Οι άνθρωποι ως δημιουργοί νοήματος, χρησιμοποιούμε την προφορική ή νοηματική γλώσσα για να κατανοήσουμε τις εμπειρίες μας στον κόσμο γύρω μας. Η εμφάνιση του AI, μέσω διάφορων εφαρμογών θέτει υπό αμφισβήτηση τον ορισμό «νόημα». Τελικά το AI «καταλαβαίνει»; Και αν ναι, τι;
Μία δημοφιλής άποψη για τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης είναι ότι «κατανοούν» τι κάνουν. Μάλιστα, κάποιοι υποστηρίζουν ότι το AI είναι πολύ καλύτερο στην επεξεργασία της γλώσσας από οποιαδήποτε μέθοδο ή οποιοδήποτε εργαλείο έχει βασιστεί ποτέ στις γλωσσολογικές θεωρίες του Τσόμσκι.
Οι συγκεκριμένες θεωρίες του Αμερικανού γλωσσολόγου αφορούν στη φύση της ανθρώπινης γλώσσας και στην ανάπτυξή της. Ο Τσόμσκι προτείνει ότι υπάρχει μια καθολική γραμματική, που είναι έμφυτη στον άνθρωπο και η οποία επιτρέπει την απόκτηση οποιασδήποτε γλώσσας από τη γέννηση.
Παράλληλα, διάφορες μελέτες έχουν εξετάσει τον τρόπο, με τον οποίο οι άνθρωποι κατανοούν τη γλώσσα. Αυτές οι μελέτες περιλαμβάνουν την καταγραφή της εγκεφαλικής δραστηριότητας, όταν οι άνθρωποι διαβάζουν ή ακούν προτάσεις και με βάση αυτές, η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να μας… «φτάσει»!
AI, παραγωγή κειμένου και γλώσσα
Καταρχάς, είναι λάθος που οι περισσότεροι άνθρωποι συγχέουν το κείμενο στην οθόνη, που μπορεί να είναι προϊόν AI, με τη φυσική γλώσσα. Το γραπτό κείμενο σχετίζεται με τη γλώσσα, αλλά δεν είναι το ίδιο με αυτή. Για παράδειγμα, ακόμη και η ίδια γλώσσα μπορεί να εκφραστεί με εντελώς διαφορετικά οπτικά σύμβολα, με διαφορετική δηλαδή γραφή.
Έπειτα, ας δούμε την αξίωση ότι το AI «κατανοεί» τη φυσική γλώσσα. Η γλωσσική επικοινωνία γίνεται κυρίως πρόσωπο με πρόσωπο, σε συγκεκριμένο περιβάλλον που μοιράζονται ο ομιλητής και ο ακροατής. Συνυπολογίζονται πάντα ο τόνος και η χροιά της φωνής, η οπτική επαφή και οι εκφράσεις του προσώπου και του συναισθήματος.
Σημασία πλαισίου και AI
Το να κατανοούμε αυτό που λέει κάποιος είναι κάτι πολύ περισσότερο από το να καταλαβαίνουμε απλώς τις λέξεις που χρησιμοποιεί. Ακόμα και τα μωρά, που δεν είναι ακόμα ειδικοί στη γλώσσα, μπορούν να αντιλαμβάνονται τα σημάδια του εκάστοτε πλαισίου. Για παράδειγμα, όταν μια γυναίκα λέει «είμαι έγκυος», υπάρχουν κάποιες διαφορετικές ερμηνείες αυτής της φράσης, ανάλογα με το ποια γυναίκα το λέει αυτό ή πότε.
Αν, ας πούμε, το πει μια γυναίκα στον σύντροφό της, μετά από χρόνια προσπάθειας με θεραπείες γονιμότητας, θα είναι κάτι που μπορεί να προκαλέσει ανακούφιση και χαρά. Στην περίπτωση μίας έφηβης, όμως, ίσως να προκαλούσε ανησυχία. Σε κάθε περίπτωση, ο δέκτης του μηνύματος αποδίδει διαφορετικό νόημα και κατανόηση στην ίδια ακριβώς πρόταση.
Ακόμη και η συναισθηματική κατάσταση ενός ατόμου μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που θα κατανοηθεί κάτι, όταν ένας άνθρωπος επεξεργάζεται το νόημα μιας πρότασης. Ο εγκέφαλός μας -και κατά συνέπεια οι σκέψεις και οι νοητικές διαδικασίες μας- δεν λειτουργεί ποτέ χωρίς συναισθηματικό πλαίσιο, όπως έχει δείξει η νευροεπιστήμη.
Έτσι, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ανταποκριθεί στη γλώσσα με τη μορφή κειμένου, δεν μπορεί να κατανοήσει με συναισθηματικό τρόπο και εξατομικευμένα, όσα νιώθει ένας άνθρωπος. Αξίζει να θυμόμαστε ότι όταν οι ειδικοί στο AI μιλούν για νευρωνικά δίκτυα, αναφέρονται σε υπολογιστικούς αλγόριθμους, όχι στα πραγματικά, βιολογικά δίκτυα του εγκεφάλου που χαρακτηρίζουν τη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου και φυσικά όχι στα πραγματικά ανθρώπινα συναισθήματα.
