Στο εβδομαδιαίο εικονογραφημένο περιοδικό Ταχυδρόμος, στο τεύχος της 10ης Ιανουαρίου 1980, ο δημοσιογράφος Νίκος Κυριαζίδης (1920-2002), εκδότης-διευθυντής του περιοδικού επί περίπου μία δεκαετία (1974-1983), τιτλοφορούσε το editorial που υπέγραφε στη σελίδα 3 «Οι φωτογραφίες της Κατοχής». Το κείμενο ξεκινούσε ως εξής:
«Μια σειρά φωτογραφικά ντοκουμέντα από την εποχή της γερμανικής κατοχής (1941-44) αρχίζουμε να δημοσιεύουμε από σήμερα στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ.
»Πρόκειται για εντελώς άγνωστες και συγκλονιστικές φωτογραφίες της πατρίδας μας, που ανακάλυψε, θαμμένες στα γερμανικά κρατικά αρχεία, ο ανταποκριτής μας στη Βόννη, Βάσος Μαθιόπουλος.
»Οι φωτογραφίες αυτές έχουν παρθεί από Γερμανούς φωτορεπόρτερ, που ακολουθούσαν, σε διατεταγμένη υπηρεσία, τις γερμανικές δυνάμεις εισβολής ή υπηρετούσαν τις αρχές Κατοχής».
Το φωτογραφικό αυτό υλικό, που συνοδευόταν από τις ανταποκρίσεις του Βάσου Μαθιόπουλου, ο οποίος και ερεύνησε τα επίσημα γερμανικά αρχεία, ολοκληρώθηκε ύστερα από δώδεκα, αριθμημένες, συνέχειες στις 27/3/1980 και αποτελούσε ανεπανάληπτο ντοκουμέντο, δεδομένου ότι επρόκειτο για φωτογραφίες παντελώς άγνωστες ακόμη τότε στην Ελλάδα και αδημοσίευτες στη Γερμανία, τραβηγμένες «με την άνεση του νικητή ή κατακτητή», σύμφωνα με τη διατύπωση του Κυριαζίδη. Στην ειδική (δίτομη) έκδοση για το Βήμα έχουν φωτογραφικά αναπαραχθεί οι σελίδες του Ταχυδρόμου που επί δώδεκα εβδομάδες φιλοξένησαν «για πρώτη φορά φωτογραφίες από τα γερμανικά αρχεία για την Ελλάδα της Κατοχής», σύμφωνα με τον υπέρτιτλο που συνόδευε την καθεμιά από τις δώδεκα ενότητες και από τον οποίο αντλήθηκε ο τίτλος της τωρινής έκδοσης.
Στον πρώτο τόμο περιλαμβάνονται οι ενότητες 1 έως 6, με τη σειρά ακριβώς της πρώτης δημοσίευσής τους: «Μια μέρα του ’43», «Ο Τσολάκογλου παραδίδει την Ελλάδα στους Γερμανούς», «Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα», «Η Αθήνα της Κατοχής», «Η εκτέλεση ενός χωριού Α΄» και «Η εκτέλεση ενός χωριού Β΄». Στον επόμενο, δεύτερο, τόμο που θα κυκλοφορήσει μαζί με το Βήμα την Κυριακή 30/10/2016, θα περιληφθούν οι υπόλοιπες έξι ενότητες.
Η φωτογραφία, εκτός από τέχνη, είναι επίσης σημαντική πηγή ιστορικής γνώσης. Η δε αξία των φωτογραφιών από την Ελλάδα της Κατοχής ως ιστορικών τεκμηρίων είναι διττή: αφενός, η ύπαρξή τους οφείλεται σε απόφαση του υπουργείου Προπαγάνδας του Γκαίμπελς –ο οποίος προσδοκούσε, προσφέροντας την οπτική γωνία του κατακτητή, να συμβάλει στην παγκόσμια κυριαρχία του χιτλερικού κράτους, με εικόνες που έδειχναν την τυφλή δύναμη των εκπροσώπων του–, αφετέρου έχουν απαθανατίσει την εκπληκτική γενναιότητα μα και τα δεινά του ελληνικού λαού την περίοδο της Κατοχής. Η καθεμιά από τις φωτογραφίες που θα δει ο αναγνώστης είναι ένα ασυναγώνιστο, μάλλον, εργαλείο μετάδοσης της μνήμης. Αν και έχει συλλάβει μία μόνο στιγμή υπό την οπτική του κατακτητή, αποτελεί μια αποκαλυπτική ψηφίδα από το πνεύμα της Κατοχής. Με τον τρόπο αυτόν, η κάθε εικόνα αποκαλύπτει έναν κόσμο ολόκληρο, για να θυμηθούμε τον γνωστό ισχυρισμό της Σούζαν Σόνταγκ: «Συλλέγοντας φωτογραφίες, συλλέγεις τον κόσμο».
