Πόσες φορές έχεις ξαπλώσει στο κρεβάτι με σκοπό να κοιμηθείς και κατέληξες να σκρολάρεις «για λίγο» στα social; Ένα άρθρο φέρνει το επόμενο, κι αντί να νιώθεις πιο χαλαρός, έχεις γεμίσει άγχος. Οι εφαρμογές είναι φτιαγμένες για να κρατούν την προσοχή μας. Κάθε «like», κάθε ειδοποίηση, κάθε νέο βίντεο μάς δίνει μια μικρή δόση ντοπαμίνης, της χημικής ουσίας της ευχαρίστησης. Το μυαλό μαθαίνει να την αναζητά ξανά και ξανά. Κι έτσι, χωρίς να το καταλάβουμε, παγιδευόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο ενημερώσεων, ειδήσεων και συγκρίσεων.

Αυτό που παλιότερα λέγαμε «χαζεύω στο κινητό» έχει αποκτήσει πια και επιστημονικό όνομα: doomscrolling, η συνεχής κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων και περιεχομένου που μας γεμίζει άγχος, φόβο ή θυμό. Οι έρευνες δείχνουν ότι το doomscrolling συνδέεται με αυξημένα επίπεδα στρες, δυσκολία συγκέντρωσης και πεσμένη διάθεση.

Τα κακά νέα ταξιδεύουν γρήγορα στα social media

Θυμόμαστε την κριτική περισσότερο από τον έπαινο. Δίνουμε μεγαλύτερη αξία σε ένα κακό σχόλιο απ’ ό,τι σε δέκα καλά. Και τα αρνητικά νέα μας επηρεάζουν πιο βαθιά και για περισσότερη ώρα. Αυτό, ίσως, να βοήθησε τους προγόνους μας να επιβιώσουν. Σήμερα όμως, ιδίως online, μας κάνει να βλέπουμε τον κόσμο πιο σκοτεινό απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα.

Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι μοιράζονται σχεδόν διπλάσιες φορές αρνητικά νέα στα social media από ό,τι θετικά. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο, οι αλγόριθμοι ευνοούν τις αναρτήσεις που προκαλούν έντονα συναισθήματα, άρα και περισσότερα κλικ.

Αντίθετα με το doomscrolling, η νέα τάση που κερδίζει έδαφος ονομάζεται hopescrolling και είναι κάτι σαν ψηφιακή ανάσα αισιοδοξίας. Πρόκειται για τη συνειδητή επιλογή να αναζητούμε περιεχόμενο που μας εμπνέει, μας ηρεμεί ή μας θυμίζει την ομορφιά της ζωής: ιστορίες καλοσύνης, τέχνη, χιούμορ, φύση, ανθρώπινες στιγμές.

Hopescrolling στην πράξη

1. Θέσε όρια. Όρισε συγκεκριμένο χρόνο για να ενημερωθείς ή να χαζέψεις στα social. Οι περισσότερες συσκευές διαθέτουν ρυθμίσεις για κάθε εφαρμογή.

2. Κλείσε τις ειδοποιήσεις. Κάθε ήχος ή δόνηση μάς τραβάει την προσοχή, διακόπτοντας τη ροή της ημέρας. Με λιγότερα «ding», θα σηκώνεις το κινητό λιγότερο συχνά.

3. Καθάρισε το feed σου. Κάνε unfollow ό,τι σε κάνει να νιώθεις άγχος ή θυμό. Αντίθετα, ακολούθησε λογαριασμούς που σε εμπνέουν, από καλλιτέχνες και φωτογράφους μέχρι ομάδες εθελοντισμού ή απλούς ανθρώπους που μοιράζονται κάτι θετικό.

4. Ρώτα τον εαυτό σου «γιατί». Πριν ανοίξεις το κινητό, ρώτα: «Γιατί το κάνω τώρα; Θέλω να χαλαρώσω ή απλώς βαριέμαι;». Αυτή η μικρή παύση μπορεί να σε επαναφέρει στην επίγνωση.

5. Δοκίμασε ψηφιακή αποτοξίνωση. Μπορείς να αφιερώσεις κάποιες ώρες ή μια ολόκληρη μέρα χωρίς οθόνες. Αν το κινητό σου σε τραβάει υπερβολικά, υπάρχουν και πιο «λιτές» εκδοχές τηλεφώνων που προσφέρουν μόνο τα βασικά.