Πώς συνδέεται η κοινωνική θέση και με τις κοινωνικές μας γνωστικές ικανότητες; Νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, διαπίστωσε ότι η σύνδεση είναι μεγάλη, καθώς το πώς αξιολογεί ο καθένας την άνοδο της κοινωνικής του θέσης κατά τη διάρκεια της ζωής του φαίνεται να σχετίζεται με χειρότερη ικανότητα στο να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα των άλλων.
Κοινωνική θέση και ενσυναίσθηση
Οι άνθρωποι είναι βαθιά κοινωνικά όντα και η αλληλεπίδραση τους με τους άλλους είναι ζωτικής σημασίας. Βασικό στοιχείο για ικανοποιητικές σχέσεις είναι η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων και των σκέψεων των γύρω μας.
Κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι η «ενσυναισθητική ακρίβεια», η ικανότητα δηλαδή να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των άλλων εξαρτάται από την κοινωνική μας θέση.
Η κοινωνική θέση είναι η σχετική θέση ή το κύρος που κατέχει ένα άτομο μέσα σε μια ομάδα ή κοινωνία. Στην εξέλιξη, η υψηλή θέση σήμαινε καλύτερη πρόσβαση σε πόρους, συντρόφους και προστασία. Σήμερα, επηρεάζει την εκπαίδευση, την υγεία, τις οικονομικές ευκαιρίες, αλλά και την ψυχολογική ευημερία. Όσοι έχουν υψηλότερη θέση συνήθως δηλώνουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και ικανοποίηση από τη ζωή.
Η χαμηλή κοινωνική θέση, αντίθετα, συνδέεται με αυξημένο στρες, άγχος και αίσθημα αποκλεισμού. Οι άνθρωποι με χαμηλότερη θέση βασίζονται περισσότερο στις κοινωνικές τους δεξιότητες αντίληψης για να καθοδηγούν τις αλληλεπιδράσεις τους. Αυτό έχει νόημα, αφού οι κοινωνικές γνωστικές ικανότητες είναι σημαντικές για την επιβίωση όταν οι πόροι είναι περιορισμένοι. Από την άλλη, υπάρχει και η άποψη ότι οι καλές κοινωνικές γνωστικές ικανότητες βοηθούν κάποιον να ανεβεί κοινωνικά.
Έρευνα
Στην εν λόγω έρευνα εξετάστηκε το αν οι καλύτερες κοινωνικές γνωστικές ικανότητες χαρακτηρίζουν κυρίως όσους έχουν χαμηλή κοινωνική θέση ή αν είναι το μέσο που οδηγεί κάποιον σε υψηλότερη κοινωνική θέση.
Στην έρευνα συμμετείχαν 1.197 ενήλικες στις ΗΠΑ. Ο μέσος όρος ηλικίας ήταν τα 38 έτη, το 50% ήταν γυναίκες και το 74% λευκοί. Οι συμμετέχοντες έλαβαν ένα συμβολικό ποσό για τη συμμετοχή τους, με δυνατότητα επιπλέον «αμοιβής» ανάλογα με την απόδοσή τους.
Πρώτα ολοκλήρωσαν δύο τεστ αντίληψης συναισθημάτων, ένα που αφορούσε σε άτομα και ένα σε ομάδες. Επίσης, συμμετείχαν και σε μία μη-κοινωνική δοκιμασία αντίληψης. Στη συνέχεια, απάντησαν ερωτήσεις για την υποκειμενική και αντικειμενική κοινωνική τους θέση και ανέφεραν τα δημογραφικά τους στοιχεία.
Η υποκειμενική κοινωνική θέση μετρήθηκε με τρεις κλίμακες, μία από τις οποίες ήταν αυτή όπου οι συμμετέχοντες έβλεπαν μια σκάλα και επέλεγαν το σκαλί που αντιστοιχούσε στη θέση τους, με κορυφή τους πιο «ευνοημένους» και κάτω άκρο τους πιο «αδύναμους» κοινωνικά. Οι αντικειμενικοί δείκτες αφορούσαν στο εισόδημα και το επίπεδο εκπαίδευσης, των ίδιων και των γονέων τους.
Μεγαλύτερη ιδέα για τον εαυτό, λιγότερη κατανόηση για τα συναισθήματα των άλλων
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι αυτό-αξιολογούσαν την κοινωνική τους θέση ως υψηλότερη, όσοι είχαν μεγαλύτερη ιδέα δηλαδή για το κοινωνικό τους στάτους, ήταν χειρότεροι στην αναγνώριση συναισθημάτων ατόμων. Ωστόσο, η συσχέτιση αυτή δεν εμφανίστηκε στην αντίληψη συναισθημάτων ομάδων, ούτε στη μη-κοινωνική αντίληψη.
Τα ευρήματα υποστηρίζουν ότι η κοινωνική θέση επηρεάζει την ικανότητα αντίληψης συναισθημάτων, αλλά η σχέση αυτή εξαρτάται από την υποκειμενική αίσθηση της θέσης κάποιου, τόσο σε σύγκριση με άλλους όσο και σε σχέση με την πορεία της ζωής του.
