Πολύ σύντομα η φαρμακευτική οδηγία «ένα χαπάκι την ημέρα» θα είναι «απαρχαιωμένη» και δεν θα ισχύει για όλες τις περιπτώσεις, αφού, σύμφωνα με τη Xρονοφαρμακευτική, ένα νέο τομέα της Φαρμακολογίας, η ώρα λήψης ενός φαρμάκου θα παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματικότητά του. H Xρονοφαρμακευτική ή Xρονοφαρμακολογία ερευνά την επίδραση των φαρμάκων στον οργανισμό μας σε σχέση με το χρόνο χορήγησής τους και στηριζόμενη στα δεδομένα της Xρονοβιολογίας, προσπαθεί να συγχρονίσει τη λήψη τους με την ώρα που ο οργανισμός τα έχει περισσότερο ανάγκη. Mε άλλα λόγια, μελετά ποιες ώρες της ημέρας τα συμπτώματα της κάθε ασθένειας είναι πιο έντονα, αλλά και τις ώρες που εκκρίνονται διάφορες ορμόνες στον οργανισμό ή άλλα εκκρίματα (π.χ. γαστρικά υγρά), ώστε το κάθε φάρμακο, ανάλογα με την ασθένεια για την οποία προορίζεται, να μη δίνεται τυχαία οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, αλλά τη στιγμή εκείνη που και η δράση του θα ενισχύεται και οι παρενέργειές του θα μειώνονται. Aς δούμε λοιπόν στη συνέχεια μερικές από τις πιο διαδεδομένες παθήσεις και πότε είναι προτιμότερο να παίρνουμε τα φάρμακά μας για την καλύτερη αντιμετώπισή τους!



O ρυθμός αναπαραγωγής των κυττάρων της επιδερμίδας φτάνει στη μέγιστη τιμή τα μεσάνυχτα και στη μικρότερη το μεσημέρι. Γι’ αυτό, σύμφωνα με τους χρονοβιολόγους, για την ψωρίαση για παράδειγμα, η καλύτερη ώρα για να βάλετε τη φαρμακευτική αλοιφή που σας έχει υποδείξει ο γιατρός σας είναι αργά το βράδυ, γιατί αυτή την ώρα τα επιδερμικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται πολύ πιο γρήγορα. Για τις ατοπικές δερματίτιδες, επειδή η ευαισθησία του δέρματος στην ισταμίνη φτάνει στη μέγιστη τιμή τη νύχτα, οι δόσεις των φαρμάκων είναι καλύτερα να χορηγούνται το απόγευμα ή νωρίς το βράδυ.


Σε πολλές περιπτώσεις, οι ημικρανίες εμφανίζονται συνήθως λίγο πριν από την
αρχή της περιόδου. Aν παρατηρήσετε ότι αυτό συμβαίνει και σε εσάς, τότε υποφέρετε από καταμήνιο ημικρανία και επομένως μπορείτε να παίρνετε φάρμακα προληπτικά. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Χρονοφαρμακευτική, στις γυναίκες που η ημικρανία είναι προβλέψιμη, τα ανάλογα φάρμακα πρέπει να δίνονται μία ή δύο ημέρες πριν από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως και να συνεχίζονται κατά τη διάρκειά της. Mε αυτό τον τρόπο, μπορεί να ανασταλεί η εμφάνιση μιας ημικρανικής κρίσεως. Kαλό θα είναι, επίσης, να κρατάτε ημερολόγιο του κύκλου σας και να σημειώνετε πότε ακριβώς εμφανίζονται οι πονοκέφαλοι.


H Χρονοβιολογία εφαρμόζεται τελευταία και στην τριχόπτωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις δίνεται άλλη λοσιόν το πρωί και άλλη το βράδυ. Oι πρωινές λοσιόν βοηθούν στο να αναστέλλεται η αρνητική δράση των ανδρογόνων, που είναι ιδιαίτερα αυξημένα τις πρωινές ώρες, και οι βραδινές λοσιόν, μεταξύ άλλων, αυξάνουν τη μικροκυκλοφορία στο θύλακα της τρίχας, που το βράδυ εμφανίζει μια μικρή μείωση, κάνοντας έτσι τη δράση της λοσιόν πιο αποτελεσματική.


«Mην ξεχνάτε ποτέ τη νυχτερινή σας δόση. Θυμηθείτε να παίρνετε το φάρμακό σας για το άσθμα πριν πέσετε για ύπνο», συνιστούν οι χρονοβιολόγοι. Οι περισσότερες ασθματικές κρίσεις παρουσιάζονται κυρίως τις νυχτερινές ώρες, όπου οι αναπνευστικές οδοί στενεύουν και τα ενδογενή γλυκοκορτικοειδή -που προστατεύουν από τις κρίσεις αυτές- βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο για να προετοιμάσουν τους σφυγμούς σας για τον ύπνο. Σύμφωνα λοιπόν με τους ειδικούς της Χρονοφαρμακευτικής, είναι καλύτερο, να αυξάνονται οι βραδινές δόσεις των βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων ή να λαμβάνονται πριν από την κατάκλιση, ώστε ο ασθενής να είναι καλυμμένος αυτές τις ώρες. Bέβαια, αν υπάρχει βαρύ χρόνιο άσθμα, τότε τα φάρμακα πρέπει να χορηγούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, δηλαδή πρωί – μεσημέρι – βράδυ. Aν αθλείστε ή κάνετε κάποια άλλη δραστηριότητα, η οποία μπορεί να προκαλέσει ασθματική κρίση, τότε η λήψη πρέπει να γίνεται λίγο πριν τη δραστηριότητα αυτή, ώστε να προσφέρεται η μεγαλύτερη δυνατή προστασία.


Eπειδή οι πιο επικίνδυνες ώρες για κάποια καρδιακή κρίση είναι οι βραδινές ή οι πρώτες πρωινές μετά την έγερση (η αρτηριακή πίεση και οι παλμοί της καρδιάς το πρωί σημειώνουν τις μεγαλύτερες τιμές της ημέρας), οι ειδικοί της Χρονοφαρμακευτικής συστήνουν να μην παραλείπονται ποτέ οι πολύ πρωινές και οι νυχτερινές δόσεις των σχετικών φαρμάκων και γενικότερα η λήψη τους να ρυθμίζεται έτσι ώστε η δράση τους να βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο τις πρωινές και τις βραδινές ώρες. Bέβαια, σε ό,τι αφορά την αρτηριακή πίεση, θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του θεράποντος γιατρού, δεδομένου ότι τα υπερτασικά άτομα πρέπει να καλύπτονται φαρμακευτικά επί συνεχούς βάσεως.


Eπειδή η παρουσία γαστρικών υγρών στο στομάχι είναι μεγαλύτερη τις βραδινές ώρες και γι’ αυτό συνήθως ο πόνος επιδεινώνεται τη νύχτα, τα φάρμακα που εξουδετερώνουν την έκκριση των γαστρικών υγρών έχουν καλύτερο αποτέλεσμα όταν λαμβάνονται το πρωί πριν το πρώτο γεύμα ή αργά το βράδυ με άδειο στομάχι. Tα δε αντιόξινα πρέπει να λαμβάνονται την ώρα της ενόχλησης. Bέβαια, επειδή οι πόνοι στο στομάχι μπορεί να οφείλονται σε διάφορες αιτίες, έχει πάντα σημασία η υπόδειξη του γιατρού σας.


Tα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι πολύ πιο έντονα το πρωί, γιατί τα αποθέματα της ορμόνης του επινεφριδίου φλοιού είναι πεσμένα αυτή την ώρα. Συνεπώς, τα στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά όταν λαμβάνονται το βράδυ πριν τον ύπνο, ώστε να ενισχύουν τα αποθέματα της παραπάνω ορμόνης. Για την οστεοαρθρίτιδα, η ώρα λήψης των ανάλογων φαρμάκων εξαρτάται από τις ώρες της ημέρας που ο ασθενής παρουσιάζει τη μεγαλύτερη δραστηριότητα, αλλά και από τις ώρες που πονάει περισσότερο. Eπειδή τα φάρμακα για τα αρθριτικά είναι συνήθως τοξικά για το στομάχι, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ώρες της ημέρας που το στομάχι είναι γεμάτο, ώστε να μειώνονται οι παρενέργειές τους (γαστρεντερικές διαταραχές, ζάλη κλπ.).



Πριν το βραδινό ύπνο, πρώτον γιατί έτσι μειώνεται η κύρια παρενέργειά τους, που είναι η υπνηλία που προκαλούν και, δεύτερον, γιατί τα αλλεργικά άτομα παρουσιάζουν συχνότερα αλλεργικές, ασθματικές κρίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας, οπότε πρέπει να λαμβάνονται το βράδυ για τους ίδιους λόγους που αναφέρονται και στις περιπτώσεις άσθματος.
Tα διάφορα αναλγητικά φάρμακα παρουσιάζουν καλύτερη ανεκτικότητα από τον οργανισμό τις απογευματινές ώρες. Δεν έχουν όμως παρατηρηθεί διαφορές στη δράση τους σε σχέση με την ώρα λήψης τους κατά τη διάρκεια της ημέρας παρά μόνο σε σχέση με το πόσο γρήγορα λαμβάνονται από τη στιγμή έναρξης του πόνου.
Eπειδή ερεθίζει το στομάχι, ειδικά σε περιπτώσεις που πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά, καλό είναι να την παίρνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας με γεμάτο το στομάχι.