Μια νέα κινέζικη μελέτη δείχνει ότι τα ανθρώπινα σώματα αντιδρούν στη μουσική με λεπτούς τρόπους που παρακάμπτουν τη συνειδητή επίγνωση. Τι σημαίνει αυτό με απλούστερα λόγια; Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι ακροατές συγχρονίζουν αυθόρμητα τα ανοιγοκλεισίματα των ματιών τους με τον ρυθμό των μουσικών χτύπων.
Αυτό το εύρημα αποκαλύπτει μια άγνωστη μέχρι τώρα σύνδεση ανάμεσα στο ακουστικό σύστημα και το κινητικό σύστημα που ελέγχει τις κινήσεις των ματιών. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Biology.
Γιατί χτυπάμε το πόδι μας στον ρυθμό;
Οι άνθρωποι έχουν μια φυσική τάση να κινούνται στον ρυθμό της μουσικής. Συχνά χτυπάμε το πόδι, κουνάμε το κεφάλι ή χτυπάμε παλαμάκια στον ρυθμό. Αυτή η συμπεριφορά ονομάζεται ακουστικο-κινητικός συγχρονισμός. Απαιτεί έναν πολύπλοκο συντονισμό ανάμεσα στα μέρη του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τον ήχο και σε εκείνα που ελέγχουν την κίνηση.
Ενώ αυτή η ικανότητα είναι συνηθισμένη στους ανθρώπους, είναι σπάνια σε άλλα είδη. Οι επιστήμονες μελετούν αυτή τη συμπεριφορά για να κατανοήσουν πώς ο εγκέφαλος μετρά τον χρόνο και προβλέπει γεγονότα. Η διερεύνηση αυτών των ρυθμών προσφέρει πληροφορίες για τη θεμελιώδη οργάνωση του ανθρώπινου νευρικού συστήματος.
Διαταραχές στην επεξεργασία του ρυθμού παρατηρούνται συχνά σε νευροαναπτυξιακές καταστάσεις όπως η δυσλεξία ή σε κινητικές διαταραχές όπως η νόσος Πάρκινσον.
Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ένας υγιής εγκέφαλος συνδέει την κίνηση με τον ήχο μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα διαγνωστικά εργαλεία. Η ερευνητική ομάδα θέλησε να εξετάσει αν αυτή η σύνδεση επεκτείνεται και σε ακούσιες κινήσεις.
Τι έδειξε η έρευνα για την ακούσια κίνηση που προκαλεί η μουσική
Η μελέτη επικεντρώθηκε στα ανοιγοκλεισίματα των ματιών, επειδή είναι συχνά και ημι-αυτόματα. Το ανοιγοκλείσιμο των ματιών συνδέεται, επίσης, με την απελευθέρωση ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στην ανταμοιβή. Για να διερευνήσουν το φαινόμενο, οι ερευνητές στρατολόγησαν νεαρούς ενήλικες που δεν ήταν επαγγελματίες μουσικοί.
Σε ένα από τα πειράματα της έρευνας, τριάντα συμμετέχοντες άκουσαν χορωδιακά έργα του Μπαχ. Η μουσική παιζόταν σε σταθερό τέμπο. Οι μελετητές κατέγραψαν τις κινήσεις των ματιών και ταυτόχρονα κατέγραψαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου. Οι συμμετέχοντες δεν έλαβαν οδηγίες σχετικά με το πότε να ανοιγοκλείνουν τα μάτια. Απλώς άκουγαν τη μουσική κοιτάζοντας μια κενή οθόνη.
Η ανάλυση των δεδομένων αποκάλυψε ένα σαφές μοτίβο. Τα ανοιγοκλεισίματα δεν ήταν τυχαία, συγχρονίζονταν σημαντικά με τους μουσικούς χτύπους. Αυτό συνέβαινε ανεξάρτητα από το αν στους συμμετέχοντες άρεσε ή όχι το συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι.
Ρύθμιση της επεξεργασίας του ήχου
Τα ευρήματα δείχνουν ότι τα ανοιγοκλείσματα αποτελούν μέρος ενός μηχανισμού που ονομάζεται ενεργητική αίσθηση. Ο εγκέφαλος μπορεί να χρησιμοποιεί τα ανοιγοκλεισίματα για να «ρυθμίζει» την αισθητηριακή του πρόσληψη. Με τον συγχρονισμό των ανοιγοκλεισιμάτων στον ρυθμό, ο εγκέφαλος ίσως ελαχιστοποιεί τη διακοπή της οπτικής πληροφορίας και ταυτόχρονα βελτιστοποιεί την ακουστική επεξεργασία.
