Ξεχάστε τα δακτυλικά αποτυπώματα, την αναγνώριση προσώπου ή τη φωνητική ταυτοποίηση… Μια πρωτοποριακή έρευνα από το Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann υποστηρίζει πως η αναπνοή μας κρύβει μια πληροφορία πιο προσωπική απ’ όσο νομίζαμε: ο τρόπος και ο ρυθμός που αναπνέουμε είναι μοναδικός, σταθερός στον χρόνο και ικανός να μας ταυτοποιήσει με ακρίβεια που φτάνει σχεδόν το 97%.

Η αναπνοή, αυτή η φαινομενικά αυτόματη λειτουργία, φαίνεται πως έχει το δικό της, ατομικό «μοτίβο» — ένα αναπνευστικό αποτύπωμα που όχι μόνο μας ξεχωρίζει από όλους τους άλλους, αλλά μπορεί και να αποκαλύψει στοιχεία για την ψυχική και σωματική μας κατάσταση.

Πώς οι επιστήμονες «διαβάζουν» την αναπνοή μας

Στα πλαίσια της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Current Biology, η ερευνητική ομάδα ανέπτυξε μια φορετή συσκευή, βάρους μόλις 22 γραμμαρίων, που καταγράφει τη ροή του αέρα από τα ρουθούνια καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας — κατά την εργασία, την ξεκούραση, ακόμα και τον ύπνο. Η συσκευή, που ονομάστηκε Nasal Holter, τοποθετείται στον αυχένα και συνδέεται με λεπτούς σωλήνες που καταλήγουν στα ρουθούνια, με ξεχωριστούς αισθητήρες για κάθε πλευρά.

Αναλύοντας 24 διαφορετικά χαρακτηριστικά της αναπνοής — όπως η διάρκεια της εισπνοής, η συχνότητα και η ροή αέρα από κάθε ρουθούνι — οι επιστήμονες κατάφεραν να ταυτοποιήσουν 97 συμμετέχοντες με ακρίβεια 96,8%. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό: όταν οι συμμετέχοντες επανεξετάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, το αναπνευστικό τους «αποτύπωμα» είχε παραμείνει σχεδόν αμετάβλητο.

Μια γέφυρα ανάμεσα στον εγκέφαλο και τη μύτη

Η αναπνοή ελέγχεται από ένα σύνθετο δίκτυο εγκεφαλικών περιοχών. Επειδή κάθε εγκέφαλος είναι μοναδικός, οι ερευνητές υπέθεσαν πως και το μοτίβο της αναπνοής μας θα είναι μοναδικό. Και είχαν δίκιο. Μάλιστα, το «στυλ» με το οποίο αναπνέει κάποιος φαίνεται πως αντικατοπτρίζει τη νευρολογική του «καλωδίωση» και μπορεί να αποκαλύψει στοιχεία για την ψυχική του κατάσταση.

Συγκεκριμένα, στη διάρκεια της μελέτης διαπιστώθηκε ότι:

  • Άτομα με υψηλό άγχος είχαν μικρότερη διάρκεια εισπνοών κατά τον ύπνο.

  • Άτομα με συμπτώματα κατάθλιψης παρουσίασαν διαφορετικά πρότυπα μέγιστης ροής αέρα μέσα στην ημέρα.

  • Η συσκευή μπορούσε με ακρίβεια να διακρίνει πότε ο συμμετέχων κοιμόταν ή ήταν σε εγρήγορση, βασιζόμενη αποκλειστικά στα δεδομένα αναπνοής.

Από την υγεία… στην ασφάλεια;

Η τεχνολογία αυτή δεν περιορίζεται στη βιομετρική ταυτοποίηση. Τα αναπνευστικά δεδομένα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο παρακολούθησης της υγείας — τόσο σωματικής όσο και ψυχικής. Δεδομένου ότι οι αλλαγές στην αναπνοή αντανακλούν τη λειτουργία του εγκεφάλου, ενδέχεται να προσφέρουν ενδείξεις για την πρώιμη διάγνωση νευρολογικών ή ψυχικών διαταραχών, πριν ακόμη εμφανιστούν εμφανή συμπτώματα.

Ωστόσο, η δυνατότητα αυτή γεννά και εύλογους προβληματισμούς: αν ο τρόπος που αναπνέουμε μπορεί να αποκαλύψει τόσα πολλά, τι γίνεται με την ιδιωτικότητα; Θα μπορούσαν τέτοιες συσκευές να αξιοποιηθούν στο μέλλον για παρακολούθηση χωρίς συναίνεση; Και ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα;

Περιορισμοί και επόμενα βήματα

Η μελέτη αφορά προς το παρόν υγιείς νέους ενήλικες, επομένως δεν είναι ακόμη σαφές κατά πόσο τα ευρήματα ισχύουν για παιδιά, ηλικιωμένους ή άτομα με χρόνιες παθήσεις. Επίσης, σε μερικές περιπτώσεις οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι η χρήση της συσκευής ήταν άβολη — ειδικά κατά τη διάρκεια του ύπνου, όπου οι σωλήνες ενδέχεται να μετακινηθούν.

Τέλος, η αξιολόγηση της ψυχικής κατάστασης βασίστηκε σε ερωτηματολόγια και όχι σε κλινική διάγνωση, κάτι που αποτελεί περιορισμό για πιο ακριβή συμπεράσματα.