Είστε από αυτούς που αισθάνονται νεότεροι από ό,τι είναι; Το πώς νιώθουμε σε σχέση με τη βιολογική μας ηλικία, ποια είναι δηλαδή η λεγόμενη υποκειμενική μας ηλικία, δεν έχει μόνο σχέση με το πώς βλέπουμε και βιώνουμε τον κόσμο, έχει μεγάλη σημασία και για την υγεία και τη γενικότερη ευεξία μας.
Το να νιώθουμε νεότεροι από όσο είμαστε, δεν είναι ανωριμότητα, ούτε απλώς μία πλάνη με απώτερο σκοπό να μην ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον χρόνο. Αντίθετα μπορεί να λειτουργήσει πολύ θετικά για εμάς, αφού έχει οφέλη για το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή μας.
Τι είναι η υποκειμενική ηλικία;
Η υποκειμενική ηλικία είναι το πόσο χρονών νοιώθουμε, σε σύγκριση με την πραγματική μας ηλικία. Μπορεί αυτή η ηλικία να είναι χαμηλότερη, ίση ή υψηλότερη. Η ψυχολογία μελετά αυτό το φαινόμενο εδώ και δεκαετίες και τα ευρήματα δείχνουν ότι είναι ισχυρός δείκτης για τη σωματική και ψυχική υγεία, τη γνωστική λειτουργία και τη μακροζωία. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος μπορεί να είναι 70 ετών, αλλά εάν νιώθει 60 ή ακόμη και 50, αυτό φαίνεται να έχει θετική επίδραση στην υγεία του.
Ψυχική υγεία και γνωστική λειτουργία
Σύμφωνα με έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό Social Science & Medicine, όσοι νιώθουν μεγαλύτεροι από την πραγματική τους ηλικία έχουν αυξημένο κίνδυνο μελλοντικής κατάθλιψης. Η υποκειμενική ηλικία σχετίζεται επίσης με την ψυχική ευεξία. Άτομα που νιώθουν μεγαλύτεροι από την πραγματική τους ηλικία είχαν περισσότερα συμπτώματα κατάθλιψης και χειρότερη λειτουργική υγεία σε 4 χρόνια, αποδεικνύοντας ότι η αίσθηση μεγαλύτερης ηλικίας είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για τη μελλοντική κατάθλιψη.
Επιπλέον, όσοι νιώθουν νεότεροι σημειώνουν καλύτερη απόδοση σε δοκιμασίες μνήμης και εκτελεστικής λειτουργίας ακόμα και μετά 8–20 χρόνια. Συγκεκριμένα, μια μελέτη απεικόνισης εγκεφάλου έδειξε ότι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που νιώθουν νεότερα, έχουν μεγαλύτερο όγκο σε συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές, που είναι κρίσιμες για τη γλώσσα, την κοινωνική και γνωστική λειτουργία και τη λήψη αποφάσεων.
Το να νιώθουμε μεγαλύτεροι συνοδεύεται από κινδύνους
Σε έρευνα με πάνω από 10.000 άτομα μέσης και μεγάλης ηλικίας, βρέθηκε ότι όσοι νιώθουν μεγαλύτεροι από την πραγματική τους ηλικία είχαν αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού μέσα στα επόμενα 9 χρόνια.
Ο κίνδυνος αυτός συνδεόταν εν μέρει με παράγοντες όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η υπέρταση και η κατάθλιψη, παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν τόσο στην ασθένεια, όσο και στο να αισθανόμαστε ότι η ηλικία μας είναι μεγαλύτερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.
Σε άλλη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Internal Medicine και στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 6.000 άτομα, όσοι ένιωθαν μεγαλύτεροι, είχαν υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας μέσα στα επόμενα 8 χρόνια.
Η νεανική αίσθηση είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση
Το ευχάριστο είναι ότι οι περισσότεροι ηλικιωμένοι δηλώνουν ότι νιώθουν νεότεροι από την πραγματική τους ηλικία, επομένως κατά κάποιο τρόπο αυτό θεωρείται ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Ωστόσο, όσοι νιώθουν την ακριβή ηλικία τους ή μεγαλύτεροι, έχουν συστηματικά χειρότερα αποτελέσματα σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο.
Μπορείς να αλλάξεις την υποκειμενική σου ηλικία;
Το ενθαρρυντικό είναι ότι η υποκειμενική ηλικία δεν είναι σταθερή. Υπάρχουν υγιεινές συνήθειες, που μπορούν να μας βοηθήσουν να νιώσουμε νεότεροι. Κάποιες από αυτές είναι οι ακόλουθες:
- τακτική άσκηση
- ισορροπημένη διατροφή
- αποφυγή καπνίσματος
- διαχείριση χρόνιων παθήσεων (π.χ. υπέρταση)
- κοινωνική επαφή
Το σίγουρο είναι ότι ναι μεν δεν μπορούμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, αλλά μπορούμε να τον επιβραδύνουμε, αλλάζοντας τον τρόπο που βιώνουμε τη γήρανση και τη ζωή μας.
