Η νόσος Αλτσχάιμερ παραμένει μία από τις πιο διαδεδομένες αλλά ανεξερεύνητες παθήσεις του εγκεφάλου. Παρά τις δεκαετίες έρευνας, οι επιστήμονες ακόμα προσπαθούν να εντοπίσουν τις πραγματικές της αιτίες και να αναπτύξουν ουσιαστικά αποτελεσματικές θεραπείες. Μέχρι σήμερα, βασιζόμαστε κυρίως σε γενικές οδηγίες: υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση, καλός ύπνος και πνευματική εγρήγορση. Ωστόσο, ερευνητές από το Χαρβαρντ υποστηρίζουν τώρα ότι και το επάγγελμα που κάνουμε μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο.

Συγκεκριμένα, έρευνα που εξέτασε δεδομένα από σχεδόν 9 εκατομμύρια ανθρώπους που απεβίωσαν μέσα σε τρία χρόνια, ανακάλυψε ότι οι οδηγοί ταξί και ασθενοφόρων έχουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά θανάτου λόγω Αλτσχάιμερ σε σύγκριση με άλλα επαγγέλματα. Μάλιστα, μόλις το 0,91% των θανάτων των οδηγών ταξί και το 1,03% των οδηγών ασθενοφόρων αποδόθηκαν στη νόσο, ενώ για παράδειγμα στους διευθυντές επιχειρήσεων το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 1,82% — κοντά στον μέσο όρο του γενικού πληθυσμού.

Εντυπωσιακά, αυτό μεταφράζεται σε πάνω από 40% λιγότερους θανάτους σχετιζόμενους με Αλτσχάιμερ για τους συγκεκριμένους επαγγελματίες. Και αυτό δεν φαίνεται να είναι τυχαίο.

Επαγγέλματα VS Αλτσχάιμερ

Τα επαγγέλματα που απαιτούν συνεχή χρήση χωρικής μνήμης και προσανατολισμού — όπως των οδηγών ταξί και ασθενοφόρων — προκαλούν διαρθρωτικές αλλαγές στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη και που πλήττεται σοβαρά από τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Προηγούμενη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS Journal) έδειξε ότι οι οδηγοί ταξί στο Λονδίνο παρουσίαζαν διεύρυνση σε συγκεκριμένα σημεία του ιππόκαμπου. Αυτό οδήγησε στην υπόθεση πως οι εγκεφαλικές προσαρμογές που προκύπτουν από τέτοιου είδους επαγγέλματα μπορεί να λειτουργούν προστατευτικά.

Παραδόξως αυτό δεν φαίνεται να ισχύει για άλλα επαγγέλματα που σχετίζονται με πλοήγηση, όπως πιλότοι (2,34%) ή καπετάνιοι (2,12%), των οποίων τα ποσοστά θανάτου λόγω Αλτσχάιμερ ήταν μάλιστα από τα υψηλότερα. Η διαφορά; Οι διαδρομές τους είναι προκαθορισμένες, χωρίς τις ίδιες απαιτήσεις σε πραγματικό χρόνο λήψη αποφάσεων, προσαρμογή και χωρικό σχεδιασμό.

Περιορισμοί της μελέτης

Φυσικά, πρόκειται για μια παρατηρητική μελέτη, κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορεί να αποδείξει αιτιακή σχέση. Υπάρχουν αρκετοί πιθανοί παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα:

  • Ανακρίβειες στα πιστοποιητικά θανάτου: Οι ερευνητές βασίστηκαν στην επαγγελματική πληροφορία που δήλωνε κάποιος συγγενής, η οποία μπορεί να μην ήταν ακριβής.

  • Αυτοεπιλογή: Ίσως άτομα που δυσκολεύονται με την πλοήγηση να αποφεύγουν επαγγέλματα όπως του ταξιτζή. Άρα, δεν είναι η δουλειά που προσφέρει προστασία, αλλά το ότι άτομα με καλύτερη χωρική μνήμη (και λιγότερη προδιάθεση για Αλτσχάιμερ) επιλέγουν τέτοια επαγγέλματα.

  • Άλλοι παράγοντες υγείας: Για παράδειγμα, είναι πιθανό οι επαγγελματίες οδηγοί να καπνίζουν λιγότερο ή να έχουν διαφορετικό προφίλ ζωής.

  • Η επίδραση της τεχνολογίας: Σήμερα, με το GPS παντού, μήπως η ανάγκη για ενεργή πλοήγηση μειώνεται και μαζί της η προστατευτική επίδραση;