Η Ιταλίδα ψυχολόγος Antonella Delle Fave σε συνεργασία με μια διεθνή ομάδα συνεργατών, διεξήγαγε μια έρευνα στην οποία ζήτησε από συμμετέχοντες από 7 διαφορετικές χώρες αρχικά και από 12 χώρες μερικά χρόνια αργότερα, να μοιραστούν το πώς ορίζουν την ευτυχία. Τα ευρήματα έδειξαν ότι, για τους περισσότερους ανθρώπους, ευτυχία σήμαινε εσωτερική αρμονία και αρμονία στις σχέσεις.

Από τους αρχαίους Έλληνες μέχρι τις διδασκαλίες του Κομφούκιου, η αρμονία—με τον εαυτό μας, τους άλλους και τον κόσμο—θεωρείται διαχρονικά αναπόσπαστο κομμάτι της ευημερίας. Στην «καρδιά» της λέξης «αρμονία» βρίσκεται η έννοια της συμφωνίας, της σύνδεσης και της ενότητας. Μια δυναμική δηλαδή ένωση διαφορετικών στοιχείων που, μέσω της αμοιβαίας υποστήριξης και εξάρτησής τους, βοηθά τα πράγματα να ανθίσουν.

Οι ψυχολογικές έρευνες συνεχίζουν να αναδεικνύουν το ρόλο της αρμονίας για μια καλή ζωή, με τους ερευνητές να την περιγράφουν ως μια βασική ποιότητα της ψυχικής υγείας και ως την «χρυσή κλωστή» που ενώνει όλες τις πτυχές της ευημερίας.

Αρμονία & ευτυχία – Τα κοινά και τα παράδοξα

Η αντίθεση μεταξύ της ανάγκης μας για αρμονική συνύπαρξη με τον κόσμο και της επιθυμίας μας για ατομικότητα έχει συναρπάσει την Delle Fave καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνάς της.

«Ως άτομα, προσπαθούμε να είμαστε ανεξάρτητα και αυτόνομα, ειδικά στις Δυτικές κουλτούρες, ενώ ταυτόχρονα εξαρτόμαστε από, και αναπτυσσόμαστε μέσω, των σχέσεών μας», αναφέρει η ίδια.

Η ενσωμάτωση αυτών των δύο πλευρών του εαυτού μας είναι, σύμφωνα με την Delle Fave, μια πτυχή της εσωτερικής αρμονίας.

Άλλα πράγματα για την αρμονία που αναφέρει η ίδια, περιλαμβάνουν:

  • Η αρμονία σε δύο λέξεις: Ανοιχτότητα και αποδοχή.
  • Μια κοινή παρανόηση για την αρμονία: Ότι η αρμονία έρχεται σε αντίθεση με το ανεξάρτητο «εγώ».
  • Μια κοινή παρανόηση για την ευτυχία: Ότι η ευτυχία είναι κάτι που πρέπει να επιτευχθεί. Η ευτυχία όμως είναι το αποτέλεσμα του τρόπου που ζούμε τη ζωή μας.

Η ευτυχία συνήθως συνδέεται με την επίτευξη στόχων: «Θα είμαι ευτυχισμένος όταν συμβεί κάτι (σπουδαίο)». Ως συναισθηματική εμπειρία, η ευτυχία έρχεται και φεύγει.

Η αρμονία από την άλλη είναι μια πιο σταθερή κατάσταση σύνδεσης με τον εαυτό και το περιβάλλον. Μπορεί να είναι το σημείο εκκίνησης της καθημερινής ζωής και ταυτόχρονα μπορεί να γίνει ένα συστατικό της ευτυχίας.

Σε κάποιο βαθμό, η ευτυχία και η αρμονία πηγαίνουν προς αντίθετες κατευθύνσεις.

Όσο περισσότερο κυνηγάμε την ευτυχία, τόσο λιγότερο μπορούμε να αισθανθούμε αρμονία και ηρεμία, γιατί η αρμονία απαιτεί την αποδοχή της στιγμής και της ζωής μας όπως είναι.

Όταν σταματάμε να προσπαθούμε να είμαστε ευτυχισμένοι, δημιουργούμε μια αρμονική σχέση με την παρούσα στιγμή και με την πραγματικότητα. Κι αυτό είναι μια μορφή ευτυχίας από μόνο του.

Στα Αγγλικά, η ρίζα της λέξης «ευτυχία» είναι το «happen» (συμβαίνω). Οι άνθρωποι, όπως είπαμε, συχνά συνδέουμε την ευτυχία με την ιδέα ότι κάτι πρέπει να συμβεί—μια εμπειρία με έντονα θετικά συναισθήματα. Στις νεολατινικές γλώσσες, όπως Ιταλικά, Ισπανικά και Πορτογαλικά, η ινδοευρωπαϊκή ρίζα της λέξης, που προέρχεται από το λατινικό «felicitas», είναι το «fe», που σημαίνει γονιμότητα, ανάπτυξη και άνθηση. Έτσι, η ευτυχία κατανοείται ως διαδικασία και όχι ως γεγονός.

Όμως, όταν μιλάμε για την αρμονία, φαίνεται ότι οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο την περιγράφουν με παρόμοιους τρόπους. Κάποιοι από τους επαναλαμβανόμενους όρους περιλαμβάνουν «εσωτερική ειρήνη», «ισορροπία», «αίσθημα εναρμόνισης με το σύμπαν, με τους άλλους ανθρώπους και με τον εαυτό».

Αντί να κυνηγάμε την ευτυχία, μπορούμε να καλλιεργήσουμε την αρμονία

Ίσως να έχουμε ορίσει την ευτυχία με λάθος τρόπο.

Οι ερευνητές συνήθως αντιλαμβάνονται την ευτυχία ως ικανοποίηση από τη ζωή και θετικά συναισθήματα. Ωστόσο, οι άνθρωποι δεν την σκεφτόμαστε με αυτόν τον τρόπο. Στην έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι επιθυμούμε την αρμονία μιας ισορροπημένης ζωής, αντί για τις μεγάλες επιτυχίες. Επομένως, η καλλιέργεια της αρμονίας σημαίνει την καλλιέργεια της ευτυχίας.

Η αρμονία συνάδει με την ανάπτυξη. Δεν σημαίνει να αγνοούμε το μέλλον, αντίθετα, σημαίνει την καλλιέργεια μιας νέας προοπτικής όσον αφορά τους στόχους μας, με το να μην κυνηγάμε τις επιτυχίες εις βάρος του παρόντος. Με άλλα λόγια, η θέσπιση στόχων και η επιθυμία να πετύχουμε κάτι δεν είναι ασύμβατα με την αρμονία. Αυτό που αλλάζει είναι η κατανόησή μας για το ταξίδι και τον προορισμό. Αντί να βρίσκουμε ικανοποίηση μόνο όταν πετύχουμε τον στόχο μας, η αρμονία μας βοηθά να βρούμε αυτό που αναζητάμε μέσα στη διαδικασία. Μας επιτρέπει να κυνηγάμε τα θέλω μας χωρίς την ανησυχία να θριαμβεύσουμε. Η διαδικασία αυτή καθαυτή είναι ανταποδοτική.

3 τρόποι να την καλλιεργήσουμε

1. Είμαστε όλοι ένα

Συχνά αντιμετωπίζουμε τη φύση και το περιβάλλον ως κάτι ξεχωριστό. Όμως, οι άνθρωποι είμαστε μέρος της φύσης. Η αναγνώριση αυτής της σύνδεσης μπορεί να κάνει τη διαφορά και να αντισταθμίσει τα συναισθήματα μοναξιάς.

2. Φροντίζουμε το μυαλό και το σώμα μας

Για να προστατεύσουμε την ψυχική μας υγεία, πρέπει να φροντίσουμε τη σωματική μας και το αντίστροφο. Αρμονία σημαίνει εύρεση ισορροπίας μεταξύ σωματικού και ψυχικού κόσμου.

3. Ζούμε σε ροή (flow)

Μην σκέφτεστε συνεχώς. Μείνετε στην παρούσα στιγμή, απορροφημένοι από αυτό που κάνετε, χωρίς να περιμένετε τίποτα. Η ροή προάγει μια αρμονική αλληλεπίδραση με την πραγματικότητα και μπορεί να βελτιώσει την απόδοση γιατί ξεχνάμε τον στόχο. Έπειτα, ως εκ θαύματος, ο στόχος απλά επιτυγχάνεται.