Όταν πρόκειται για τη νόσο Αλτσχάιμερ, το γενεαλογικό δέντρο έχει σημασία, αλλά μάλλον όχι με τον τρόπο που πιστεύαμε. Δύο είναι οι κρίσιμοι παράγοντες που μπορεί να καθορίσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου: Εάν είστε άνδρας ή γυναίκα και εάν η μητέρα ή ο πατέρας σας έπασχε από τη νόσο.
Τα αποτελέσματα μιας δεκαετούς αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες φαίνεται να συσσωρεύουν περισσότερη από την πρωτεΐνη tau που σχετίζεται με το Αλτσχάιμερ, παρουσιάζουν όμως μεγαλύτερη αντίσταση στη συρρίκνωση του εγκεφάλου, ενώ η κληρονομικότητα από τον πατέρα μπορεί να εγκυμονεί μεγαλύτερους κινδύνους από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Neurology, διεξήχθη από την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου McGill. Ενώ έχει καταγραφεί στο παρελθόν η υψηλότερη συχνότητα της νόσου στις γυναίκες, τα νέα αυτά ευρήματα υποδηλώνουν ότι παίζουν ρόλο πολύ πιο σύνθετοι βιολογικοί μηχανισμοί.
Οι γυναίκες παρουσιάζουν μεγαλύτερη εγκεφαλική ανθεκτικότητα
Οι ερευνητές παρακολούθησαν 243 γνωστικά φυσιολογικούς ηλικιωμένους ενήλικες με οικογενειακό ιστορικό νόσου Αλτσχάιμερ για 10 χρόνια, χρησιμοποιώντας προηγμένες τεχνικές σάρωσης του εγκεφάλου για την παρακολούθηση της συσσώρευσης δύο βασικών πρωτεϊνών, της β-αμυλοειδούς και της tau, μαζί με τις αλλαγές στον όγκο του εγκεφάλου και τις γνωστικές ικανότητες.
Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν τουλάχιστον έναν γονέα που είχε διαγνωστεί με νόσο Αλτσχάιμερ, γεγονός που τους καθιστά όλους υψηλού κινδύνου.
Σχεδόν το 70% των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες, με μέση ηλικία τα 68 έτη. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, δεν εντόπισαν σημαντικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών στη συσσώρευση αμυλοειδούς, τις “πλάκες” που θεωρούνται από καιρό χαρακτηριστική ένδειξη της νόσου, παρατήρησαν όμως σημαντικές διαφορές στη συσσώρευση tau.
Οι γυναίκες φάνηκαν να έχουν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης tau, ιδίως στις περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται σε μεταγενέστερα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές, έδειξαν μεγαλύτερη αντίσταση στη συρρίκνωση του εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου.
Ο ιππόκαμπος, ζωτικής σημασίας για τη μνήμη, φάνηκε να συρρικνώνεται λιγότερο γρήγορα στις γυναίκες με υψηλά επίπεδα αμυλοειδούς σε σύγκριση με τους άνδρες με παρόμοια επίπεδα.
Σημαντικό το γενεαλογικό δέντρο για το Αλτσχάιμερ
Προηγούμενες μελέτες έχουν επισημάνει ότι ένα άτομο μπορεί να έχει περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει Αλτσχάιμερ εάν η μητέρα του έχει διαγνωστεί με τη νόσο σε σύγκριση με το εάν έχει διαγνωστεί ο πατέρας.
Ωστόσο, αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι τα άτομα των οποίων οι πατέρες είχαν νόσο Αλτσχάιμερ παρουσίασαν ισχυρότερη συσχέτιση μεταξύ της συσσώρευσης αμυλοειδούς και tau από εκείνα των οποίων οι μητέρες είχαν τη νόσο. Με άλλα λόγια, ένα άτομο μπορεί να κινδυνεύει περισσότερο από Αλτσχάιμερ εάν ο πατέρας του έχει διαγνωστεί με την νόσο.
Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, τα άτομα των οποίων οι μητέρες είχαν διαγνωστεί με την νόσο φάνηκαν να έχουν μεγαλύτερη γνωστική ανθεκτικότητα, διατηρώντας καλύτερα τη λειτουργία της μνήμης παρά τη συσσώρευση αμυλοειδούς σε σύγκριση με τα άτομα των οποίων οι πατέρες είχαν Αλτσχάιμερ.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές, οι διαφορετικές “οδοί” της κληρονομικότητας μπορεί να επηρεάζουν ξεχωριστές πτυχές της εξέλιξης της νόσου, με το ιστορικό από τον πατέρα να φαίνεται ότι επηρεάζει τη συσσώρευση πρωτεϊνών, ενώ το ιστορικό από την μητέρα να φαίνεται ότι επηρεάζει το πόσο καλά ο εγκέφαλος αντιμετωπίζει αυτές τις πρωτεΐνες.
