλές, ακόμη κι όταν δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος.

Σύμφωνα με μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό American Psychologist, τα θετικά συναισθήματα, όπως η χαρά, ο θαυμασμός ή η ευγνωμοσύνη διευρύνουν την αντίληψή μας και μας βοηθούν να χτίζουμε μακροχρόνιους ψυχολογικούς πόρους.