Για χρόνια οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο εγκέφαλος αξιολογούσε τα χαρακτηριστικά του φαγητού σειριακά: πρώτα η άμεση απόλαυση, όπως η γεύση, και μετά πιο αφηρημένες έννοιες, όπως η θρεπτική αξία.

Η νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Appetite από την ομάδα της Violet Chae στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης αμφισβητεί αυτή την ιδέα. Οι ερευνητές έδειξαν ότι η πληροφορία για το πόσο υγιεινό φαίνεται ένα φαγητό εμφανίζεται στον εγκέφαλο πολύ γρήγορα, σε λιγότερο από 200 χιλιοστά του δευτερολέπτου, δηλαδή σχεδόν ταυτόχρονα με την αρχική αξιολόγηση της γεύσης.

Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται πολλές πληροφορίες ταυτόχρονα:

  • Early processing: Θρεπτικά συστατικά, θερμίδες, βαθμός επεξεργασίας, συναισθηματική απόκριση και εξοικείωση με το φαγητό, όλα εμφανίζονται σε λιγότερο από 250 χιλιοστά του δευτερολέπτου.

  • Late processing: Η ατομική αξιολόγηση της γεύσης και της επιθυμίας εμφανίζεται σε αργότερα, από τα 650 χιλιοστά και μετά.

Αυτό δείχνει ότι η αρχική αξιολόγηση έχει να κάνει με την αναγνώριση των διαφορών ανάμεσα στα τρόφιμα, ενώ η δεύτερη φάση επιτρέπει στον εγκέφαλο να ζυγίσει τα χαρακτηριστικά πριν πάρουμε μια συνειδητή απόφαση.

Τι καθορίζει τις επιλογές μας

Οι επιστήμονες ανέλυσαν τα δεδομένα και διαπίστωσαν δύο βασικές «διαστάσεις» στην αξιολόγηση των τροφίμων:

  • Πόσο ελκυστικό είναι το φαγητό: Συνδέεται με γεύση, θετικά συναισθήματα, εξοικείωση. Η εγκεφαλική αξιολόγηση της συνολικής απόλαυσης γίνεται γρήγορα και διαρκεί.
  • Πόσο επεξεργασμένο είναι το φαγητό: Τα τρόφιμα που σκοράρουν υψηλά εδώ συνήθως έχουν πολλές θερμίδες.

Η μελέτη δείχνει ότι ο εγκέφαλος δεν χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να κατανοήσει τι είναι υγιεινό. Η πληροφορία είναι ήδη διαθέσιμη πολύ νωρίς. Αυτό που καθορίζει τελικά τις επιλογές μας είναι πόσο βάρος δίνουμε στη θρεπτική αξία σε σχέση με άλλα χαρακτηριστικά, όπως γεύση ή εξοικείωση.

Με απλά λόγια, δεν χρειάζεται να «σκεφτούμε» πριν φάμε για να γνωρίζουμε τι είναι καλό για εμάς. Η πρόκληση είναι να ρυθμίσουμε τη σημασία που δίνουμε σε κάθε παράμετρο, ώστε να κάνουμε επιλογές που συνδυάζουν απόλαυση και υγεία.

Πρώτα χορταίνει το μάτι;

Λένε ότι η όμορφη εμφάνιση του φαγητού μπορεί να αυξήσει την επιθυμία μας για αυτό.

Το μάτι όντως απολαμβάνει την ομορφιά ενός πιάτου, και αυτό μπορεί να μας κάνει να θέλουμε να φάμε περισσότερο ή να μας «ανοίξει» την όρεξη. Η εμφάνιση του φαγητού συμβάλλει στην εμπειρία του, αλλά δεν είναι αυτή που μας «χορταίνει».

Όταν τρώμε, ο εγκέφαλος ελέγχει το αίσθημα της πείνας, ενώ παράλληλα αξιολογεί την ποιότητα και την αξία των τροφίμων, όπως και το αν θα πρέπει να συνεχίσει να τρώει ή όχι.

Η αίσθηση του «κορεσμού» έρχεται από το στομάχι, όταν αυτό γεμίζει και στέλνει σήματα στο μυαλό ότι έχουμε λάβει την απαραίτητη τροφή.