Ζούμε σε μια εποχή όπου το κινητό δεν είναι απλώς συσκευή, αλλά μια μικρή προέκταση του εαυτού μας. Το αγγίζουμε μηχανικά, το ξεκλειδώνουμε δεκάδες φορές τη μέρα και, πολύ συχνά, μπαίνει ανάμεσα σε εμάς και στους ανθρώπους που έχουμε απέναντί μας. Έτσι γεννιέται το phubbing, το φαινόμενο όπου, άθελά μας, παραμελούμε κάποιον επειδή δίνουμε προτεραιότητα στην οθόνη.
Όταν η οθόνη «κόβει» τη σύνδεση
Το phubbing δεν είναι μια μικρή αδεξιότητα. Είναι ένα μικρό, επαναλαμβανόμενο ρήγμα που μπορεί να αλλάξει τη δυναμική μιας σχέσης. Όταν κάποιος βλέπει τον άλλον να στρέφεται στο κινητό αντί να μείνει στη συζήτηση, το μήνυμα που λαμβάνει —έστω και σιωπηλά— είναι πως δεν αποτελεί προτεραιότητα.
Στις ερωτικές σχέσεις, αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε αίσθημα απόρριψης. Στο οικογενειακό περιβάλλον, ειδικά με παιδιά, το phubbing λειτουργεί σαν μια αόρατη απόσταση: τα μικρότερα παιδιά μπορεί να μπερδεύονται ή να νιώθουν ότι δεν «φαίνονται», ενώ τα μεγαλύτερα συχνά το βιώνουν σαν ένδειξη ότι δεν είναι αρκετά σημαντικά.
Το phubbing είναι ένας φαύλος κύκλος
Το πιο παράδοξο; Το phubbing είναι μιμητικό. Όταν κάποιος αρχίζει να νιώθει ότι παραγκωνίζεται, συχνά καταφεύγει κι εκείνος στο κινητό. Έτσι, δύο άνθρωποι μπορεί να βρεθούν στο ίδιο δωμάτιο, στο ίδιο τραπέζι, αλλά συναισθηματικά αλλού. Όσο περισσότερο επαναλαμβάνεται αυτή η μικρή απόσυρση προς την οθόνη, τόσο περισσότερο αποδυναμώνεται η αίσθηση σύνδεσης.
Έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο έντονα αισθάνεται ένας άνθρωπος πως γίνεται αποδέκτης phubbing, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αξιολογήσει αρνητικά τη σχέση του. Η συμπεριφορά δεν χρειάζεται καν να είναι έντονη, αρκεί να είναι συχνή.
Η δύναμη της συνειδητής χρήσης
Αν και έχουμε την τάση να κατηγορούμε τον εαυτό μας για «έλλειψη αυτοελέγχου», το ζήτημα δεν είναι η προσωπική αδυναμία. Πιο πολύ μοιάζει με μια αυτόματη συνήθεια που ενεργοποιείται χωρίς σκέψη: μια ειδοποίηση, μια ενόχληση, ένας στιγμιαίος φόβος ότι «κάτι ίσως συμβαίνει».
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αλλάξει αυτή η συμπεριφορά δεν είναι η αυστηρότητα, αλλά η επίγνωση. Κάθε φορά που σταματάμε για να σκεφτούμε γιατί πιάνουμε το κινητό, διακόπτουμε αυτή την «αυτόματη κίνηση» και επιστρέφουμε στην παρούσα στιγμή. Εκεί, όπου συμβαίνει η ανθρώπινη επαφή.
Η μικρή τεχνική που αλλάζει την ατμόσφαιρα
Μια πρακτική που έχει φανεί εξαιρετικά αποτελεσματική είναι να δίνουμε λόγο για τη χρήση του κινητού. Να εξηγούμε, δηλαδή, με μια μικρή πρόταση γιατί το πιάνουμε και μετά να το αφήνουμε κάτω, π.χ. «Δώσε μου ένα λεπτό να απαντήσω σε αυτό το μήνυμα της δουλειάς και έπειτα θα έχεις την αμέριστη προσοχή μου».
Αυτή η μικρή διαφάνεια λειτουργεί σαν γέφυρα. Δείχνει ότι ο άλλος παραμένει προτεραιότητα, αποτρέπει την παρερμηνεία και μάς κρατάει παρόντες, μειώνοντας την πιθανότητα να χαθούμε στο scrolling.
