Πολλά είναι αυτά που διαβάζουμε (και σίγουρα ακόμα περισσότερα αυτά που ακούμε από γνωστούς και φίλους) σχετικά με τις θεραπευτικές ιδιότητες που έχουν διάφορες τροφές τις οποίες βάζουμε συχνά στο τραπέζι μας. Όμως, τι από όλα αυτά είναι αλήθεια και τι ψέμα και πού μπορεί να κρύβεται η υπερβολή; Ποια είναι η γνώμη αλλά και η συμβουλή των ειδικών με βάση τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα; Σε τι βαθμό έχει προχωρήσει η έρευνα γύρω από αυτές; Τελικά τι σχέση έχει η κανέλα με το σάκχαρο; Πόσο ρίχνει την πίεσή μας το σκόρδο; Πόσο ευεργετικό είναι το μέλι για το δέρμα; Έξι γιατροί μιλούν για 6 διάσημες τροφές, ξεδιαλύνουν το θολό τοπίο και βάζουν τα πράγματα στη θέση τους. Διαβάστε όσα μοιράστηκαν μαζί μας, για να μη σας πιάνουν… αδιάβαστους.Σκόρδο, ο σύμμαχος της υγείας μαςΗ κ. Χριστίνα Μπουντούρη, γενική οικογενειακή γιατρός, μας εξηγεί:«Εδώ και χρόνια είναι γνωστό ότι το σκόρδο επιδρά ευεργετικά στην υγεία μας και αποτελεί έναν καλό σύμμαχο στην αντιμετώπιση ορισμένων παθήσεων. Μάλιστα, η πιο διαδεδομένη πεποίθηση γύρω από την τροφή αυτή φαίνεται να είναι το ότι ρίχνει την πίεση. Τι ισχύει, όμως, τελικά; Αν και υπάρχουν επιστημονικές μελέτες που δείχνουν ότι το σκόρδο μπορεί να ελαττώσει την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα στοιχεία δεν είναι αρκετά ώστε να μπορούμε να συστήσουμε την κατανάλωσή του στους ασθενείς ως διατροφική οδηγία. Από την άλλη, η κατανάλωση σκόρδου φαίνεται να επιφέρει μια μικρή, αλλά όχι αμελητέα, μείωση στα επίπεδα της ολικής χοληστερίνης. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να λειτουργήσει ωφέλιμα στην πρόληψη ή την αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος. Όμως, ακόμα πιο σημαντική μπορεί να είναι η επίδρασή του στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως για παράδειγμα του προστάτη, των ωοθηκών, του νεφρού, του εντέρου και της στοματικής κοιλότητας. Χρειάζονται, ωστόσο, περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθούν αυτά τα δεδομένα». Κρόκος, ο ευεργετικόςO κ. Αντώνης Ρόμπος, νευρολόγος-ψυχίατρος, τ. αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, μας εξηγεί:«Πολλά έχουμε ακούσει και διαβάσει για τις ευεργετικές ιδιότητες που έχει ο κρόκος Κοζάνης ή αλλιώς σαφράν στον οργανισμό μας. Σήμερα υπάρχουν ευρήματα από περιορισμένες μελέτες που έχουν δείξει τη θετική επίδραση που έχει η τροφή αυτή σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, ειδικά όσον αφορά τη φλεγμονή, δηλαδή την αιτία που προκαλεί τη βλάβη. Θετικές ενδείξεις φαίνεται να υπάρχουν και όσον αφορά τη δράση του κρόκου σε άτομα με ήπιας μορφής Αλτσχάιμερ. Απαιτείται, ωστόσο, περαιτέρω έρευνα με μεγάλες μελέτες, που με αυστηρή εφαρμογή της επιστημονικής μεθοδολογίας θα αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά του. Επιπλέον, υπάρχουν περιορισμένες μελέτες οι οποίες δείχνουν ότι η υπερβολική κατανάλωση κρόκου μπορεί να οδηγήσει στα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα, προκαλώντας επιδείνωση της κατάστασης. Σε γενικές γραμμές, πάντως, για το σαφράν ισχύει ό,τι για όλα τα πράγματα, δηλαδή “μέτρον άριστον”».Κανέλα για το σάκχαρο Ο κ. Ευθύμιος Καπάνταης, παθολόγος-διαβητολόγος, διευθυντής του Τμήματος Διαβήτη – Παχυσαρκίας – Μεταβολισμού του Νοσοκομείου «Metropolitan», μας μιλάει για την αξία της κανέλας:«Τα τελευταία χρόνια η επιστημονική έρευνα έχει στραφεί και προς τα λεγόμενα “ιατρικά τρόφιμα”, εκείνα δηλαδή που μπορούν να αξιοποιηθούν στην αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Ένα από τα τρόφιμα που έχουν μελετηθεί είναι η κανέλα. Πειράματα σε ποντίκια έχουν δείξει ότι η κανέλα φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων σακχάρου του αίματος, αν και δεν έχει αποδειχτεί ο ακριβής μηχανισμός δράσης της. Το πιο πιθανό είναι μία ουσία της να δρα μιμούμενη την ινσουλίνη ή/και συνεργιακά με αυτήν, ενώ εικάζεται ότι μία άλλη ουσία της αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης. Φυσικά, όλα αυτά είναι ακόμα σε πρώιμο ερευνητικό στάδιο. Σε θεραπευτικό επίπεδο, μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι η κανέλα έχει κάποια ευνοϊκή επίδραση στα επίπεδα σακχάρου σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Όμως, απαιτούνται μεγάλες, καλά σχεδιασμένες προοπτικές μελέτες για να φανεί εάν υφίσταται πραγματική υπογλυκαιμική δράση της, οπότε θα μπορούσε να αποτελέσει ένα χρήσιμο συμπλήρωμα στην αντιδιαβητική αγωγή ή να παίξει ρόλο στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2». Προβιοτικά για το καλό του εντέρουΟ κ. Στέφανος Γ. Παντελάρος, γαστρεντερολόγος, διευθυντής της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του «Ιατρικού» Ψυχικού, αναλύει τη σημασία των προβιοτικών: «Στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου υπάρχουν πάνω από 500 είδη βακτηρίων, τα οποία βρίσκονται σε δυναμική ισορροπία και συντελούν στην πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών και στην καλή λειτουργία του εντέρου. Εάν διαταραχθεί αυτή η ισορροπία, τότε παρουσιάζονται διάφορα συμπτώματα, όπως π.χ. διάρροια και δυσκοιλιότητα. »Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί οργανισμοί που βοηθούν στην αποκατάσταση της ανισορροπίας των αποικιών των διαφόρων ειδών των βακτηρίων, με συνέπεια να βελτιώνουν τη χλωρίδα του εντέρου. Περιέχονται σε ορισμένες τροφές, ενώ διατίθενται και σε κάψουλες και δίνονται όταν υπάρχει διαταραχή της χλωρίδας του εντέρου, κατόπιν ιατρικής εντολής. Ένας υγιής άνθρωπος δεν έχει λόγους να καταναλώνει συστηματικά προβιοτικά. »Μερικοί, ωστόσο, καταναλώνουν τροφές με προβιοτικά επειδή τους βοηθούν στην αντιμετώπιση προβλημάτων, όπως π.χ. η σπαστική κολίτιδα. Εφόσον υπάρχει θεραπευτικό αποτέλεσμα, δεν υπάρχει αντίρρηση στη λήψη τους, αν και η αποτελεσματικότητά τους δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη. Βέβαια, δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση, αλλά ο ασθενής να λαμβάνει την ελάχιστη απαραίτητη ποσότητα».Μέλι, το επουλωτικόΟ κ. Χαράλαμπος Αγγελακόπουλος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, διδάκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών, επισημαίνει τις ιδιότητες του μελιού:«Η σημασία του μελιού είναι καλά τεκμηριωμένη εδώ και χρόνια στην ιατρική βιβλιογραφία. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται να προάγει την επούλωση πληγών και να έχει σημαντική αντιμικροβιακή δράση ενάντια σε μύκητες, ιούς και περίπου 60 είδη μικροβίων. Οι ιδιότητές του αυτές πιθανόν να οφείλονται μεταξύ άλλων στο χαμηλό pH του και στη δράση του υπεροξειδίου του υδρογόνου που περιέχει. Επίσης, το μέλι δημιουργεί ένα είδος κλειστού επιδέσμου που προφυλάσσει την πληγή, έχοντας με αυτόν τον τρόπο δοκιμαστεί σε διάφορα είδη ελκών με καλά αποτελέσματα, αλλά και σε περιπτώσεις άφθας, δερματίτιδων μετά από ακτινοθεραπεία, ακόμη και σε βαριές περιπτώσεις ακμής. Έχει αναφερθεί ακόμα ότι μπορεί να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση του μεγέθους των ουλών. Το μέλι επιδρά θετικά και στο ανοσοποιητικό σύστημα, περιορίζοντας την παραγωγή ελευθέρων ριζών, χάρη στα φλαβονοειδή του. Συνεπώς, έχει αντιοξειδωτική δράση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία του δέρματος. Τέλος, φαίνεται να συμβάλλει στην προφύλαξη από την υπεριώδη ακτινοβολία. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιούνται συχνά μέλια ιατρικού τύπου (medical grade honey)».Θυμάρι για το αναπνευστικόΟ κ. Νικόλαος Παπανικολάου, ειδικός πνευμονολόγος-φυματιολόγος, επιστημονικός υπεύθυνος του Εργαστηρίου Αναπνευστικής Λειτουργίας της «Ευρωκλινικής» Αθηνών, εξηγεί τι ισχύει για το θυμάρι: «Σύμφωνα με την παραδοσιακή ιατρική, το τσάι από θυμάρι φαίνεται να έχει αντιβηχικές ιδιότητες. Υπάρχουν, επίσης, κάποια επιστημονικά στοιχεία που δείχνουν ότι τα εκχυλίσματα θυμαριού μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από αναπνευστικά προβλήματα, όπως ο βήχας και η βρογχίτιδα. Ωστόσο, αυτές οι μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε σκευάσματα που περιέχουν και άλλα συστατικά (π.χ. νυχτολούλουδο), ο συνδυασμός των οποίων με το θυμάρι μπορεί να έχει συμβάλει στο αποτέλεσμα. »Το θυμάρι, πάντως, περιέχει αντιφλεγμονώδεις ενώσεις, όπως η λουτεολίνη και το ροσμαρινικό οξύ, οι οποίες φαίνεται να έχουν ανασταλτική δράση απέναντι σε ένζυμα που συνδέονται με φλεγμονώδεις αντιδράσεις στον άνθρωπο. Βέβαια, το αν η συγκέντρωση των συγκεκριμένων ενώσεων στο τσάι από θυμάρι είναι αρκετή για να δικαιολογήσει τη χρήση του ως θεραπεία για φλεγμονώδεις καταστάσεις (όπως το άσθμα) είναι ακόμη υπό συζήτηση».ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ, γενική οικογενειακή γιατρό, τον κ. ΑΝΤΩΝΗ ΡΟΜΠΟ, νευρολόγο-ψυχίατρο, {LF}τ. αναπληρωτή καθηγητή Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον κ. ΕΥΘΥΜΙΟ ΚΑΠΑΝΤΑΗ, παθολόγο-διαβητολόγο, διευθυντή του Τμήματος Διαβήτη – Παχυσαρκίας – Μεταβολισμού του Νοσοκομείου «Metropolitan», τον κ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟ ΑΓΓΕΛΑΚΟΠΟΥΛΟ, δερματολόγο-αφροδισιολόγο, διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον κ. ΣΤΕΦΑΝΟ Γ. ΠΑΝΤΕΛΑΡΟ, γαστρεντερολόγο, διευθυντή της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του «Ιατρικού» Ψυχικού, και τον κ. ΝΙΚΟΛΑΟ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, ειδικό πνευμονολόγο-φυματιολόγο, επιστημονικό υπεύθυνο του Εργαστηρίου Αναπνευστικής Λειτουργίας της «Ευρωκλινικής» Αθηνών.