Γνωρίζατε ότι λέμε ψέματα, κατά μέσο όρο, μία με δύο φορές την ημέρα; Αυτά πρόκειται συνήθως για τα λεγόμενα “λευκά ψέματα”, τα ακίνδυνα ή ασήμαντα, που λέγονται για να μην πληγώσουμε κάποιον.

Ορισμένες μελέτες μάλιστα, ανεβάζουν τον αριθμό αυτό ακόμη περισσότερο, εκτιμώντας ότι το 59% των ενηλίκων λέει ψέματα τουλάχιστον μία φορά και έως και πέντε φορές την ημέρα. Έρευνες αποκαλύπτουν επίσης ότι οι άνδρες είναι πιο επιρρεπείς στο ψέμα από ό,τι οι γυναίκες.

Φυσικά, μερικά ψέματα είναι μεγαλύτερα από άλλα. Μπορεί να είναι δύσκολο όμως, να παραμείνετε ψύχραιμοι όταν υποψιάζεστε ότι ένα αγαπημένο σας πρόσωπο σας κρύβει την αλήθεια, ανεξάρτητα από την κλίμακα του ψέματος.

Γιατί λέμε ψέματα;

Το ψέμα είναι μια πολύπλοκη κοινωνική συμπεριφορά με πολλά πιθανά κίνητρα. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα ψεύδη μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο βασικές κατηγορίες: ψέματα για την προστασία μιας σχέσης ή ψέματα για την προστασία του εαυτού ενώ σε άλλες μελέτες ορίζονται ως ψεύδη με γνώμονα τους άλλους έναντι του ψεύδους με γνώμονα τον εαυτό.

Και οι δύο ορισμοί έχουν ένα κοινό: Κάθε ψέμα δεν είναι το ίδιο. Κάποια μπορεί να βοηθούν τις σχέσεις, ενώ άλλα τις βλάπτουν. Τα ψέματα με γνώμονα τους άλλους είναι συνηθισμένα στις σχέσεις και η πρόθεση πίσω από αυτά είναι συχνά καλοπροαίρετη.

Από την άλλη, τα ψέματα που λέγονται με γνώμονα τον εαυτό είναι μια προσπάθεια να διαχειριστείτε μια κατάσταση προς όφελός σας. Η πρόθεση πίσω από αυτά είναι πολύ λιγότερο αλτρουιστική. Ακόμα και όταν περνούν απαρατήρητα, αυτού του είδους τα ψέματα μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένη κοινωνική σύνδεση, εν μέρει επειδή εκείνοι που λένε ψέματα τείνουν να υποθέτουν ότι και οι άλλοι λένε ψέματα, αποκαλύπτει έρευνα.

Υπάρχει επίσης το ψυχαναγκαστικό ή παθολογικό ψέμα (όταν κάποιος λέει πέντε ή περισσότερα ψέματα την ημέρα), που μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μιας διαταραχής προσωπικότητας αλλά μπορεί επίσης να είναι μια ξεχωριστή διαταραχή.

Πώς να τα διαχειριστείτε

Όταν πιστεύετε ότι κάποιος σας έχει πει ψέματα, είναι φυσικό να αισθάνεστε πληγωμένοι ή προδομένοι. Αλλά πριν κατηγορήσετε κάποιον, μερικά βήματα που μπορείτε να κάνετε για να το διαχειριστείτε, περιλαμβάνουν:

1. Εξετάστε την πηγή

Όταν ακούμε γεγονότα που δεν ταιριάζουν, το πρώτο μας ένστικτο μπορεί να είναι να υποθέσουμε ότι κάποιος λέει ψέματα για να μας βλάψει. Πριν αντιδράσετε, αναρωτηθείτε ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος για εσάς. Για παράδειγμα, ένας στενός φίλος που συνήθως σας υποστηρίζει, αξίζει ένα διαφορετικό είδος αντίδρασης από έναν συνάδελφο που σας υποτιμά συνεχώς.

2. Καταγράψτε όσα βιώνετε

Αν νιώθετε ότι κάποιος ψεύδεται ή ότι σας κάνει gaslighting, επειδή αμφισβητείτε όσα σας λέει, μπορεί να σας βοηθήσει να καταγράψετε όλα όσα βιώνετε ή νιώθετε σε ένα ημερολόγιο. Η τεκμηρίωση μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό εργαλείο για να παραμείνετε γειωμένοι στη δική σας προοπτική.

3. Προετοιμαστείτε πριν αντιμετωπίσετε κάποιον

Πριν αντιμετωπίσετε κάποιον, προσδιορίστε τα κύρια σημεία που θα θέλατε να επισημάνετε. Στη συνέχεια, εξασκηθείτε στο να τα πείτε δυνατά, μιας και όταν τα συναισθήματα είναι αυξημένα, είναι εύκολο να χάσετε τη συγκέντρωσή σας και να παρεκκλίνετε. Η πρόβα εκ των προτέρων μπορεί να σας βοηθήσει.

4. Μήπως είναι παρεξήγηση;

Έχετε κατά νου ότι όλα μπορεί να είναι απλώς μια παρεξήγηση. Αν αποφασίσετε να αντιμετωπίσετε κάποιον για ένα ψέμα, ξεκινήστε με καλή πρόθεση και δώστε του την ευκαιρία να εξηγήσει. Πείτε του τι μάθατε και αφήστε τον να σας εξηγήσει τι μπορεί να έχει συμβεί.

5. Παραμείνετε ψύχραιμοι και βάλτε όρια

Ακόμη και αν βρίσκεστε αντιμέτωποι με ένα σημαντικό ψέμα, προσπαθήστε να παραμείνετε ψύχραιμοι. Ο καθορισμός ορίων είναι ιδιαίτερα σημαντικός ειδικά εάν κάποιος σας έχει ψέματα. Θυμηθείτε ότι τα όρια δεν έχουν να κάνουν με το να λέτε σε κάποιον άλλο τι να κάνει, καθώς δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά του άλλου. Έχει να κάνει με το να θέτετε σαφείς προσδοκίες σχετικά με το τι θα συμβεί αν κάποιος δεν σέβεται τα όριά σας.