Είμαι 18 χρονών. Πότε δεν είχα σχέσεις, φίλους, ούτε εξόδους φυσικά. Μεγάλωσα σαν κορίτσι του 19ου αιώνα και πλέον πιστεύω πως είναι οργά να κοινωνικοποιηθώ σωστά. Ωστόσο, με πονάει πολύ να βλέπω τους συνομηλίκους μου να έχουν όλα αυτά που δεν έχω εγώ και που με βλέπουν σαν καλόγρια! Οι γονείς μου ανησυχούν και εγώ επίσης. Επιπλέον, όταν με ελκύει κάποιος είναι σίγουρα άνω των 35. Τι μπορώ να κάνω;
Σοφία

Αγαπητή Σοφία,
Υποθέτω ότι το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσες ήταν αρκετά αυστηρό και προστατευτικό, με αποτέλεσμα να έχεις περιορισμένη ελευθερία κινήσεων. Μία τέτοια κατάσταση είναι πολύ πιθανό να σου στέρησε ευκαιρίες για ωρίμανση και ανάπτυξη του εαυτού σου, αλλά και να σου έχει δημιουργήσει σοβαρές δυσκολίες στην προσπάθειά σου να ανεξαρτητοποιηθείς και να αναπτύξεις τις διαπροσωπικές σου σχέσεις. Επίσης, είναι πιθανό να έχεις αναπτύξει μια αρνητική εικόνα για τον εαυτό σου, να θεωρείς ότι έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και ότι τα πράγματα είναι σχεδόν αδύνατο να αλλάξουν. Η σύγκριση που κάνεις μεταξύ του εαυτού σου και των συνομηλίκων σου οπωσδήποτε ενισχύει την αρνητική αυτή εικόνα που έχεις αναπτύξει για τον εαυτό σου βάσει προηγούμενων εμπειριών και καταστάσεων της ζωής σου. Είναι στο δικό σου όμως χέρι το αν θα επιλέξεις να εγκλωβιστείς στα αρνητικά συναισθήματα που δημιουργεί η αμφισβήτηση και η αναθεώρηση προηγούμενων καταστάσεων της ζωής μας, ή αν θα αποφασίσεις να αξιοποιήσεις το πλεονέκτημα που σου δίνει η νέα αυτή θεώρηση του εαυτού σου κάνοντας τις αναγκαίες αλλαγές.
Το βασικό σημείο που θα πρέπει να έχεις υπόψη σου είναι ο μηχανισμός που ασκείται αυτή η επίδραση, που δεν είναι άλλος από την υιοθέτηση κάποιων βασικών πεποιθήσεων που αντανακλούν την άποψη του περιβάλλοντος μας για τον εαυτό μας. Αυτός είναι και ο λόγος που παρότι μεγαλώνοντας έχουμε σταδιακά όλο και περισσότερες ευκαιρίες να απομακρυνθούμε από την αρνητική επίδραση του περιβάλλοντος της παιδικής μας ηλικίας, δυσκολευόμαστε να κάνουμε τα απαραίτητα βήματα. Μία άλλη παγίδα που χρειάζεται προσοχή είναι ο τρόπος που εμείς θεωρούμε ότι μας βλέπει ο κοινωνικός μας περίγυρος. Αν εμείς έχουμε αναπτύξει μία αρνητική εικόνα για τον εαυτό μας βάσει των προηγούμενων εμπειριών μας (π.χ. «Δεν μπορώ να κάνω αυτά που θέλω», «Μειονεκτώ σε σχέση με τους συνομηλίκους μου») και συμπεριφερόμαστε με ανάλογο τρόπο προς τους άλλους (π.χ. είμαστε κλεισμένοι στον εαυτό μας, αποφεύγουμε την κοινωνική επαφή), είναι άδικο να θεωρούμε ότι ο τρόπος που αντιδρούν οι γύρω μας ευθύνεται για την αρνητική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας (π.χ. «Για να με θεωρούν οι άλλοι περίεργη, μάλλον είμαι») ή να κάνουμε την αντίδραση των άλλων κριτήριο της δικής μας αλλαγής.
Είναι κατανοητή η ανησυχία που αισθάνεσαι, καθώς βρίσκεσαι ακριβώς στο κατώφλι της ενήλικης ζωής σου. Το ότι αμφισβητείς και αναθεωρείς καταστάσεις που έζησες στο παρελθόν, αν και είναι μια διαδικασία που οπωσδήποτε δεν γεννά ευχάριστα συναισθήματα, σου δίνει ένα μεγάλο πλεονέκτημα: το να δώσεις μία νέα κατεύθυνση στη ζωή σου με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητες που σήμερα πια έχεις στη διάθεσή σου.
Έτσι, η λύση του προβλήματος έγκειται όντως στο να αλλάξεις τη ζωή σου αναζητώντας πια τις ευκαιρίες που θα σου επιτρέψουν να κερδίσεις το χαμένο έδαφος και να ζήσεις όπως ένα νέο άτομο της ηλικίας σου, αφού όμως προηγουμένως αλλάξεις τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις που σε εμποδίζουν από το να κάνεις μία τέτοια αλλαγή. Κατά συνέπεια, το πρώτο βήμα που θα πρέπει να κάνεις είναι να αρχίσεις τη διερεύνηση των σκέψεων αυτών και να δεις πώς επηρεάζουν τη συμπεριφορά σου και κυρίως σε θέματα κοινωνικότητας. Επόμενο στάδιο είναι η αλλαγή. Προσπάθησε να έρθεις σε επαφή και να γνωρίσεις ανθρώπους της ηλικίας σου και δώσε στον εαυτό σου την ευκαιρία να ελέγξει στην πράξη αν ισχύουν οι αρνητικές αντιλήψεις που ενδεχομένως έχεις αναπτύξει για τον εαυτό σου.
Η αλλαγή είναι κάτι που δυσκολεύει τους περισσότερους ανθρώπους και ένα από τα πιο σκληρά πράγματα που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι η αλλαγή εναπόκειται σε εμάς και όχι στους άλλους. Εστίασε, λοιπόν, στις δικές σου συμπεριφορές και αντιδράσεις. Σκοπός αυτής της αλλαγής είναι να αποδεσμευτείς, δηλαδή να πάρεις τον έλεγχο της ζωής σου στα χέρια σου. Στη διαδικασία αυτή θα σε βοηθήσει πολύ το να βρεις ανθρώπους οι οποίοι θα σου συμπαρασταθούν αποδεχόμενοι τα προσωπικά σου όρια. Αν νιώσεις την ανάγκη μπορείς πάντα να συνεργαστείς με έναν ειδικό για να βοηθηθείς περισσότερο.