Ίσως οι περισσότεροι από εμάς να έχουμε έρθει αντιμέτωποι κάποιες στιγμές με διλήμματα, όπου πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στο να είμαστε ηθικά σωστοί και στο να παραβλέψουμε ορισμένους κανόνες για να κατακτήσουμε την ευτυχία και την ευημερία.

Δεν χρειάζεται πια να έχουμε αυτό το δίλημμα, μιας και νέα έρευνα έρχεται να αποδείξει ότι οι ηθικοί άνθρωποι είναι πιο ευτυχισμένοι.

Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Personality and Social Psychology, οι καλοί άνθρωποι, όσοι βαδίζουν σε αυτή τη ζωή στο μονοπάτι των ηθικών αξιών, όσοι δεν εξαπατούν, δεν λένε ψέματα ή δεν πράττουν εις βάρος των άλλων είναι ένα βήμα πιο κοντά στην ευτυχία.

Το να είμαστε ηθικοί, δεν έχει να κάνει μόνο με τη συνείδησή μας, αλλά έχει θετική επίδραση στον χαρακτήρα, τη σύνδεσή μας με τους άλλους και την ψυχολογική ευημερία μας.

Τι σημαίνει επιστημονικά «είμαι ηθικός»;

Στην εν λόγω έρευνα, δεν ρώτησαν απλώς τους ανθρώπους αν θεωρούν τον εαυτό τους καλό, επειδή το πιθανότερό είναι πως πολλοί θα έλεγαν ναι χωρίς πολλή σκέψη.

Αντιθέτως οι ερευνητές ζήτησαν από τρίτους -φίλους, συναδέλφους, γνωστούς- να αξιολογήσουν το εκάστοτε άτομο βάσει ηθικών χαρακτηριστικών, όπως η ειλικρίνεια, η δικαιοσύνη, η καλοσύνη και η αξιοπιστία.

Αυτό το «με βάση τη φήμη» μοντέλο δίνει μια πιο ρεαλιστική εικόνα της ηθικής, δηλαδή δείχνει όχι πώς βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας, αλλά πώς επηρεάζουμε τους γύρω μας με τη συμπεριφορά που έχουμε.

Ηθική και ευημερία

Η μελέτη έγινε σε τρεις διαφορετικούς πληθυσμούς, ώστε τα αποτελέσματα να έχουν ποικιλία και να καλύπτουν διάφορα άτομα με διαφορετικά χαρακτηριστικά και διαφορετικές καταγωγές.

Στην έρευνα εξετάστηκαν φοιτητές στις ΗΠΑ, επαγγελματίες στην Κίνα και άτομα που άλλοι είχαν ονομάσει ως τους πιο ή τους λιγότερο ηθικούς ανθρώπους που γνώριζαν προσωπικά.

Σε όλες τις ομάδες, όσοι θεωρούνταν πιο ηθικοί ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ευημερίας και νοήματος στη ζωή τους.

Είτε είναι κάποιος αριστούχος φοιτητής νοσηλευτικής, είτε μηχανικός στη μέση της καριέρας του, το να είναι καλός άνθρωπος αποδίδει, ακόμη και στο πώς αισθάνεται σε καθημερινή βάση.

Το αποτέλεσμα ίσχυε ανεξάρτητα από θρησκεία, φύλο, ηλικία ή γενική συμπάθεια, ενώ, επίσης, είτε κάποιος ήταν πιο καλοσυνάτος, δηλαδή συμπονετικός, με σεβασμό προς τους άλλους, είτε πιο ειλικρινής ή πιστός, και οι δύο πλευρές της ηθικής συνέβαλαν στην ευτυχία.

Δεν είναι πάντα εύκολο…

Γιατί όμως η δύσκολη απόφαση ενός ατόμου να μην υποκύψει στον πειρασμό της εξαπάτησης, όταν θέλει να καταφέρει κάτι, μπορεί να το κάνει πιο ευτυχισμένο μακροπρόθεσμα;

Οι ηθικοί άνθρωποι έχουν πιο σταθερές σχέσεις, αφού η ειλικρίνεια και η δικαιοσύνη που χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά τους, κάνουν τους άλλους να νιώθουν ασφάλεια κοντά τους και να θέλουν να έχουν στενότερη σύνδεση μαζί τους.

Η κοινωνική σύνδεση, από την άλλη, είναι σαφώς ένας από τους πιο ισχυρούς παράγοντες ευτυχίας στη ζωή των ανθρώπων.

Το να ζούμε σύμφωνα με τις αξίες μας ενισχύει την ταυτότητά μας, γιατί νιώθοντας συνεπείς με τον εαυτό μας, τα πιστεύω και τις ιδέες μας, πιθανόν να έχουμε θετικό αντίκτυπο και στην εσωτερική μας αρμονία και κατ’ επέκταση στην μακροπρόθεσμη ψυχική μας υγεία.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το να είναι κάποιος ηθικός είναι πάντα εύκολο ή ευχάριστο. Μάλιστα, οι ηθικοί άνθρωποι συχνά είναι πιο ευαίσθητοι σε αδικίες και μπορεί να νιώθουν έντονο ηθικό άγχος ή ακόμα και να δέχονται αντίδραση από άλλους, επειδή υπερασπίζονται το σωστό.

Ωστόσο, τα δεδομένα της έρευνας δείχνουν ότι αυτά τα δύσκολα σημεία ξεπερνιούνται από τα οφέλη, που είναι πολλά και σημαντικά. Μεταξύ αυτών είναι οι πιο βαθιές σχέσεις, ο σαφέστερος σκοπός ζωής και το αίσθημα της ακεραιότητας.