Πόσο ρόλο παίζει το φύλο στο αν είμαστε ή όχι ανταγωνιστικοί; Στην πραγματικότητα, όλα είναι θέμα χαρακτήρα, όμως ας δούμε τι λένε οι ερευνητές. Μπορεί ο ανδρικός ανταγωνισμός να είναι πιο ορατός στην κοινωνία, αλλά νέα μελέτη έρχεται να το αμφισβητήσει, θεωρώντας τις γυναίκες πιο ανταγωνιστικές μεταξύ τους. Η εν λόγω έρευνα υποστηρίζει ότι κάτω από την επιφάνεια ο γυναικείος ανταγωνισμός είναι έντονος, ίσως μάλιστα πιο σφοδρός από τον ανδρικό σε ορισμένα πλαίσια.
Τι λέει η έρευνα
Στη συγκεκριμένη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Philosophical Transactions of the Royal Society B, δίνεται «βιολογική» εξήγηση για το θέμα. Αναφέρεται ότι οι γυναίκες φέρουν το βάρος της φροντίδας των απογόνων, κάτι που απαιτεί σταθερούς πόρους για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο ανταγωνισμός για αυτούς τους πόρους είναι συχνότερος και πιο κρίσιμος για τις γυναίκες, ενώ οι άνδρες δεν αντιμετωπίζουν την ίδια πίεση. Οι μελετητές υπονοούν ότι όταν ο άνδρας ολοκληρώσει την αναπαραγωγική πράξη, η δουλειά του «τελειώνει», ενώ για τη γυναίκα, τότε μόλις αρχίζει.
Τι είναι «ενδοσεξουαλικός ανταγωνισμός»
Ο όρος «ενδοσεξουαλικός ανταγωνισμός» χρησιμοποιείται από τους εξελικτικούς ψυχολόγους για να περιγράψει τον ανταγωνισμό μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου για πόρους που αυξάνουν την αναπαραγωγική επιτυχία. Οι στρατηγικές του ανταγωνισμού, ωστόσο, λένε πως διαφέρουν ανάλογα με το φύλο. Αυτό συμβαίνει επειδή ο τύπος ανταγωνισμού που ευνοεί τους άνδρες διαφέρει από αυτόν που ωφελεί τις γυναίκες.
Σύμφωνα με τη θεωρία της σεξουαλικής επιλογής, αυτή η διαφορά εξηγείται από το γεγονός ότι οι άνδρες επενδύουν λιγότερα στην ανατροφή απογόνων απ’ ό,τι οι γυναίκες, αλλά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην αναπαραχθούν καθόλου.
Αυτό είναι ακόμη πιο πιθανό, στην περίπτωση που δεν μπορούν να επιδείξουν υψηλό κοινωνικό στάτους και κυριαρχία, χαρακτηριστικά που θεωρούνται ελκυστικά, επειδή δείχνουν καλά γονίδια και ικανότητα παροχής πόρων και προστασίας.
Οι άνδρες κινδυνεύουν λιγότερο βιολογικά από σωματική αντιπαράθεση και έτσι ευνοούν τον άμεσο, επιθετικό ανταγωνισμό. Οι γυναίκες, αντίθετα, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπαραχθούν και μικρότερο κέρδος από άμεσες ή επικίνδυνες μορφές ανταγωνισμού. Ως αποτέλεσμα, ο ανδρικός ανταγωνισμός είναι εμφανής και έτσι οι άνδρες θεωρούνται το πιο ανταγωνιστικό φύλο.
Τι δείχνει έρευνα ότι πιστεύουν για τις γυναίκες
Οι εξελικτικοί ψυχολόγοι έχουν βρει ότι οι άνδρες αυξάνουν την επιτυχία τους στην αναπαραγωγή αποκτώντας υψηλότερη κοινωνική θέση, ενώ οι γυναίκες επωφελούνται περισσότερο εξασφαλίζοντας φυσικούς και κοινωνικούς πόρους, όπως υγιεινή τροφή, ασφάλεια και κοινωνική υποστήριξη, στοιχεία κρίσιμα για την ανατροφή των παιδιών. Ο ανταγωνισμός για αυτούς τους πόρους είναι πιο διακριτικός και δύσκολα μετρήσιμος.
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, προσπάθησε να εξερευνήσει αυτόν τον «σιωπηλό» γυναικείο ανταγωνισμό. Οι ερευνητές συγκέντρωσαν 596 συμμετέχοντες από τρεις χώρες, όλοι παντρεμένοι και γονείς, ηλικίας 25–45 ετών και τους ζήτησαν να προβλέψουν πώς θα αντιδρούσαν οικεία άτομα του ίδιου φύλου σε πάνω από 20 σενάρια, το καθένα σχετικό με έναν πολύτιμο πόρο, είτε χρήσιμο για τις γυναίκες (π.χ. τροφή, ασφάλεια), είτε για τους άνδρες (π.χ. κύρος, δύναμη).
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να εκτιμήσουν τις αντιδράσεις άλλων του ίδιου φύλου και παρόμοιας οικογενειακής κατάστασης. Η μεθοδολογία στόχευε στη μείωση της προκατάληψης των αυτοαναφορών, καθώς οι συμμετέχοντες δεν περιέγραφαν τον εαυτό τους αλλά κάποιο άτομο σαν αυτούς. Αυτό βέβαια ενείχε τον κίνδυνο για υποκειμενική ή στερεοτυπική κρίση, όμως ανέδειξε και σημαντικά αποτελέσματα.
Πιο αρνητικές οι γυναίκες απέναντι σε άλλες γυναίκες;
Η πρώτη μελέτη ανέλυσε αντιδράσεις προς άτομα του ίδιου φύλου, η δεύτερη εξέτασε αντιδράσεις προς άτομα του αντίθετου φύλου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αρνητικές αντιδράσεις σε άνδρες που είχαν αποκτήσει πόρους ήταν υψηλές τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες. Όμως, πολύ περισσότερες γυναίκες από άνδρες δήλωσαν ότι μια γυναίκα που της λείπει κάποιος πόρος θα αντιδρούσε αρνητικά προς μια άλλη γυναίκα που διαθέτει τον εν λόγω πόρο.
Αυτή η αρνητικότητα των γυναικών απέναντι σε άλλες γυναίκες παρατηρήθηκε σε πολλούς τύπους πόρων: καλή θέση στην εργασία, ομορφιά, υποστηρικτικοί γονείς, κοινωνική επιρροή, υγεία, ωραίο σπίτι, σύζυγος με κατανόηση, ηρεμία και σερβίρισμα ποιοτικού φαγητού.
Ακούγεται κάπως στερεοτυπικό, έτσι δεν είναι; Η αλήθεια είναι πως δεν πρέπει να γίνονται γενικεύσεις. Η άποψη ότι όλες ανεξαιρέτως οι γυναίκες ανταγωνίζονται μεταξύ τους ή ζηλεύουν η μία την άλλη δεν είναι κάτι καινούριο. Η έρευνα στοιχειοθετεί κάποιες περιπτώσεις, όμως συχνά ακόμη και χωρίς καν αποδείξεις, η κοινωνία στοχοποιεί τις γυναίκες, εξαιτίας αυτής της υπόθεσης. Όμως οι άνθρωποι διαφέρουν. Ο καθένας έχει τη δική του προσωπικότητα, τα δικά του συναισθήματα και τον δικό του αξιακό κώδικα. Ας σκεφτούμε καλύτερα. Τίποτα δεν είναι άσπρο ή μαύρο.
Σε τελική ανάλυση, ας εστιάσουμε στα ουσιαστικά. Όχι στο ποιος είναι πιο ανταγωνιστικός, αλλά στο να μετατρέψουμε τον ανταγωνισμό σε ευγενή άμιλλα!
