Ο καφές και το τσάι είναι ίσως τα πιο αγαπημένα ροφήματα παγκοσμίως. Ξεκινώντας με το δεύτερο, μεγάλη μελέτη η οποία εξέτασε περίπου 1,3 εκατομμύρια συμμετέχοντες, έδειξε ότι η μέτρια κατανάλωση τσαγιού (1,5 έως 2 φλιτζάνια ημερησίως) συνδέεται με μειωμένη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες και με μικρότερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο. Άλλη μελέτη του 2025 ανέφερε ότι η κατανάλωση μαύρου τσαγιού συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Αυτά τα προστατευτικά οφέλη δεν αυξάνονται αν πιούμε πάνω από 2 φλιτζάνια την ημέρα- με άλλα λόγια, μην περιμένετε να πίνετε 10 φλιτζάνια τσάι καθημερινά και να ζήσετε για πάντα…
Ως προς το πράσινο τσάι, μια συστηματική ανασκόπηση κλινικών δοκιμών έδειξε μέτριες αλλά συνεχείς βελτιώσεις στην αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο νηστείας και τα λιπίδια στο αίμα. Πολλές έρευνες έχουν επίσης συνδέσει τη συστηματική κατανάλωση τσαγιού με μειωμένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 ενώ εκτενείς αναλύσεις υποδεικνύουν ότι οι λάτρεις του πράσινου τσαγιού εμφανίζουν χαμηλότερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις και χαμηλότερη συχνότητα εγκεφαλικών επεισοδίων.
Σε ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο, η τακτική κατανάλωση πράσινου τσαγιού έχει συσχετιστεί με μειωμένη θνησιμότητα και λιγότερες καρδιαγγειακές επιπλοκές. Επιπλέον, μεγάλες μελέτες με συμμετέχοντες από την Ιαπωνία και την Κορέα, έχουν δείξει ότι η καθημερινή κατανάλωση πράσινου τσαγιού, περίπου 2 έως 3 φλιτζάνια την ημέρα, έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην πρόληψη της άνοιας.
Ενώ τα δεδομένα για το τσάι είναι ελαφρώς πιο ισχυρά όσον αφορά τα αγγειακά και εγκεφαλικά θετικά αποτελέσματα, ο καφές φαίνεται πως προστατεύει από μεταβολικές, ηπατικές και νευροεκφυλιστικές ασθένειες, με τα μέγιστα οφέλη να παρατηρούνται στα 2 έως 4 φλιτζάνια την ημέρα. Τουλάχιστον 50 μελέτες δείχνουν ότι η τακτική κατανάλωση καφέ σε μέτριες ποσότητες μειώνει τη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες.
Ο καφές είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν στο να εξουδετερωθούν οι βλαβερές, καρκινογόνες ελεύθερες ρίζες στο σώμα. Μειώνοντας το οξειδωτικό στρες, αυτά τα αντιοξειδωτικά επιβραδύνουν τη γήρανση των κυττάρων και μειώνουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών. Μελέτες δείχνουν ότι οι λάτρεις του καφέ έχουν μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η νόσος του Πάρκινσον.
Πόσο αθώος είναι ο καφές για την υγεία;
Μια μελέτη που εξέτασε 201 μετα-αναλύσεις κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση 3 έως 4 φλιτζανιών καφέ την ημέρα συνδέεται με περίπου 17% χαμηλότερη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες και 19% χαμηλότερη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις. Η μέτρια κατανάλωση (2 έως 4 φλιτζάνια την ημέρα) σχετίζεται με μειωμένη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις και αργότερη μετάβαση από τον προδιαβήτη στον διαβήτη. Μια πρόσφατη ανασκόπηση υποστηρίζει ότι η κατανάλωση έως 3 φλιτζανιών καφέ την ημέρα μπορεί να παρατείνει τη ζωή κατά περίπου δύο χρόνια.
Μια νέα μελέτη του British Medical Journal έδειξε ότι το μήκος των τελομερών (ένας δείκτης της κυτταρικής γήρανσης) των ασθενών με σοβαρές ψυχικές διαταραχές είναι συνήθως μικρότερο από αυτό του γενικού πληθυσμού. Η κατανάλωση καφέ εντός της συνιστώμενης δόσης φαίνεται να προκαλεί αλλαγές, με την επιμήκυνση των τελομερών σε άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές συγκρίσιμες με πέντε χρόνια νεότερη βιολογική ηλικία. Και πάλι λοιπόν, η κατανάλωση καφέ φάνηκε να μειώνει το οξειδωτικό στρες, βοηθώντας στην πρόληψη της βιολογικής γήρανσης.
Ο καφές μπορεί να ενισχύσει επίσης την εγρήγορση, την πνευματική οξύτητα, τον χρόνο αντίδρασης και την απόδοση.
Η παρασκευή του καφέ ωστόσο επηρεάζει σημαντικά τις συνέπειες. Αναλύσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο σκέτος καφές έχει τα περισσότερα οφέλη. Η προσθήκη όμως ζάχαρης ή κρέμας τα εξαλείφει ή τα αντιστρέφει.
Ο χρόνος κατανάλωσης μπορεί επίσης να είναι καθοριστικός. Η κατανάλωση καφέ το πρωί συνδέεται με χαμηλότερη θνησιμότητα από ότι η κατανάλωση αργότερα μέσα στη μέρα.
Τελικά; Τσάι ή καφέ;
Και τα δύο ροφήματα συνδέονται με θετικά αποτελέσματα για την υγεία σε διάφορους τομείς, ωστόσο τα άτομα με παλινδρόμηση, ταχυκαρδία, διαταραχές πανικού ή ανεπαρκώς ελεγχόμενη υπέρταση ενδέχεται να ανέχονται καλύτερα το τσάι παρά τον καφέ.
Τελικά, η βέλτιστη επιλογή εξαρτάται από τον άνθρωπο, αλλά κάποιες έρευνες υποδεικνύουν ότι ο συνδυασμός και των δύο μπορεί να προσφέρει ευρύτερη προστασία κατά διαφόρων ασθενειών. Σε κάθε περίπτωση, το κλειδί είναι όπως πάντα ένα: το μέτρο!
