Το να παραδεχτεί κανείς ότι κάνει λάθος μπορεί να είναι δύσκολο. Για κάποιους, μάλιστα, μοιάζει ακατόρθωτο, μιας και συχνά οι άνθρωποι δεν μπορούν να παραδεχτούν τις αδυναμίες τους, στην προσπάθειά τους να μην νιώσουν «ηττημένοι». Και όμως η ταπεινότητα του να παραδεχόμαστε τα λάθη μας είναι μια αρετή που θα μπορούσε να καλλιεργηθεί και να βελτιώσει όχι μόνο την ψυχολογία μας, αλλά και τη σύνδεσή μας με τους άλλους.
Ίσως σας είναι γνώριμο το συναίσθημα. Κάποιος σαν διορθώνει στη μέση μιας κουβέντας ή αμφισβητεί τον τρόπο που κάνετε μία εργασία. Πώς νιώθετε; Μήπως θυμώνετε, νιώθετε ντροπή ή πως πρέπει να αμυνθείτε;
Κάποιες φορές ίσως θα ήταν καλύτερο να μην επιμένουμε ότι έχουμε δίκιο -όταν αυτό δεν συμβαίνει- αλλά να δεχτούμε την όποια διόρθωση και να παραδεχτούμε ότι δεν είμαστε αλάνθαστοι, λέγοντας πιθανόν πως την επόμενη φορά θα ξέρουμε αυτή την πληροφορία ή θα προσπαθήσουμε περισσότερο.
Η ικανότητα να παραδεχόμαστε ότι κάνουμε λάθη είναι αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «διανοητική ταπεινότητα» και είναι πράγματι πολύτιμη για το ίδιο το άτομο και βέβαια για τη δημιουργία και ενίσχυση στενών σχέσεων με τους γύρω του.
Τα οφέλη σε χαρακτήρα, σχέσεις και κοινωνία
Έρευνες δείχνουν ότι όσοι έχουν υψηλή «διανοητική ταπεινότητα» σκέφτονται πιο κριτικά, είναι λιγότερο προκατειλημμένοι και λιγότερο επιρρεπείς στον δογματισμό, στοιχεία που ωφελούν όχι μόνο μία σχέση, αλλά -αν ιδωθούν μέσα από ένα συλλογικό πρίσμα- ακόμη και μία ολόκληρη κοινωνία.
Οι επιστήμονες ψυχικής υγείας πιστεύουν ότι τα άτομα με αυτό το χαρακτηριστικό μπορούν και αναγνωρίζουν τα όρια της γνώσης τους και είναι πρόθυμα να παραδεχτούν τα κενά τους.
Αντιθέτως, όσοι έχουν χαμηλή «διανοητική ταπεινότητα» τείνουν να προσκολλώνται υπερβολικά στις απόψεις τους, ακόμη και όταν υπάρχουν αντίθετα στοιχεία, που επιβεβαιώνουν ότι αυτές είναι λανθασμένες.
Πώς η «διανοητική ταπεινότητα» βελτιώνει τις σχέσεις
Τα άτομα που παραδέχονται τις αδυναμίες και τα λάθη τους τείνουν να έχουν πιο υγιείς σχέσεις, μιας και η ικανότητα αναγνωρίσεις της οπτικής των άλλων μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη σε μια σχέση και να οδηγήσει σε βαθύτερη σύνδεση.
Οι ερευνητές λένε ότι τα ζευγάρια με υψηλή «διανοητική ταπεινότητα» διαχειρίζονται καλύτερα τις συγκρούσεις και βιώνουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη σχέση τους. Επίσης, οι άνθρωποι προτιμούν να κάνουν παρέα ή σχέση με άτομα που είναι πιο ταπεινά και δείχνουν μεγαλύτερη δέσμευση όταν αντιλαμβάνονται τον σύντροφό τους ως ταπεινό.
Επίσης, έχει διαπιστωθεί πως όταν και τα δύο μέλη ενός ζευγαριού έχουν αυτό το χαρακτηριστικό, κάνουν πιο ομαλή και λιγότερο αγχωτική μετάβαση στη γονεϊκότητα.
Είμαι αρκετά… ταπεινός/η;
Κάποιοι αντιδρούν αμυντικά όταν αμφισβητούνται, νιώθουν ότι τους γίνεται προσωπική επίθεση και επιμένουν με αλαζονεία στις απόψεις τους. Ωστόσο, το να αναγνωρίσει κανείς αυτά τα χαρακτηριστικά στον εαυτό του δεν είναι εύκολο και θέλει δουλειά και υπομονή.
Ένα πρώτο βήμα είναι να παρατηρήσουμε πώς είναι η αντίδρασή μας, όταν κάποιος μας αντικρούει. Μπορούμε να δούμε αν οι συναισθηματικές αντιδράσεις μας και το εγώ μας εμποδίζουν μια ήρεμη, στοχαστική απάντηση.
Η ταπεινότητα σχετίζεται με τη γενικότερη ευελιξία στη σκέψη. Αν, για παράδειγμα, μια απλή αλλαγή ρουτίνας μας κάνει να αντιδράμε έντονα, ίσως είναι ένδειξη ότι χρειάζεται να καλλιεργήσουμε περισσότερο την ευελιξία του μυαλού μας, να είμαστε πιο ανοιχτοί και δεκτικοί.
