Κι όμως η εφηβεία δεν τελειώνει με την ενηλικίωση, όπως πολλοί ίσως πιστεύουν. Μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Cambridge αναφέρει ότι ο εγκέφαλος περνάει από τέσσερις μεγάλες «εποχές» στη ζωή, με “κρίσιμες” ηλικίες στα 9, 32, 66 και 83 χρόνια. Η πιο μακροχρόνια φάση; Η εφηβεία του εγκεφάλου, που ξεκινά γύρω στα 9 και διαρκεί μέχρι την αρχή της των 30. Τι σημαίνει όμως αυτό για την υγεία και την ανάπτυξή μας;
Από τα 9 έτη: Η εφηβεία ξεκινά
Στα 9 χρόνια, ο εγκέφαλος εισέρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενης αποτελεσματικότητας. Οι συνάψεις, που μέχρι τότε δημιουργούνταν και διαγράφονταν σε φαινομενικό χάος, αρχίζουν να οργανώνονται καλύτερα. Ο εγκέφαλος μαθαίνει να λειτουργεί πιο συνεκτικά και αποτελεσματικά.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές αυτή η φάση είναι επίσης η στιγμή όπου αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης ψυχικών διαταραχών, όπως άγχος ή κατάθλιψη. Η επίγνωση αυτής της περιόδου μπορεί να βοηθήσει γονείς και εκπαιδευτικούς να παρέχουν υποστήριξη στα παιδιά και στους εφήβους.
Μέχρι τα 32: Η μακρά εφηβεία
Η μεγάλη ανατροπή της μελέτης είναι η διάρκεια της «εφηβείας» του εγκεφάλου. Αντί να τελειώνει στην εφηβεία ή γύρω στα 25, διαρκεί κατά μέσο όρο μέχρι τα 32 χρόνια. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι τριαντάρηδες συμπεριφέρονται σαν έφηβοι. Αντίθετα, οι νευρωνικές συνδέσεις συνεχίζουν να βελτιώνονται και να γίνονται πιο αποδοτικές, ενώ ο εγκέφαλος συνεχίζει να αναπτύσσει τις ικανότητες της σκέψης, της μνήμης και της συναισθηματικής ρύθμισης.
Γύρω στα 32 λοιπόν, ο εγκέφαλος εισέρχεται στην «ενήλικη» φάση. Οι συνδέσεις σταθεροποιούνται, οι περιοχές οργανώνονται καλύτερα μεταξύ τους και ο εγκέφαλος φτάνει σε ένα υψηλό επίπεδο λειτουργικότητας. Αυτή η φάση εξηγεί γιατί πολλοί άνθρωποι νιώθουν πιο σταθεροί στις αποφάσεις και τη σκέψη τους μετά τα πρώτα τριάντα.
66 έτη: Το επόμενο κύμα αλλαγής
Στα 66, ο εγκέφαλος αλλάζει και πάλι. Οι συνδέσεις αρχίζουν να «διασπώνται» σε μικρότερες ομάδες, ενώ εμφανίζονται οι πρώτες τάσεις για μειωμένη γνωστική λειτουργία. Αν και δεν πρόκειται για απότομη πτώση, αυτή η περίοδος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο προβλημάτων όπως άνοια ή υπέρταση. Η φροντίδα του εγκεφάλου μέσω άσκησης, διατροφής και κοινωνικών δραστηριοτήτων είναι ιδιαίτερα σημαντική σε αυτή την ηλικία.
83 έτη: Η “όψιμη γήρανση”
Στα 83, ξεκινά συνήθως η φάση όπου παρατηρείται γνωστική εξασθένιση. Η φάση αυτή είναι λιγότερο κατανοητή, καθώς τα δεδομένα είναι περιορισμένα, ωστόσο δείχνει ότι ο εγκέφαλος συνεχίζει να εξελίσσεται ακόμα και στην όψιμη ηλικία. απλά με λιγότερες συνδέσεις. Η γνώση αυτής της φάσης μας θυμίζει ότι η ζωή είναι γεμάτη αλλαγές, και η φροντίδα του εγκεφάλου παραμένει σημαντική καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.
Πώς να προστατεύσουμε τον εγκέφαλό μας
Υγιεινή διατροφή: Πρωτεΐνη, φρούτα, λαχανικά και καλά λιπαρά βοηθούν στη λειτουργία του εγκεφάλου.
Άσκηση και κίνηση: Ενισχύει τη μνήμη, τη διάθεση και τις συνδέσεις του εγκεφάλου.
Διαχείριση άγχους: Διαλογισμός, ύπνος και χαλάρωση μειώνουν την επιβάρυνση του εγκεφάλου.
Διά βίου μάθηση: Η ενεργή πνευματική δραστηριότητα κρατά τον εγκέφαλο σε εγρήγορση.
