Έπειτα από δεκαετίες άκαρπων πειραματισμών, η ιδέα της ξενομεταμόσχευσης, δηλαδή της χρήσης μοσχευμάτων από άλλα είδη, δείχνει να έχει περάσει σε φάση ταχείας προόδου: σε μια παγκόσμια πρωτιά, ερευνητές στην Κίνα μεταμόσχευσαν πνεύμονα χοίρου σε έναν εγκεφαλικά νεκρό ασθενή που διατηρήθηκε σε μηχανική υποστήριξη για εννέα ημέρες.
Οι χοίροι θεωρούνται ιδανικοί υποψήφιοι δότες για ξενομεταμοσχεύσεις καθώς τα όργανά τους μοιάζουν με τα ανθρώπινα σε μέγεθος και φυσιολογικές λειτουργίες.
Το επίτευγμα που παρουσιάζεται στο περιοδικό Nature έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενες ξενομεταμοσχεύσεις καρδιάς, νεφρού, ήπατος και θύμου αδένα, όργανα από χοίρους που είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο απόρριψης.
Οι μεταμοσχεύσεις αυτού του είδους παραμένουν σε πειραματικό επίπεδο και μόνο ένας ασθενής, ο οποίος είχε λάβει νεφρό χοίρου, παραμένει σήμερα εν ζωή.
Η μεταμόσχευση πνευμόνων θεωρείται πιο δύσκολη υπόθεση και συχνά οδηγεί σε επιπλοκές ακόμα και όταν το μόσχευμα προέρχεται από άνθρωπο. Οι πνεύμονες είναι ευαίσθητοι σε βλάβες κατά τη διαδικασία της αφαίρεσης και της μεταμόσχευσης και περιέχουν άφθονα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που αντιδρούν στο νέο περιβάλλον και μπορούν να οδηγήσουν σε θανατηφόρο θρόμβωση.
Προκειμένου να αποφευχθούν ανοσιακές αντιδράσεις τόσο στο όργανο όσο και στον λήπτη, η εταιρεία απενεργοποίησε τρία γονίδια των χοίρων και προσέθεσε τρία ανθρώπινα.
Ο νέος πνεύμονας άρχισε να λειτουργεί κανονικά, παρέχοντας οξυγόνο στους ιστούς και απομακρύνοντας το διοξείδιο του άνθρακα από το αίμα. Εμφάνισε όμως οίδημα λόγω επίθεσης του ανοσοποιητικού συστήματος εντός 24 ωρών από την επέμβαση.
Οι βλάβες είχαν αυξηθεί μέχρι την 9η ημέρα, οπότε ο πνεύμονας αφαιρέθηκε για εξέταση και η μηχανική υποστήριξη του λήπτη διακόπηκε με επιθυμία της οικογένειάς του.
Τα αποτελέσματα της δοκιμής υποδεικνύουν ότι απαιτούνται περαιτέρω γενετικές παρεμβάσεις στους χοίρους-δότες προκειμένου να περιοριστούν ή να μηδενιστούν οι ανοσιακές αντιδράσεις και ο κίνδυνος θρόμβωσης.
Το πείραμα «δείχνει ξεκάθαρα ότι η επιβίωση του ξενομοσχεύματος πνεύμονα στον άνθρωπο θα απαιτήσει περισσότερες γενετικές τροποποιήσεις και βελτιστοποίηση της ανοσοκαταστολής» δήλωσε στο περιοδικό Science ο Ντένγκε Παν, μέλος της ερευνητικής ομάδας και συνιδρυτής της ClonOrgan.
Κι αυτό σημαίνει ότι θα απαιτηθούν περισσότερες δοκιμές σε εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς πριν ξεκινήσουν οι κλινικές μελέτες σε ασθενείς.
Από τον Βαγγέλη Πρατικάκη
