Συχνά έχουμε την ανάγκη να επανεφεύρουμε τον εαυτό μας. Να κάνουμε ένα restart. Να αρχίσουμε από την αρχή, να αποκτήσουμε χαρακτηριστικά που δεν είχαμε, να επανατοποθετηθούμε στον κόσμο! Με λίγα λόγια, να αλλάξουμε… προσωπικότητα!
Οι ντροπαλοί άνθρωποι ίσως θέλουν να είναι πιο εξωστρεφείς και ομιλητικοί, ενώ όσοι έχουν έντονο ταμπεραμέντο, ίσως επιθυμούν να παραμένουν πιο ψύχραιμοι σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις.
Είτε πρόκειται για περισσότερη κοινωνικότητα στα πάρτι, είτε για λιγότερο άγχος στην καθημερινότητα, πολλοί αναρωτιούνται αν είναι πράγματι δυνατόν να αλλάξουν συνήθειες, συμπεριφορά ή χαρακτήρα, αν είναι εφικτό γενικά να αλλάξουν γενικότερα την προσωπικότητά τους.
Αλλάζει η προσωπικότητα ή είμαστε «καταδικασμένοι» να είμαστε ο εαυτός μας;
Όσο και προσπαθούμε πολλές φορές να αλλάξουμε κάτι, υπάρχει η επίμονη πεποίθηση ότι η βασική μας προσωπικότητα αντιστέκεται στην αλλαγή. Αυτή η ιδέα κυριαρχεί εδώ και καιρό στην ψυχολογία. Ο Αυστριακός ψυχαναλυτής Ζίγκμουντ Φρόιντ, μάλιστα, έθεσε τα θεμέλια, λέγοντας ότι η προσωπικότητα διαμορφώνεται κυρίως μέχρι την ηλικία των 5 ετών.
Ακόμα και πολλοί σύγχρονοι ψυχολόγοι θεωρούν ότι ορισμένες πλευρές της προσωπικότητας παραμένουν σχετικά σταθερές σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Όμως τι γίνεται αν θέλεις κάποιος να αλλάξει την προσωπικότητά του; Μπορεί η σωστή προσέγγιση και η σκληρή δουλειά να οδηγήσουν σε πραγματική αλλαγή, ή δεν έχουμε άλλη επιλογή, παρά να ζούμε με αρνητικά χαρακτηριστικά που μας εμποδίζουν να πετύχουμε τους στόχους μας;
Πώς διαμορφώνεται η προσωπικότητα
Για να καταλάβουμε αν μπορεί να αλλάξει η προσωπικότητα, πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε από τι εξαρτάται η διαμόρφωσή της. Είναι η φύση, η ανατροφή ή και τα δύο; Γονίδια, εμπειρίες, περιβάλλον. Τι είναι αυτό που καθορίζει επιτέλους την προσωπικότητα; Στο παρελθόν, οι θεωρητικοί συχνά επέλεγαν είτε τη μία είτε την άλλη πλευρά. Σήμερα, ωστόσο, οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι πρόκειται για συνδυασμό.
Η συνεχής αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικής προδιάθεσης και περιβάλλοντος επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται η προσωπικότητα. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να έχει γενετική τάση να είναι φιλικός και χαλαρός, αλλά αν εργάζεται σε ένα αγχωτικό περιβάλλον, ίσως να γίνει πιο οξύθυμος και ευερέθιστος από ό,τι θα ήταν σε ένα διαφορετικό πλαίσιο.
Τι μπορούμε να αλλάξουμε;
Ενώ ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως το ταμπεραμέντο, μπορεί να έχουν σταθερή βάση, άλλες πτυχές της προσωπικότητας μπορούν να μεταβληθούν με τον καιρό, ειδικά μέσω εμπειριών, προσωπικής προσπάθειας, θεραπείας ή αλλαγής περιβάλλοντος.
Αλλαγές σε σημαντικούς τομείς της ζωής, όπως είναι η εργασία, οι σχέσεις, ο ρόλος των γονιών, η ψυχοθεραπεία μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για μία πιθανή αλλαγή στην προσωπικότητα. Άτομα που δουλεύουν το να γίνουν πιο ευσυνείδητα, εξωστρεφή ή λιγότερο αγχώδη έχουν αποδείξει ότι, με επιμονή και στόχο, ορισμένες αλλαγές είναι εφικτές.
Tips για να αλλάξετε… προσωπικότητα
Το να είμαστε ο εαυτός μας είναι το πιο όμορφο πράγμα. Η μοναδικότητά μας είναι κάτι μαγικό! Όμως, σε πολλές φάσεις της ζωής, μπορεί να αισθανθούμε ότι υπάρχουν ορισμένα στοιχεία της προσωπικότητάς μας, που θα θέλαμε να αλλάξουμε. Ορίστε, μερικοί τρόποι:
- Υιοθετήστε νέες συνήθειες
- Αμφισβητήστε τις πεποιθήσεις σας για τον εαυτό σας
- Εστιάστε στην προσπάθειά σας
- Fake it till you make it, δηλαδή παίξτε τον ρόλο, μέχρι να συμβεί
