Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν υπάρχουν και άλλα κίνητρα, πίσω από την παρηγοριά ενός δικού σας ανθρώπου; Όταν βλέπετε έναν φίλο σας λυπημένο, προσπαθείτε να τον κάνετε να νιώσει καλύτερα, λέτε ένα αστείο ή τον ενθαρρύνετε; Δεν λέμε ότι δεν είναι το σωστό, ίσα-ίσα αν έχετε τέτοια συμπεριφορά δείχνετε πολύ έντονα ότι νοιάζεστε, τον βοηθάτε και θα σας ευγνωμονεί για πάντα.

Γιατί, όμως, απλώς δεν μένετε σιωπηλοί δίπλα του, στηρίζοντάς τον με την παρουσία σας; Γιατί κάποιες φορές προσπαθείτε τόσο πολύ; Η επιστημονική απάντηση είναι πως όλα αυτά τα κάνετε για να απαλύνετε όχι μόνο τον δικό του πόνο, αλλά και για να κατευνάσετε τη δική σας δυσφορία απέναντι στη λύπη του.

Μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον «ρίχνει φως» σε αυτό ακριβώς το ζήτημα, δείχνοντας ότι τα βαθύτερα μοτίβα σχέσεων, δηλαδή τα διάφορα στυλ προσκόλλησης, είναι που καθοδηγούν σιωπηλά το γιατί και το πώς διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα των άλλων.

Παρακολούθηση συναισθημάτων σε πραγματικό χρόνο

Οι ερευνητές, στην εν λόγω μελέτη, αντί να βασιστούν στη μνήμη των 211 φοιτητών που συμμετείχαν, τους έστελναν ειδοποιήσεις αρκετές φορές τη μέρα για μία εβδομάδα. Κάθε φορά, οι φοιτητές ανέφεραν την πιο πρόσφατη κοινωνική τους αλληλεπίδραση, γιατί προσπάθησαν να αλλάξουν τα συναισθήματα του άλλου και πώς ένιωσαν μετά.

Αυτό επέτρεψε στους μελετητές την καταγραφή της ρύθμισης συναισθημάτων ανάλογα με το εκάστοτε πλαίσιο. Καταγράφτηκαν οι αντιδράσεις τους στα συναισθήματα, είτε ήταν να εμψυχώσουν έναν συγκάτοικο, είτε να ηρεμήσουν το μικρό τους αδελφάκι ή να χαλαρώσουν την ένταση με έναν σύντροφο.

Γιατί προσφέρουμε παρηγοριά;

Σύμφωνα με την έρευνα, διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι διαχειρίζονται τα συναισθήματα των άλλων για διάφορους λόγους:

  • Ενίσχυση θετικών συναισθημάτων: προσπάθεια να ενισχυθούν τα θετικά συναισθήματα, είτε τα δικά μας, είτε των άλλων.
  • Διαχείριση εντυπώσεων: προσπάθεια να φαινόμαστε καλοί ή συμπαθείς.
  • Σχέση-Δέσιμο: διατήρηση εγγύτητας ή μερικές φορές δημιουργία απόστασης.
  • Συναισθηματική ομοιότητα: προσπάθεια να μπούμε στο ίδιο «συναισθηματικό κύμα» με τον άλλον.

Τα κίνητρα αλλάζουν ανάλογα με το πλαίσιο. Μπορεί να παρηγορήσουμε έναν φίλο μετά από έναν χωρισμό για να μην τον βλέπουμε στενοχωρημένο ή να «μαλακώσουμε» την ενόχληση ενός καθηγητή στο μάθημα, για να αποκτήσουμε την εύνοιά του.

Άγχος προσκόλλησης

Στην έρευνα, φάνηκε πως οι φοιτητές με υψηλό άγχος προσκόλλησης, όσοι φοβούνται την απόρριψη και αναζητούν διαρκώς επιβεβαίωση, είχαν περισσότερες πιθανότητες να ρυθμίζουν τα συναισθήματα των άλλων για να ηρεμήσουν οι ίδιοι ή για να κερδίσουν εντυπώσεις. Δηλαδή, δεν εστίαζαν μόνο στο να βοηθήσουν τον άλλον να νιώσει καλύτερα, αλλά και στο να αισθανθούν οι ίδιοι ασφαλείς.

Αποφυγή προσκόλλησης

Αντίθετα, οι φοιτητές με υψηλή αποφυγή προσκόλλησης, όσοι δυσκολεύονται δηλαδή με την οικειότητα, ένιωθαν λιγότερα οφέλη από τη ρύθμιση των συναισθημάτων των άλλων. Ακόμα κι όταν προσπαθούσαν, ήταν λιγότερο πιθανό να νιώσουν πιο κοντά ή πιο ανεβασμένοι συναισθηματικά. Για εκείνους, η διαδικασία φαινόταν πιο εξουθενωτική παρά ανταποδοτική, ενισχύοντας την τάση τους να κρατούν απόσταση.

Η παρηγοριά που στοχέυει στη σύνδεση έχει οφέλη και για εμάς

Παρά τα παραπάνω, οι ερευνητές βρήκαν ότι το πλαίσιο της στιγμής είχε μεγαλύτερη σημασία από την προσωπικότητα. Όταν οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως στυλ προσκόλλησης, επενέβαιναν με κίνητρα όπως η ενίσχυση θετικών συναισθημάτων ή η διατήρηση της σχέσης, κατέληγαν να νιώθουν καλύτερα και πιο συνδεδεμένοι. Αντίθετα, όταν τα κίνητρα ήταν να απομακρύνουν ή να κάνουν τον άλλον να νιώσει χειρότερα, μειωνόταν και η δική τους διάθεση και η αίσθηση εγγύτητας.

Η έρευνα αναδεικνύει μια αλήθεια. Η διαχείριση των συναισθημάτων των άλλων δεν αφορά μόνο εκείνους, αλλά και εμάς. Επίσης, τα κίνητρα που φέρνουμε σε μια αλληλεπίδραση μπορούν να δυναμώσουν ή να υπονομεύσουν τις σχέσεις μας.