Όταν ξεκινά μια ερωτική σχέση, η επιθυμία του ζευγαριού είναι να γνωριστεί καλύτερα και πιο βαθιά, να ταιριάξει και να μοιραστεί μια σχέση απόλυτου έρωτα και αρμονίας. Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που από νωρίς οι προσδοκίες μας διαψεύδονται – και μάλιστα οικτρά. Ένας πολύ συνηθισμένος λόγος για τον οποίο μια σχέση «περνάει ζόρια» ή και διαλύεται είναι η ζήλια. Tο συναίσθημα της ζήλιας δεν είναι καινούργιο για την ανθρώπινη ψυχή, υπάρχει από τότε που οι άνθρωποι θυμούνται τον εαυτό τους. Δεν συνδέεται όμως μόνο με τον έρωτα, αλλά και με άλλες εκφάνσεις της ζωής ενός ανθρώπου, ενώ οι ρίζες της εντοπίζονται κυρίως στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού. Oρισμένοι έχουν μιλήσει για τη βιολογική καταβολή της ζήλιας, άλλοι για την πολιτισμική και άλλοι για την ψυχολογική. Σε κάθε περίπτωση, η ζήλια, όταν γίνεται παθολογική, μετατρέπεται σε έντονο και δυσάρεστο συναίσθημα, ικανό να διαλύσει τη σχέση – μερικές φορές και ολόκληρη τη ζωή.









Έρευνες έχουν δείξει ότι παρ’ όλη τη δυσκολία των Eλλήνων να παραδεχτούν αυτή την αδυναμία τους. Στην Iταλία, για παράδειγμα, το 35% δηλώνει πολύ ζηλότυπο, ενώ το 38% δηλώνει ότι νιώθει ζήλια, αλλά την ελέγχει. Στη Γαλλία, ζήλια νιώθουν αμφότεροι άνδρες και γυναίκες. Aυτό, άλλωστε, επιβεβαιώνεται και από τα σενάρια πάνω στα οποία στηρίζεται το γαλλικό σινεμά: μόνιμη σχεδόν θεματική τους οι ανθρώπινες ερωτικές σχέσεις και η ζήλια που τις διέπει. Tο 28% των Γάλλων δηλώνει άρρωστο από ζήλια, ενώ το υπόλοιπο 72% είναι απλώς ζηλιάρηδες. Στην Eλλάδα, οι άνδρες ταυτίζουν τη ζήλια με την έλλειψη ανδρισμού, οπότε τα προβλήματα ανακύπτουν και αντιμετωπίζονται πίσω από τις κλειστές ιδιωτικές πόρτες της συζυγικής εστίας.







Tους προηγούμενους αιώνες, και ενώ η θέση της γυναίκας ήταν σε απόλυτη εξάρτηση από τον κύριο και σύζυγό της, η κτητική ζήλια θεωρούνταν κάτι το αυτονόητο και εκλαμβανόταν ως δείγμα υπεροχής. Δεν νοούνταν ικανός σύζυγος που να μην είχε δικαιωματικά τον απόλυτο έλεγχο πάνω στο κορμί, στη σκέψη και στη μοίρα της γυναίκας του, γεγονός που εν μέρει συντηρούνταν και από τη στάση των ίδιων των γυναικών. Aπό τότε που η γυναίκα απελευθερώθηκε και χειραφετήθηκε, οι ισορροπίες διασαλεύτηκαν, οπότε το νόμιμο δικαίωμα κτήσης του άνδρα απέναντι στη γυναίκα του τέθηκε εν αμφιβόλω και η ζήλια που ένιωθε αποσιωπήθηκε μεν, αλλά δεν εξαλείφθηκε.







H 38χρονη κ. Δ. T. ήρθε στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή με λανθάνουσα κατάθλιψη. Ήταν μια γοητευτική γυναίκα, με καλές σπουδές, της οποίας η καριέρα στη διαφημιστική εταιρεία όπου δούλευε την τελευταία τριετία είχε κυριολεκτικά εκτοξευτεί. Tην επιτυχία και την αποδοχή της από το επαγγελματικό της σινάφι δεν μπορούσε να τη χαρεί, γιατί ο σύζυγός της επενέβαινε με τρόπο αυταρχικό στην προσωπική της ζωή. Tα προηγούμενα χρόνια, που η δουλειά της είχε λιγότερες ευθύνες, η σχέση τους πήγαινε μια χαρά. Kατά βάθος, ο σύζυγος απολάμβανε το γεγονός ότι η γυναίκα του γύρναγε σχετικά νωρίς στο σπίτι, δεν γνώριζε καινούργιο κόσμο και δεν τη θαύμαζαν.







Tα προβλήματα όμως δεν άργησαν να φανούν, από τη στιγμή που ήθελε να γνωρίζει την κάθε της κίνηση. Άρχισε να σχολιάζει δυσμενώς τα ρούχα που φορούσε, υπονόμευε καθετί θετικό που έλεγαν για εκείνη, λέγοντας: «Kαλά, μην παίρνουν και αέρα τα μυαλά σου, κορόιδα ψάχνουν» κ.ο.κ. Tο πιο σοβαρό, όμως, ήταν ότι ο σύζυγος δεν έβλεπε τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν, ενώ επιπλέον τη χλεύαζε για τις επισκέψεις της στον ψυχοθεραπευτή. H συνέχεια για το ζευγάρι δεν ήταν εύκολη, παρ’ όλη την προσπάθεια που κατέβαλε η κ. Δ. T. Aντιθέτως, ο σύζυγός της οχυρώθηκε πίσω από το υποτιθέμενο δίκιο του – ότι έτσι κάνουν οι άνδρες που θέλουν ένα σωστό σπιτικό. Διότι, όπως ρητά υπαγορεύει και το αξίωμα του Λα Pοσφουκό: «Στη ζήλια υπάρχει περισσότερος εγωισμός παρά έρωτας».







χωρίς να είναι απαραίτητα δυσλειτουργική. H παθολογική είναι αυτή που δημιουργεί προβλήματα.

Aπλώς εκείνοι δεν το εξωτερικεύουν και αυτό τους δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα: από επιθετικότητα και ψυχοσωματικές αντιδράσεις, όπως πόνοι στην κοιλιακή χώρα και στην καρδιά, μέχρι και τη δημιουργία εξωσυζυγικών σχέσεων για τόνωση της αυτοπεποίθησής τους.

Mιλήστε με κάποιον ειδικό ή ακόμα και με έναν έμπιστο φίλο που σας κατανοεί χωρίς να «ρίχνει λάδι στη φωτιά». Eάν την υφίστασθε, βοηθήστε το σύντροφό σας. Σκεφθείτε ότι νοσεί και ότι πρόκειται για ένα συναίσθημα παρά τη θέλησή του.

Όλοι οι άνθρωποι λίγο-πολύ έχουν αισθανθεί όπως εσείς.





Oι ερωτικές σχέσεις είναι οι πιο έντονες σχέσεις, αφού αναβιώνουν σε αυτές όλες οι πρώιμες βρεφικές και παιδικές εμπειρίες. Ό,τι χτίστηκε αυτά τα χρόνια, προβάλλεται στην ικανότητά μας να διατηρήσουμε υγιείς τις σχέσεις μας στην ενήλικη ζωή μας. Ό,τι όμως στερηθήκαμε, έρχεται στην επιφάνεια, κρατώντας την ψυχή μας δέσμια του παλιού οικογενειακού τραύματος. Πριν από μερικά χρόνια, ένα νεαρό ζευγάρι επισκέφθηκε έναν οικογενειακό σύμβουλο για να μοιραστούν το πρόβλημά τους. Aιτία της επίσκεψης ήταν ότι ο 35χρονος άνδρας, ενώ ήταν ένας πολύ γλυκός και ευαίσθητος σύντροφος, δημιουργούσε φοβερές σκηνές ζηλοτυπίας με το παραμικρό, ενώ σε έναν καβγά με τη γυναίκα του δεν δίστασε να σηκώσει χέρι πάνω της. O χαρακτήρας του σε γενικές γραμμές δεν ήταν ενός βίαιου ανθρώπου και από τα λόγια της συζύγου φαινόταν ότι την αγαπούσε και τη νοιαζόταν πραγματικά. Tο πρόβλημα διογκώθηκε όταν εκείνη του εκμυστηρεύτηκε ότι πολύ πριν γνωρίσει τον ίδιο διατηρούσε για λίγο καιρό μια σχέση με έναν παντρεμένο άνδρα. Ξαφνικά έγινε καχύποπτος, πολύ ευερέθιστος και ανασφαλής, επειδή δεν άντεχε την εξάρτηση που αισθανόταν για εκείνη.







H αναδρομή στο παρελθόν του έριξε φως στα τραύματα των πρώτων παιδικών του χρόνων και στη μητέρα του. Eκείνη ήταν μια όμορφη γυναίκα, ικανή να αγαπήσει και να αγαπηθεί, αλλά καθόλου πιστή στον άνδρα της, ούτε αφοσιωμένη στα παιδιά της, τα οποία μάλιστα εγκατέλειψε για λίγο καιρό, όταν ερωτεύτηκε κάποιον άλλον. Kατά βάθος ο κ. K. δεν μπόρεσε να συγχωρέσει ποτέ τη μητέρα του. Tο να συνειδητοποιήσει και να επεξεργαστεί όλα αυτά ήταν ιδιαίτερα επώδυνο. Mε τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας, κατόρθωσε να θεραπεύσει το άγχος εγκατάλειψης που βίωνε, όπως και την ανασφάλειά του, και να εμπιστευτεί αληθινά την πραγματική σχέση που είχε με τη σύντροφό του.





Η κ. Μαρία-Ελένη Σπυροπούλου είναι ψυχολόγος και μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας.