Μια ζωή πλούσια σε κοινωνικές σχέσεις, από τη ζεστασιά της γονεϊκής φροντίδας στην παιδική ηλικία μέχρι τη βαθιά συμμετοχή στην κοινότητα κατά την ενηλικίωση μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης σε κυτταρικό επίπεδο, λένε οι μελετητές. Συγκεκριμένα, νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Brain, Behavior, & Immunity-Health δείχνει ότι το σωρευτικό αποτέλεσμα αυτών των κοινωνικών πλεονεκτημάτων συνδέεται με μικρότερη βιολογική ηλικία και χαμηλότερα επίπεδα χρόνιας φλεγμονής.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Κορνέλ, με στόχο να διερευνηθεί πώς οι κοινωνικές εμπειρίες «ενσωματώνονται» στη βιολογία μας σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.
Είναι ήδη γνωστό ότι οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί σχετίζονται με καλύτερη υγεία και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Ωστόσο, η πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους δεν είναι ίση για όλους. Με βάση τα ευρήματα, τα πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα συσσωρεύονται με τον χρόνο, οδηγώντας σε ανισότητες στην υγεία.
Κοινωνικές σχέσεις και η επίδρασή τους
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 2.117 ενήλικες, με μέσο όρο ηλικίας τα 55 έτη, που συμμετείχαν στη μελέτη Midlife in the United States. Έτσι, δημιούργησαν ένα σύνθετο μέτρο «σωρευτικού κοινωνικού πλεονεκτήματος» από 16 δείκτες, οι οποίοι αποτύπωναν πόρους, όπως:
- η ζεστασιά και η υποστήριξη από τους γονείς στην παιδική ηλικία
- το αίσθημα σύνδεσης με τη γειτονιά και την κοινότητα
- η συμμετοχή σε βασισμένες στην πίστη κοινότητες
- η συναισθηματική υποστήριξη από φίλους και οικογένεια
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες μελέτησαν βιολογικά δεδομένα από τρία συστήματα:
- Επιγενετική γήρανση: μετρήθηκε με αλγορίθμους που εκτιμούν τη βιολογική ηλικία, με βάση χημικές τροποποιήσεις στο DNA.
- Συστηματική φλεγμονή: μετρήθηκαν δείκτες φλεγμονής στο αίμα.
- Νευροενδοκρινική λειτουργία: αναλύθηκαν δείκτες ορμονών του στρες (κορτιζόλη, αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη) από δείγματα ούρων.
Με βάση τα αποτελέσματα, όσοι είχαν υψηλότερες βαθμολογίες κοινωνικού πλεονεκτήματος εμφάνιζαν πιο αργή επιγενετική γήρανση. Είχαν, επίσης, χαμηλότερα επίπεδα χρόνιας φλεγμονής.
Στη μελέτη, δεν βρέθηκε σημαντική σχέση με τους ορμονικούς δείκτες του στρες, πιθανώς επειδή αυτοί μεταβάλλονται γρήγορα και ένα δείγμα δεν επαρκεί για ολοκληρωμένη αποτύπωση.
Όσο πιο παλιές οι φιλίες, τόσο πιο μεγάλο το όφελος
Παρατηρήθηκε, επιπλεόν, ότι όσο πιο νωρίς αρχίσει κάποιος να επενδύει στις κοινωνικές σχέσεις και όσο πιο σταθερά τις καλλιεργεί, τόσο μεγαλύτερες είναι οι αποδόσεις. Και αυτές οι αποδόσεις δεν είναι μόνο συναισθηματικές, είναι και βιολογικές. Οι άνθρωποι με πιο πλούσιες κοινωνικές σχέσεις γερνούν πιο αργά σε κυτταρικό επίπεδο, αναφέρουν οι επιστήμονες.
Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι περιορισμοί, που χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση. Πόσο βέβαιο είναι πως οι κοινωνικές σχέσεις προκαλούν πιο αργή γήρανση; Μήπως απλώς οι πιο υγιείς άνθρωποι διατηρούν καλύτερα κοινωνικά δίκτυα; Παράλληλα, παράγοντες όπως η γενετική ή οι δυσκολίες στην παιδική ηλικία μπορεί επίσης να επηρεάζουν τα αποτελέσματα.
Πάντως, το σίγουρο είναι ότι όσο πιο μακροχρόνιους και ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς έχουμε σε όλη μας τη ζωή, δεν βελτιώνεται μόνο η ψυχική μας ευημερία, αλλά αυτό είναι δυνατόν να αποτυπωθεί και στο σώμα μας, επιβραδύνοντας τη γήρανση και μειώνοντας τη φλεγμονή. Μπορείτε να επανεκτιμήσετε, λοιπόν, τις παλιές σας φιλίες, σας κάνουν πολύ περισσότερο καλό από όσο νομίζετε!
