Η αυξημένη αλληλεπίδραση με συστήματα ΤΝ στην εργασία μπορεί να εντείνει την μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση, ιδιαίτερα για όσους ήδη αντιμετωπίζουν κοινωνικό άγχος, σύμφωνα με με μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο Journal of Applied Psychology. Οι έρευνες διεξήχθησαν σε τέσσερις χώρες (Ταϊβάν, Ινδονησία, Μαλαισία και Ηνωμένες Πολιτείες) και ανέλυσαν συνεντεύξεις και παρατηρήσεις για περισσότερους από 794 εργαζομένους που χρησιμοποιούν συχνά την τεχνητή νοημοσύνη στη δουλειά τους. Κάθε μελέτη εστίασε σε διαφορετικά επαγγέλματα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερο… συνεργάζονταν οι εργαζόμενοι με την ΤΝ, τόσο περισσότερο ένιωθαν κοινωνικά στερημένοι και μόνοι, ειδικά όσοι ήδη αντιμετώπιζαν άγχος προσκόλλησης. Πιο συγκεκριμένα, η συνεχής εργασία «παρέα» με την τεχνητή νοημοσύνη κατά τη διάρκεια της ημέρας οδήγησε σε:

  • Μεγαλύτερη ανάγκη για κοινωνική σύνδεση
  • Αυξημένη μοναξιά και κοινωνική απομόνωση
  • Υψηλότερα ποσοστά αϋπνίας και κατανάλωσης αλκοόλ μετά τη δουλειά
  • Ισχυρότερες επιδράσεις σε άτομα με άγχος προσκόλλησης

Αν και η μοναξιά ώθησε τους ανθρώπους να προσπαθήσουν περισσότερο να συνδεθούν με τους συναδέλφους τους, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι συνέχισαν να αισθάνονται κοινωνικά απομονωμένοι ακόμα και μετά από αυτές τις προσπάθειες.

Η ανάγκη μας για κοινωνική επαφή δεν σταματάει ούτε στο γραφείο

Οι άνθρωποι είναι βιολογικά προγραμματισμένοι για σύνδεση.

Τα νευρικά μας συστήματα εξελίχθηκαν σε μικρές ομάδες όπου η συνεργασία και τα κοινωνικά σήματα (εκφράσεις προσώπου, οπτική επαφή, στάσεις σώματος και χειρονομίες) ήταν απαραίτητα για την επιβίωση.

Όταν αυτά τα σήματα απουσιάζουν, όπως συχνά συμβαίνει στις αλληλεπιδράσεις με την ΤΝ, τα εγγενή συστήματα ρυθμιστικής λειτουργίας ανιχνεύουν ένα κοινωνικό έλλειμμα. Αυτό ενεργοποιεί την «ανάγκη για σύνδεση», μια ώθηση για να συνδεθούμε και να νιώσουμε ότι ανήκουμε κάπου. Αν δεν καλυφθεί αυτή η ανάγκη, δημιουργείται ένα χρόνιο «κοινωνικό έλλειμμα», το οποίο μπορεί να προκαλέσει άγχος, καταθλιπτική διάθεση και αποστασιοποίηση.

Η μοναξιά που προκύπτει από την αυξανόμενη αλληλεπίδραση με την τεχνητή νοημοσύνη στη δουλειά μπορεί να είναι βαθιά και ασυνείδητη και να εκδηλώνεται με αϋπνία, απώλεια κινήτρου, παραίτηση, «μουδιασμένα» συναισθήματα, αποσύνδεση ή απογοήτευση.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ορισμένοι εργαζόμενοι αντέδρασαν προσαρμοστικά βοηθώντας τους άλλους, κάτι που μπορεί να συνέβαλε στην αποκατάσταση της αίσθησης του ανήκειν. Όμως, άλλοι βίωσαν μια σκοτεινότερη πλευρά αυτής της στέρησης: αυξημένη μοναξιά. Αυτή η μοναξιά δεν τελείωνε όταν ολοκληρωνόταν η εργάσιμη ημέρα. Επηρέαζε την προσωπική ζωή, με αυξημένα αυτοαναφερόμενα ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ και παρατηρούμενα ποσοστά αϋπνίας.

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι οι αλληλεπιδράσεις με την τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζουν δυσανάλογα τους εργαζόμενους με υψηλότερα επίπεδα άγχους προσκόλλησης, ένα στυλ σχέσης με τους άλλους που χαρακτηρίζεται από έντονη επιθυμία εγγύτητας μαζί με φόβο εγκατάλειψης και απόρριψης. Για αυτά τα άτομα, οι καθημερινές αλληλεπιδράσεις με την ΤΝ μπορεί να ενισχύσουν τα αισθήματα απομόνωσης, εγκατάλειψης και κοινωνικής ανεπάρκειας.

Τεχνητή νοημοσύνη: «Συνάδελφος» που επηρεάζει την ομάδα

Φαίνεται πως ένας χώρος εργασίας που ενσωματώνει την τεχνητή νοημοσύνη, απαιτεί μεγαλύτερη ψυχολογική ανθεκτικότητα και ευελιξία.

Η πιθανή λύση για τη μοναξιά στον χώρο εργασίας που προκαλείται από την ΤΝ είναι η βαθύτερη ανθρώπινη σύνδεση, όχι η δημιουργία συστημάτων ΤΝ που να είναι πιο κοινωνικά ελκυστικά. Οι κίνδυνοι από μια πιο κοινωνικά ελκυστική ΤΝ στην εργασία μπορεί να οδηγήσουν σε άλλα προβλήματα, όπως συναισθηματική εξάρτηση, υπερβολική εμπιστοσύνη, υπερβολική εργασία ή μεροληψία στις στρατηγικές αποφάσεις.

Τα συστήματα της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητικά, με έρευνες να δείχνουν ότι οι «συνεργάτες ΤΝ» συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητας και στην επέκταση της βασικής εξειδίκευσης. Ωστόσο, η υιοθέτηση αυτής της τεχνολογίας δεν είναι πάντα συναισθηματικά ουδέτερη. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να περιοριστεί η χρήση της ΤΝ, αλλά είναι χρήσιμο να λαμβάνονται υπόψη οι ψυχολογικές συνέπειες, καθώς ο βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος κοινωνικός και συναισθηματικός αντίκτυπος παραμένει άγνωστος, υπογραμμίζουν οι επιστήμονες.