Όλοι κουβαλάμε μέσα μας περισσότερα από απλές γνωστικές αναμνήσεις. Κουβαλάμε αποτυπώματα στο νευρικό σύστημα, «ίχνη» επιθυμίας, θλίψης, χαράς από παλιότερα βιώματα, ακόμη και από την παιδική ηλικία.

Γιατί επαναλαμβάνουμε τις παλιές «πληγές»;

Για να τα θεραπεύσουμε, χρειάζεται να «βουτήξουμε» κάτω από την επιφάνεια, εκεί όπου ό,τι συνέβη συνεχίζει να επηρεάζει σιωπηλά το παρόν. Η διαδικασία περιλαμβάνει την αναγνώριση της «γλώσσας» του ίδιου μας του νευρικού συστήματος, την κατανόηση των αντιδράσεών του και την ήπια επανασύνδεση, που είναι το πέρασμα από το τραύμα στη σοφία.

Όταν μεγαλώνουμε σε ένα περιβάλλον όπου η αγάπη, η ασφάλεια ή η αποδοχή είναι δυσλειτουργικές, το νευρικό μας σύστημα προσαρμόζεται σε αυτό. Δηλαδή, μαθαίνει να βρίσκει «ισορροπία» μέσα στο απρόβλεπτο. Το σώμα μας μαθαίνει να «καλωδιώνεται» γύρω από ό,τι γνωρίζει, όχι απαραίτητα γύρω από ό,τι είναι ευχάριστο. Αν η απόρριψη, η ασυνέπεια ή η παραμέληση υπήρξαν μέρος της πρώιμης ζωής κάποιου, το σώμα του απομνημόνευσε αυτόν τον ρυθμό.

Αργότερα, όταν φτάνει η ηρεμία ή η σταθερότητα, μπορεί να τις ερμηνεύσει ως ξένες ή ακόμα και επικίνδυνες, επειδή δεν ταιριάζουν με αυτό που ήδη γνωρίζει. Έτσι, συχνά μας έλκουν ασυνείδητα άνθρωποι ή καταστάσεις που μας θυμίζουν κάπως παλιά τραύματα. Το νευρικό σύστημα προσπαθεί απλώς να «ολοκληρώσει» την ιστορία, να αποδείξει ότι αυτή τη φορά η αγάπη θα μείνει, η φροντίδα θα έρθει ή ότι αξίζουμε.

Ακόμη και όταν ο κίνδυνος έχει περάσει, το νευρικό σύστημα δεν ενημερώνει αυτόματα το «λογισμικό» του. Οι «συναγερμοί» του σώματος συνεχίζουν να ψάχνουν για απόρριψη, προδοσία ή εγκατάλειψη, αναπαράγοντας το παρελθόν στο παρόν. Αυτά τα μοτίβα, στα οποία είναι συνηθισμένος κάθε άνθρωπος, απελευθερώνουν κορτιζόλη, αδρεναλίνη και ντοπαμίνη, αναπαράγοντας τη χημεία των πρώιμων δεσμών.

Ακόμη και εκείνη η «σπίθα» που αποκαλούμε έρωτα, μπορεί στην πραγματικότητα να είναι το νευρικό μας σύστημα που ενεργοποιείται από το παλιό μοτίβο!

Νευρικό σύστημα: Ξαναγράφοντας τη μνήμη του

Το νευρικό σύστημα μπορεί να μάθει νέους τρόπους λειτουργίας μέσω της νευροπλαστικότητας, που είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει και να επαναπροσδιορίζει το τι είναι δυνατό. Αντί να παραμένει «κολλημένο» στις εγγραφές του παρελθόντος ή του τραύματος, μπορεί να μάθει την ασφάλεια, την εμπιστοσύνη και την ηρεμία.

Παρακάτω μερικοί τρόποι για να επανεκπαιδεύσουμε το νευρικό μας σύστημα:

  • Ψυχοθεραπεία
  • Ασφαλείς σχέσεις με σταθερούς, ευγενικούς και συντονισμένους ανθρώπους διδάσκουν στο σώμα ότι η σύνδεση δεν χρειάζεται να πονά.
  • Ενσυνειδητότητα για να παρατηρούμε αισθήσεις, συναισθήματα και παρορμήσεις πριν επιστρέψουν στις παλιές αντιδράσεις.
  • Ονομασία του μοτίβου. Όταν το αναγνωρίζουμε, δεν μπορεί πια να λειτουργεί ανεξέλεγκτα.

Σχετική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Zeitschrift für Psychologie δείχνει ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση, συνδυάζοντας επίγνωση σώματος, ασφαλείς σχέσεις και ενσυνειδητότητα, είναι που δημιουργεί βαθιές αλλαγές στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος και ενισχύει τη συναισθηματική ανθεκτικότητα.