Εσείς τι ώρα πηγαίνετε για ύπνο; Αν είστε από αυτούς που δηλώνουν περήφανα «νυχτοπούλια» και νιώθετε ότι αποδίδετε καλύτερα τις βραδινές ώρες, δεν είστε σίγουρα μόνοι.

Πολλοί έχουν έναν πιο βραδινό βιολογικό ρυθμό (γνωστό ως χρονότυπο), κάτι που πολλοί μπορεί να μην καταλαβαίνουν. Όμως, μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ φέρνει νέα δεδομένα που αξίζει να γνωρίζουμε για τον ύπνο και πώς επιδρά στον τρόπο που γερνάμε.

Τι δείχνει η νέα μελέτη για τον ύπνο;

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychiatry Research, εξέτασε τα δεδομένα 73.888 ανθρώπων μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας από τη UK Biobank. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες με βάση τον φυσικό τους ρυθμό ύπνου και τις συνήθειές τους:

  • Νυχτοπούλια που κοιμούνται αργά (βραδινοί τύποι)
  • Νυχτοπούλια που κοιμούνται νωρίτερα απ’ όσο θα ήθελαν
  • Πρωινοί τύποι που κοιμούνται νωρίς
  • Πρωινοί τύποι που ξενυχτούν

Το εντυπωσιακό εύρημα; Όσοι κοιμόντουσαν μετά τη 1 τα ξημερώματα, ανεξαρτήτως χρονότυπου, εμφάνιζαν χειρότερη ψυχική υγεία και πιθανή επίδραση στην υγιή γήρανση.

Ο Dr. Jamie Zeitzer, επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε ότι το να κοιμάται κάποιος αργά φαίνεται να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία από το αν κοιμάται σύμφωνα με το βιολογικό του ρολόι. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η θεωρία του: τα νυχτοπούλια που είναι ξύπνια αργά νιώθουν πιο “ζωντανά”, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως οι αποφάσεις που παίρνουν εκείνη την ώρα είναι οι καλύτερες. Ο εγκέφαλος μπορεί να λειτουργεί διαφορετικά τη νύχτα, και σε συνδυασμό με την κοινωνική απομόνωση των βραδινών ωρών, το ψυχικό φορτίο μπορεί να αυξάνεται.

Τι είναι ο χρονότυπος στον ύπνο;

Ο όρος «χρονότυπος» αναφέρεται στο βιολογικό ρολόι ενός ατόμου — δηλαδή, στο πώς ρυθμίζεται φυσιολογικά η προτίμηση του οργανισμού για ύπνο και εγρήγορση μέσα στο 24ωρο.

Ο χρονότυπος είναι η φυσική τάση του σώματος για το πότε θέλουμε να κοιμηθούμε και πότε νιώθουμε πιο ενεργοί. Είναι διαφορετικός από άτομο σε άτομο και επηρεάζεται από το κιρκάδιο ρυθμό, δηλαδή τον εσωτερικό βιολογικό μας ρολόι.

Κύριοι τύποι χρονότυπου:

Πρωινός τύπος 

  • Ξυπνάει εύκολα νωρίς το πρωί.
  • Είναι πιο παραγωγικός τις πρωινές ώρες.
  • Κοιμάται νωρίς το βράδυ.

Βραδινός τύπος 

  • Δυσκολεύεται να ξυπνήσει νωρίς.
  • Νιώθει πιο ενεργός και δημιουργικός αργά το απόγευμα ή το βράδυ.
  • Κοιμάται αργά.

Ενδιάμεσος τύπος

  • Δεν έχει ισχυρή προτίμηση προς το πρωί ή το βράδυ.

Τι σημαίνει αυτό για εσάς;

Αν θέλετε να υποστηρίξετε την υγιή γήρανση και την ψυχική σας ευεξία, οι ερευνητές προτείνουν έναν βασικό κανόνα:

Πέστε για ύπνο πριν τη 1 τα ξημερώματα. Ακόμα κι αν είσαι βραδινός τύπος, το σώμα και ο εγκέφαλος φαίνεται να λειτουργούν καλύτερα — και πιο ισορροπημένα — όταν δεν «τραβάμε» τον ύπνο μας πολύ αργά.

Tips για καλύτερο βραδινό ύπνο

  • Μειώστε τον χρόνο μπροστά σε οθόνες τουλάχιστον μία ώρα πριν κοιμηθείτε
  • Καθιερώστε μια σταθερή ώρα ύπνου, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα
  • Δημιουργήστε μια τελετουργία χαλάρωσης (π.χ. ένα ζεστό τσάι, διαλογισμός, ανάγνωση)
  • Αποφύγετε την κατανάλωση καφεΐνης ή βαριών γευμάτων αργά το βράδυ