Έχεις μειώσει πρόσφατα την καφεΐνη και νιώθετε ότι βλέπετε πιο ζωντανά όνειρα; Δεν είναι ιδέα σας, όπως λένε οι επιστήμονες! Ενώ υπάρχουν πολλά πιθανά οφέλη από τη μείωση της καφεΐνης, συχνά ακούγεται ως «παρενέργεια» η εμφάνιση πιο ζωντανών ονείρων, αυτών που μπορεί να μας τρομάζουν λίγο παραπάνω ή να νομίζουμε, όταν ξυπνάμε ότι ό,τι έχουμε δει, έχει συμβεί πραγματικά.
Είναι ένα παράξενο και συγκεκριμένο φαινόμενο που πολλοί λένε ότι ξεκινά λίγες μέρες αφότου μειώσουν την κατανάλωση καφεΐνης. Αλλά υπάρχει πραγματικά επιστημονική βάση;
Πώς επηρεάζει η καφεΐνη τον ύπνο
Η καφεΐνη είναι διεγερτικό που μας κάνει να νιώθουμε ξύπνιοι και σε εγρήγορση. Δρα μπλοκάροντας μια χημική ουσία στον εγκέφαλο, την αδενοσίνη. Η αδενοσίνη συσσωρεύεται μέσα στη μέρα όσο είμαστε ξύπνιοι και δραστήριοι. Ως το βράδυ, αυτή η συσσώρευση μάς βοηθά να νιώσουμε υπνηλία. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, η αδενοσίνη απομακρύνεται και μπορούμε να ξυπνάμε ξεκούραστοι.
Αυτό το σήμα μπλοκάρεται από την καφεΐνη. Έτσι, παρότι η αδενοσίνη υπάρχει, δεν νιώθουμε τόσο την υπνηλία. Όταν η καφεΐνη φεύγει από τον οργανισμό, η ανάγκη για ύπνο επιστρέφει έντονα.
Για μερικές ώρες μετά από την κατανάλωση της, η μισή ποσότητα παραμένει ακόμη στο σώμα και συνεχίζει να επηρεάζει τον ύπνο μας. Γι’ αυτό πολλοί δυσκολεύονται να κοιμηθούν, αν πίνουν καφέ το απόγευμα ή το βράδυ. Γενικότερα, η καφεΐνη φαίνεται πως διαταράσσει τον ύπνο, ειδικά τον βαθύ, μειώνοντας έτσι τη συνολική ποιότητα ξεκούρασης.
Λιγότερη καφεΐνη, πιο ζωντανά όνειρα;
Δεν υπάρχουν πολλές μελέτες, για το αν η μείωση της καφεΐνης οδηγεί σε πιο ζωντανά όνειρα. Οι περισσότερες εστιάζουν στον ύπνο, όχι στο περιεχόμενο των ονείρων. Όμως γνωρίζουμε ότι η ποιότητα του ύπνου και τα όνειρα συνδέονται στενά. Η εξήγηση έγκειται στο ότι η καφεΐνη μειώνει τη συνολική διάρκεια ύπνου και αυξάνει τις νυχτερινές αφυπνίσεις. Όταν κόψουμε ή μειώσουμε την καφεΐνη, το σώμα μπορεί να «ανακάμψει», επιτρέποντάς μας να έχουμε περισσότερο REM ύπνο.
Ο REM ύπνος είναι το στάδιο όπου το σώμα χαλαρώνει, αλλά ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα δραστήριος και εκεί είναι που εμφανίζονται τα όνειρα.
Περισσότερος βαθύς ύπνος, περισσότερα και πιο περίπλοκα όνειρα
Αν ξυπνήσουμε κατά τον REM ύπνο, είναι πιθανότερο να θυμόμαστε τα όνειρά μας, επειδή είναι αυτά είναι «φρέσκα» στη μνήμη μας. Έτσι, η μείωση της καφεΐνης μπορεί να μη δημιουργεί άμεσα πιο ζωντανά όνειρα, αλλά μας δίνει τις προϋποθέσεις να κοιμηθούμε καλύτερα και να ονειρευτούμε περισσότερο.
Δεν θα έχουν όλοι ξαφνικά ζωντανά όνειρα μόλις κόψουν τον καφέ, και το φαινόμενο, ακόμη και αν συμβεί, μπορεί να κρατήσει μόνο λίγες μέρες ή εβδομάδες.
Καφεΐνη και οφέλη
Η καφεΐνη έχει και οφέλη, σύμφωνα με έρευνες. Βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία, συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, ακόμη και με μείωση του κινδύνου για νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Πάρκινσον. Ο καφές περιέχει επίσης βιταμίνες Β και αντιοξειδωτικά.
Για εργαζόμενους σε βάρδιες, ειδικά τη νύχτα, η καφεΐνη είναι πολύτιμη για την καταπολέμηση της κόπωσης. Και για τους περισσότερους, το πρωινό φλιτζάνι καφέ είναι σχεδόν απαραίτητο για να ξεκινήσει η μέρα.
