Πολλοί από εμάς έχουμε έναν εσωτερικό μονόλογο, που ακούμε καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, σχολιάζοντας τι συμβαίνει γύρω μας, πώς τα πάμε, πώς νιώθουμε και ποιες εργασίες πρέπει να ολοκληρώσουμε. Μερικές φορές είναι εύκολο να τον αγνοήσουμε, όπως όταν συμβαίνει κάτι συναρπαστικό που τραβάει την προσοχή μας, είτε εντελώς αδύνατο, όπως όταν είμαστε αγχωμένοι. Τι σχέση έχει η ψυχική ευελιξία με αυτόν;
Η ευκολία με την οποία μπορούμε να απομακρύνουμε την προσοχή μας από τον εσωτερικό μας μονόλογο ερευνάται ως ένα κρίσιμο στοιχείο της ψυχικής υγείας. Η ψυχική ή νοητική ευελιξία είναι η γνωστική ικανότητα κάποιου να προσαρμόζει τις σκέψεις και τις συμπεριφορές του σε νέες, μεταβαλλόμενες ή απροσδόκητες καταστάσεις. Περιλαμβάνει την εναλλαγή μεταξύ διαφορετικών εργασιών, προοπτικών και στρατηγικών για την αποτελεσματική επίλυση προβλημάτων, τη λήψη αποφάσεων και την υπέρβαση προκλήσεων.
Αυτή η δεξιότητα αποτελεί βασικό μέρος της εκτελεστικής λειτουργίας, επιτρέποντας στα άτομα να απομακρύνονται από ένα σύνολο σκέψεων ή αντιδράσεων και να ακολουθούν ένα άλλο που ταιριάζει καλύτερα στην τρέχουσα κατάσταση.
Ψυχική ευελιξία – Οι βασικές πτυχές της
- Προσαρμοστικότητα: Η ικανότητα προσαρμογής των σχεδίων και των αντιδράσεων όταν αλλάζουν οι συνθήκες. Για παράδειγμα, επανεξέταση ενός πλάνου εάν προκύψουν αποτυχίες, ενώ παράλληλα εργαζόμαστε για τον ίδιο στόχο.
- Αλλαγή προοπτικής: Η ικανότητα να βλέπουμε ένα πρόβλημα από διαφορετικές οπτικές γωνίες και να εξετάζουμε εναλλακτικές απόψεις.
- Επίλυση προβλημάτων: Ένα βασικό στοιχείο για την πλοήγηση σε πολύπλοκες καταστάσεις και την εύρεση νέων λύσεων αντί να κολλάμε σε μία ιδέα.
- Ρύθμιση συναισθημάτων και συμπεριφοράς: Η ικανότητα διαχείρισης των αντιδράσεων και των αρνητικών συναισθημάτων όταν βιώνουμε απογοήτευση ή άγχος.
Πώς θα την καλλιεργήσουμε
Τρεις απλές, καθημερινές προτάσεις που θα μπορούσατε να δοκιμάσετε, περιλαμβάνουν:
- Όταν βρίσκεστε απορροφημένοι στις σκέψεις σας, δοκιμάστε να εστιάσετε κάπου αλλού. Κοιτάξτε τον ουρανό, επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας ή μιλήστε με έναν φίλο. Κάθε φορά που διακόπτετε τον εσωτερικό σας μονόλογο, τον αποδυναμώνετε.
- Δώστε προτεραιότητα σε δραστηριότητες που βρίσκετε φυσικά ενδιαφέρουσες. Ποιες δραστηριότητες τραβούν εύκολα την προσοχή σας; Όσο περισσότερο παραμένετε σε μια κατάσταση βαθιάς συγκέντρωσης, τόσο πιο εύκολη μπορεί να γίνει η εναλλαγή.
- Εάν έχετε μια αρνητική σκέψη ή πεποίθηση που επανέρχεται τακτικά, δοκιμάστε να την «τεστάρετε». Ψάξτε για παραδείγματα που την αναιρούν, που αποδεικνύουν ότι η πεποίθηση είναι λανθασμένη. Μπορεί να χρειαστεί να κάνετε αυτήν την άσκηση με έναν έμπιστο φίλο ή ψυχοθεραπευτή, ο οποίος μπορεί να βλέπει τα πράγματα πιο αντικειμενικά από εσάς. Για παράδειγμα, εάν κατηγορείτε τον εαυτό σας επειδή έχετε ένα ακατάστατο σπίτι, ένας φίλος μπορεί να σας πει: «Ναι, αλλά κοίτα όσα καταφέρνεις παράλληλα». Έτσι η εικόνα αλλάζει.
