Αν έχετε εντοπίσει ποτέ πρόσωπα ή εκφράσεις που μοιάζουν με ανθρώπινες σε καθημερινά αντικείμενα, μοτίβα ή και σχήματα, μπορεί να έχετε βιώσει το φαινόμενο της παρειδωλίας προσώπου (“face pareidolia”). Οι ερευνητές από το University of Surrey εξέτασαν πώς αυτό το φαινόμενο προσελκύει τη προσοχή μας αλλά και πώς μπορεί να επηρεάζεται ο εγκέφαλος.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο i-Perception, διερεύνησε τις διαφορές μεταξύ της προσοχής που αποσπάται από τα αποστραμμένα βλέμματα – όταν ένα υποκείμενο κοιτάζει μακριά από τα μάτια ή το πρόσωπο ενός άλλου υποκειμένου – και όταν αποσπάται από την παρειδωλία – φανταστικά αντικείμενα που μοιάζουν με πρόσωπα.
Οι ερευνητές διεξήγαγαν τέσσερα πειράματα με συνολικά 54 συμμετέχοντες, για να διαπιστώσουν πώς επηρεάζεται η προσοχή μας από την κατεύθυνση του βλέμματος ενός άλλου υποκειμένου. Όπως ανέφεραν, η προσοχή των συμμετεχόντων φάνηκε να μετατοπίζεται σταθερά ως απάντηση στην εμφάνιση τόσο των αποστραμμένων βλεμμάτων όσο και της παρειδωλίας.
Ωστόσο, οι υποκείμενοι μηχανισμοί πίσω από την απόσπαση της προσοχής είναι αρκετά διαφορετικοί. Στην περίπτωση των αποστραμμένων βλεμμάτων, στρέφουμε τη προσοχή μας κυρίως στη περιοχή των ματιών ενώ στην παρειδωλία, η προσοχή μας ελκύεται από την ολιστική δομή των “προσώπων” που αντιλαμβανόμαστε. Ως αποτέλεσμα, η παρειδωλία φαίνεται να προκαλεί εντονότερη απόκριση και μεγαλύτερη προσήλωση της προσοχής, εξήγησαν οι ερευνητές.
Ο εγκέφαλος “εστιάζει” μέσω διαφορετικών οδών
“Η έρευνά μας δείχνει ότι τόσο τα αποστραμμένα βλέμματα από πραγματικά πρόσωπα όσο και τα αντιληπτά πρόσωπα που “βλέπουμε” σε αντικείμενα μπορούν να κατευθύνουν το πού κοιτάζουμε, αλλά το κάνουν μέσω διαφορετικών οδών” σημείωσαν οι ερευνητές πίσω από την μελέτη.
“Επεξεργαζόμαστε τα πραγματικά πρόσωπα μέσω της εστίασης σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως η κατεύθυνση των ματιών. Ωστόσο, με τα αντικείμενα που μοιάζουν με πρόσωπα, επεξεργαζόμαστε τη συνολική δομή τους και το πού είναι τοποθετημένα τα “χαρακτηριστικά που μοιάζουν με τα μάτια”, με αποτέλεσμα την ισχυρότερη απόκριση της προσοχής” κατέληξαν οι ίδιοι.
