Είναι γλυκές ή αλμυρές με διαφορετικές γεύσεις και υφές, λαχταριστές και για πολλούς ακαταμάχητες. Ο λόγος για τις υπέρ-επεξεργασμένες τροφές που ενώ γνωρίζουμε ότι στερούνται θρεπτικών συστατικών, συχνά τις αποζητάμε… Τώρα νέα διεθνής μελέτη με πάνω από 30.000 άτομα μπορεί να εξηγεί γιατί.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο npj Metabolic Health and Disease, η κατανάλωση υπέρ-επεξεργασμένων τροφίμων φαίνεται να μεταβάλλει τη δομή βασικών περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον έλεγχο της πείνας και της επιθυμίας για φαγητό. Αυτές οι αλλαγές στον εγκέφαλο φαίνεται να δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο όπου οι άνθρωποι έλκονται όλο και περισσότερο από τις ίδιες τις τροφές που τους βλάπτουν.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, οι άνθρωποι που έτρωγαν περισσότερα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα παρουσίασαν επίσης μετρήσιμες μεταβολές στις δομές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν την όρεξη, την αναζήτηση ανταμοιβής και τον αυτοέλεγχο, περιοχές όπως για παράδειγμα, ο υποθάλαμος, ο οποίος ελέγχει τα σήματα πείνας.
Πώς επηρεάζουν αυτές οι τροφές τον εγκέφαλο;
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 33.654 ενήλικες μέσης ηλικίας (μέσος όρος ηλικίας 64 έτη) που συμμετείχαν σε μελέτη της UK Biobank. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν λεπτομερή διατροφικά ερωτηματολόγια και υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, επιτρέποντας στους επιστήμονες να εξετάσουν τόσο τις διατροφικές συνήθειες όσο και τη δομή του εγκεφάλου τους.
Η ομάδα χρησιμοποίησε προηγμένες τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου για να μετρήσει στοιχεία, όπως η πυκνότητα και η οργάνωση των ιστών σε περιοχές που είναι γνωστό ότι ελέγχουν τη διατροφική συμπεριφορά.
Οι ερευνητές έλεγξαν πολυάριθμες μεταβλητές που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής πρόσληψης θερμίδων, θρεπτικών συστατικών όπως η ζάχαρη και το νάτριο, της σωματικής δραστηριότητας, του καπνίσματος, της κατανάλωσης αλκοόλ, του μορφωτικού επιπέδου και του εισοδήματος.
Αυτό σημαίνει ότι οι αλλαγές στον εγκέφαλο δεν σχετίζονταν απλώς στην υπερκατανάλωση τροφής ή στην κακή διατροφή γενικά, αλλά φάνηκε να συνδέονται με την κατανάλωση υπέρ-επεξεργασμένων τροφίμων.
Ποιες εγκεφαλικές περιοχές επηρεάστηκαν;
Σύμφωνα με την μελέτη, οι συμμετέχοντες που έτρωγαν περισσότερα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα παρουσίασαν σημάδια αλλαγών σε διάφορες κρίσιμες περιοχές του εγκεφάλου, όπως:
- Ο υποθάλαμος: Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου σχετίζεται με βασικές λειτουργίες, όπως η πείνα και ο μεταβολισμός. Η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων συνδέθηκε με αυτό που οι ερευνητές περιγράφουν ως αυξημένη κυτταρικότητα, η οποία σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες ίσως να αντανακλά φλεγμονή και αλλαγές ιστών που μπορούν να διαταράξουν τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου.
- Ο πυρήνας του Accumbens: Αυτή η περιοχή αποτελεί μέρος του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου και βοηθάει να καθορίσουμε τι θεωρούμε ευχάριστο. Η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων συσχετίστηκε με αλλαγές που υποδηλώνουν μειωμένη πυκνότητα ιστού και αυξημένη περιεκτικότητα σε νερό.
- Η ωχρά σφαίρα και το κέλυφος (Pallidum και Putamen): Αυτές οι περιοχές σχετίζονται με τον έλεγχο της κίνησης και της λήψης αποφάσεων. Και στις δύο παρατηρήθηκαν σημάδια αλλαγής της δομής των ιστών με την υψηλότερη πρόσληψη υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων.
Οι περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάστηκαν εμπλέκονται όλες στον έλεγχο της διατροφικής συμπεριφοράς και της επιθυμίας για φαγητό, σύμφωνα με τους ερευνητές, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να «κρύβονται» πίσω από την μειωμένη αντίσταση στα ανθυγιεινά τρόφιμα.
