Η ιδέα ότι οι γυναίκες που ζουν κοντά ή περνούν πολύ χρόνο μαζί «συγχρονίζουν» τους εμμηνορροϊκούς τους κύκλους παραμένει μία από τις πιο διαδεδομένες πεποιθήσεις της καθημερινότητας. Παρά την έλξη που ασκεί αυτή η θεωρία, οι έρευνες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν καθαρά ότι δεν ισχύει. Δεν υπάρχει γνωστός βιολογικός μηχανισμός που να επιτρέπει την «ευθυγράμμιση» των ορμονικών φάσεων μεταξύ γυναικών.

Παρ’ όλα αυτά, ο μύθος εξακολουθεί να εντυπωσιάζει, συχνά επειδή συνδέεται με την ανάγκη μας να δώσουμε νόημα στις συμπτώσεις ή να ενισχύσουμε το αίσθημα συναισθηματικής εγγύτητας με άλλες γυναίκες από τον κοινωνικό μας κύκλο.

Πώς γεννήθηκε ο μύθος

Η ιδέα της «εμμηνορροϊκής συγχρονισμένης πορείας» έγινε γνωστή τη δεκαετία του 1970, όταν μια μικρή έρευνα σε φοιτήτριες που συγκατοικούσαν φάνηκε να δείχνει ότι οι κύκλοι τους πλησίαζαν χρονικά όσο ζούσαν μαζί. Η υπόθεση ήταν ότι κάποια μορφή χημικής επικοινωνίας —μεταξύ άλλων και φερορμόνες— προκαλούσε αυτή τη σύγκλιση των κύκλων των νεαρών γυναικών.

Το εύρημα έγινε ευρέως γνωστό ως «φαινόμενο McClintock» και για χρόνια αναπαραγόταν χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί από μεγαλύτερες ή πιο αυστηρές μεθοδολογικά μελέτες.

Τι δείχνει η σύγχρονη έρευνα

Μεγάλο μέρος της επιστημονικής βιβλιογραφίας που εξετάζει το φαινόμενο μετά τη δεκαετία του ’80 αποτυγχάνει να βρει οποιοδήποτε στοιχείο που να τεκμηριώνει πραγματικό συγχρονισμό.

Πιο πρόσφατες και στατιστικά αυστηρές αναλύσεις δείχνουν ότι:

  • οι εμμηνορροϊκοί κύκλοι έχουν φυσική μεταβλητότητα,

  • οι συμπτώσεις που παρατηρούνται είναι απολύτως αναμενόμενες από καθαρή πιθανότητα,

  • το «ταίριασμα» δύο κύκλων δεν διατηρείται ούτε επαναλαμβάνεται σε βάθος χρόνου, κάτι που θα αναμενόταν εάν υπήρχε βιολογικός μηχανισμός.

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι δεν υπάρχει κανένας γνωστός φυσιολογικός ή ορμονικός τρόπος μέσω του οποίου οι κύκλοι δύο γυναικών μπορούν να επηρεάζουν ο ένας τον άλλο. Δεν έχει αποδειχθεί ότι οι ανθρώπινες φερορμόνες επηρεάζουν την αναπαραγωγική λειτουργία σε επίπεδο χρονισμού.

Γιατί όμως ο μύθος επιμένει; Η ψυχολογική εξήγηση

Παρόλο που η επιστήμη είναι σαφής, πολλές γυναίκες εξακολουθούν να βιώνουν περιστασιακές «ευθυγραμμίσεις». Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει συγχρονισμός· σημαίνει ότι λειτουργεί το ανθρώπινο μυαλό.

Οι βασικές εξηγήσεις:

Επιλεκτική μνήμη

Θυμόμαστε πολύ πιο έντονα τις φορές που οι κύκλοι μας συμπίπτουν με φίλες, συγκατοίκους ή συνεργάτιδες. Όταν δεν συμπίπτουν, αυτό περνά απαρατήρητο.

Στατιστική σύμπτωση

Οι περισσότεροι κύκλοι διαρκούν 24–35 ημέρες και παρουσιάζουν μικρές αποκλίσεις κάθε μήνα. Αυτό κάνει εξαιρετικά πιθανό, σε μια παρέα ή ομάδα γυναικών, κάποιοι κύκλοι να συναντηθούν τυχαία.

Λανθασμένη ερμηνεία των δεδομένων

Παλαιότερες μελέτες βασίζονταν σε αυτοαναφερόμενες ημερομηνίες περιόδου, οι οποίες συχνά είναι ανακριβείς, κάτι που οδηγεί σε ψευδείς συσχετίσεις.

Τι πραγματικά επηρεάζει τον εμμηνορροϊκό κύκλο των γυναικών

Αν και οι κύκλοι δεν συγχρονίζονται μεταξύ τους, επηρεάζονται από πολλούς εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες.

1. Ηλικία

Στην εφηβεία και στην περιεμμηνόπαυση οι κύκλοι είναι πιο ακανόνιστοι λόγω ορμονικών διακυμάνσεων.

2. Σωματική κατάσταση και ΔΜΣ

Μεγάλη απώλεια ή αύξηση βάρους, έντονη άσκηση ή ενεργειακό έλλειμμα μπορούν να μεταβάλουν τη διάρκεια του κύκλου.

3. Ψυχολογικοί παράγοντες

Το άγχος επηρεάζει τον υποθάλαμο, το «κέντρο ελέγχου» των ορμονών, και μπορεί να καθυστερήσει ή να επιταχύνει την ωορρηξία.

4. Φαρμακευτική αγωγή

Αντισυλληπτικά, θεραπείες για χρόνιες παθήσεις ή ορμονικές θεραπείες μπορούν να αλλάξουν το μοτίβο του κύκλου.

5. Τρόπος ζωής

Κάπνισμα, αλκοόλ, ύπνος και διατροφή συνδέονται με τη συχνότητα και τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας.

Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την αλήθεια

Ο μύθος της «συγχρονισμένης περιόδου» μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες αντιλήψεις για τη λειτουργία του γυναικείου σώματος, να αποπροσανατολίσει από πραγματικούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και να δημιουργήσει αβάσιμες ανησυχίες.

Η κατανόηση της φυσιολογικής μεταβλητότητας είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ενδυνάμωση και τη φροντίδα της γυναικείας υγείας.