Συχνά ακούμε φράσεις όπως «ζήσε τη στιγμή» ή «να ζεις για το σήμερα». Και παρόλο που η ενσυνειδητότητα (mindfulness) έχει αναμφισβήτητα δύναμη, η έρευνα δείχνει πως το να κοιτάζουμε μπροστά, να σκεφτόμαστε δηλαδή το μέλλον, μπορεί στην πραγματικότητα να βελτιώσει τη ζωή μας στο παρόν. Μάλιστα, το να φανταζόμαστε τον μελλοντικό μας εαυτό μπορεί να είναι μία από τις πιο υγιείς και παρακινητικές πρακτικές για την ψυχολογία μας.

Η «μελλοντική σκέψη» είναι μια μορφή νοητικού ταξιδιού στο χρόνο, που μας επιτρέπει να φανταστούμε πιθανά σενάρια, αποτελέσματα και στόχους. Σε αντίθεση με την ανήσυχη σκέψη που εστιάζει σε καταστροφικά ενδεχόμενα, η υγιής μελλοντική σκέψη είναι σκόπιμη, ζωντανή και εποικοδομητική. Δεν πρόκειται για φαντασίωση, αλλά για μια δημιουργική χρήση της φαντασίας ως εργαλείο για κίνητρο, ανθεκτικότητα και ευεξία.

Μελέτες φανερώνουν ότι τα άτομα που σκέφτονται τακτικά το μέλλον τείνουν να παίρνουν καλύτερες αποφάσεις στο παρόν,  από την αποταμίευση χρημάτων μέχρι τη συστηματική άσκηση. Όταν μπορείς να δεις καθαρά τον μελλοντικό σου εαυτό, είτε σε 5 λεπτά είτε σε 5 μέρες είτε σε 5 χρόνια, είναι πολύ πιο πιθανό να κάνεις επιλογές που θα ωφελήσουν αυτήν την εκδοχή σου.

Το μέλλον δεν είναι μακριά

Συχνά σκεφτόμαστε το μέλλον ως κάτι μακρινό ή αφηρημένο, όμως στην πραγματικότητα, το μέλλον ξεκινά στο επόμενο κιόλας λεπτό. Κάθε απόφαση που παίρνεις σήμερα διαμορφώνει τον εαυτό σου αύριο. Όταν εξασκηθείς στο να ρωτάς τον εαυτό σου: «Πώς μπορώ να κάνω την επόμενη στιγμή καλύτερη;», αρχίζεις να δημιουργείς ενεργά έναν καλύτερο μελλοντικό εαυτό σε πραγματικό χρόνο.

Από αυτή την οπτική, το παρόν δεν είναι απλώς εκεί που βρίσκεσαι, είναι το σημείο άφιξης του μέλλοντος που κάποτε φαντάστηκες. Κάθε στιγμή είναι γέφυρα ανάμεσα στο «εκεί που είσαι και εκεί που θέλεις να φτάσεις». Δεν περιμένεις απλώς να σου συμβεί η ζωή, συμμετέχεις στη δημιουργία της. Ο μελλοντικός σου εαυτός δεν είναι υποθετικός. Είναι μια πραγματική εκδοχή σου, που χτίζεται τώρα, μέσα από κάθε σου επιλογή.

Τα μελλοντικά σχέδια προσφέρουν κίνητρο και νόημα

Όταν οραματίζεσαι σημαντικούς στόχους, δημιουργείς αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν ψυχολογική απόσταση, ένα εργαλείο που σε βοηθά να ξεπεράσεις τις παρορμήσεις της στιγμής και να εστιάσεις σε μακροπρόθεσμες ανταμοιβές. Αυτή η ικανότητα να αποστασιοποιείσαι νοητικά από το παρόν, σε φέρνει σε επαφή με βαθύτερες αξίες και σκοπό και καλλιεργεί την ευδαιμονική ευεξία, δηλαδή την ευτυχία που βασίζεται στην προσωπική ανάπτυξη, το νόημα και την πληρότητα.

Μια μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι που έγραφαν για τον «καλύτερο δυνατό μελλοντικό εαυτό τους» μόλις για λίγα λεπτά την ημέρα, ένιωθαν περισσότερη αισιοδοξία και ικανοποίηση από τη ζωή για αρκετές εβδομάδες μετά. Και δεν αυξήθηκε μόνο η αισιοδοξία αλλά και το αίσθημα ελέγχου και αυτενέργειας. Όταν πιστεύεις ότι οι σημερινές σου πράξεις επηρεάζουν το αύριο, είναι πολύ πιο πιθανό να τις πραγματοποιήσεις.

Πώς να σκέφτεσαι μπροστά

Η σκέψη για το μέλλον δεν είναι απλώς μια ιδέα. Είναι μια δεξιότητα που μπορεί να εξασκηθεί:

Αναγνώριση και ανακατεύθυνση των σκέψεων

Προσπάθησε να αναγνωρίσεις πότε οι σκέψεις σου είναι κολλημένες στο παρελθόν (τύψεις, αποτυχίες) ή σε παρόντα εμπόδια, και να τις στρέψεις συνειδητά προς επιθυμητά μελλοντικά αποτελέσματα. Αυτή η μετατόπιση σπάει τον κύκλο της μαθημένης αδυναμίας και καλλιεργεί την ελπίδα.

 Τι θέλω;

Αυτό το φαινομενικά απλό καθημερινό ερώτημα σε βοηθά να εκπαιδεύσεις τον εγκέφαλό σου να εστιάζει σε αυτό που επιδιώκεις, αντί για αυτό που θέλεις να αποφύγεις. Δημιουργεί σαφήνεια και σκέψη προσανατολισμένη στη λύση.

Δημιουργία μιας μελλοντικής εικόνας

Οραματίσου με ζωντανές λεπτομέρειες πώς θέλεις να μοιάζει το μέλλον σου, όχι μόνο σε αποτελέσματα, αλλά και στο πώς αισθάνεσαι, πώς δρας, πώς ζεις καθημερινά και σημείωσέ τα όλα σε χαρτί.

Λίστες σκόπιμων πράξεων

Πρόκειται για λίστες με δράσεις, όπως οι κλασικές to-do lists. Κάθε ενέργεια είναι ωφέλιμο να ευθυγραμμίζεται με τους μακροπρόθεσμους στόχους σου.

Έρευνες δείχνουν ότι η εξάσκηση αυτών των δεξιοτήτων μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα κατάθλιψης και να αυξήσει την αισιοδοξία και αυτό μπορεί να συμβεί σε μόλις λίγες εβδομάδες.

Το συμπέρασμα; Η προσοχή σου είναι το πιο πολύτιμο μέσο. Όταν την στρέφεις προς το μέλλον που επιθυμείς, δημιουργείς κίνητρο στο παρόν.

Πώς υποστηρίζουν οι μελλοντικές σκέψεις την ευεξία

Η δομημένη σκέψη για το μέλλον δεν ενισχύει μόνο το κίνητρο, στηρίζει και τη συναισθηματική ευεξία. Τα άτομα με προσανατολισμό στο μέλλον τείνουν να βλέπουν το άγχος ως κάτι προσωρινό, ως μέρος της διαδρομής προς έναν στόχο, αντί να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες ως μόνιμες ή ακατανίκητες. Αυτή η νοοτροπία είναι θεμελιώδης για την ψυχική ανθεκτικότητα και τη διαχείριση των συναισθημάτων.

Η νευροεπιστήμη το επιβεβαιώνει: Μελέτες αποκαλύπτουν πως όταν σκεφτόμαστε τον μελλοντικό μας εαυτό, ο εγκέφαλος ενεργοποιείται με τρόπο παρόμοιο με όταν σκεφτόμαστε κάποιον που αγαπάμε. Όσο πιο συνδεδεμένος νιώθεις με τη μελλοντική σου εκδοχή, τόσο πιο πιθανό είναι να δράσεις με γνώμονα το καλό της, δηλαδή το δικό σου καλό.

Με απλά λόγια, αν χτίσεις μια ουσιαστική σχέση με τον μελλοντικό σου εαυτό, αυξάνεις τη φροντίδα και την πρόνοια για τον τωρινό.

Η ισορροπία είναι το κλειδί

Δεν χρειάζεσαι ένα άψογο πενταετές πλάνο για να ωφεληθείς από τις σκέψεις για το μέλλον. Το σημαντικό είναι να δημιουργήσεις τόση απόσταση όση χρειάζεται από το παρόν, ώστε να μπορείς να δεις πού πηγαίνεις και να θυμάσαι γιατί αξίζει ο κόπος του σήμερα.

Όταν διατηρείς σύνδεση με την κατεύθυνση που έχεις επιλέξει, ακόμα και οι πιο μικρές πράξεις αποκτούν νόημα και βάρος. Το μέλλον δεν είναι κάτι που απλώς σου συμβαίνει, είναι κάτι που μπορείς να διαμορφώσεις. Και αυτή τη δύναμη την έχεις ήδη μέσα σου.