Κάθε κοινωνική κατάσταση, από έναν γάμο μέχρι μια συνάντηση στο γυμναστήριο, συνοδεύεται από άγραφους κανόνες σχετικά με το τι θεωρείται αποδεκτή ή ακατάλληλη συμπεριφορά.
Αυτοί οι κανόνες δεν διδάσκονται επίσημα, αλλά όλοι τους έχουμε μάθει μέσω της καθημερινής εμπειρίας.
Παρόλο που πολλές φορές διαφέρουν από άτομο σε άτομο, φαίνεται ότι υπάρχουν κοινά πρότυπα που ισχύουν σε όλο τον κόσμο.
Μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο Mälardalen επιχείρησε να εξετάσει ακριβώς αυτές τις καθημερινές κοινωνικές νόρμες.
Οι ερευνητές αναζήτησαν μοτίβα σε 10 διαφορετικές καταστάσεις, από την κηδεία μέχρι το πάρτι, προκειμένου να κατανοήσουν ποιες συμπεριφορές θεωρούνται παγκοσμίως αποδεκτές και ποιες όχι.
Η μελέτη: Παγκόσμια έρευνα για καθημερινές συμπεριφορές
Στη μελέτη συμμετείχαν 25.422 άνθρωποι από 90 χώρες, σύμφωνα με την Daily Mail.
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν 15 διαφορετικές συμπεριφορές, όπως γέλιο, φιλιά, διαφωνία, κλάμα, φωνές, φλερτ, χρήση κινητού, φαγητό ή ξεκούραση, σε 10 κοινές καταστάσεις: κηδεία, βιβλιοθήκη, χώρος εργασίας, συνέντευξη για δουλειά, εστιατόριο, δημόσιο πάρκο, πεζόδρομος, λεωφορείο, κινηματογράφος και πάρτι.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει μεγάλη συμφωνία ανά τον κόσμο για το τι θεωρείται ακατάλληλο.
Οι κανόνες ποικίλλουν περισσότερο ανά κατάσταση παρά ανά κουλτούρα, κάτι που υποδηλώνει ότι οι κοινωνικές νόρμες καθορίζονται κυρίως από το περιβάλλον και όχι από τον πολιτισμό.
Το σκούρο μπλε υποδηλώνει ότι μια συμπεριφορά θεωρείται κατάλληλη, ενώ το κίτρινο υποδηλώνει ότι θεωρείται ακατάλληλη.
Τι θεωρούμε ακατάλληλο σε διάφορες καταστάσεις
Κάθε κατάσταση έχει τα δικά της όρια.
Σε μια συνέντευξη για δουλειά, για παράδειγμα, τα φιλιά θεωρούνται εξαιρετικά ακατάλληλα, ενώ η ομιλία είναι η μόνη αποδεκτή συμπεριφορά.
Σε μια κηδεία, το γέλιο είναι ανεπίτρεπτο, ενώ το κλάμα θεωρείται φυσικό και αποδεκτό.
Σε βιβλιοθήκες και κινηματογράφους, οι φωνές, το τραγούδι και οι έντονες διαφωνίες κρίνονται ανάρμοστες, καθώς διαταράσσουν την ησυχία και την προσοχή των άλλων.
Στον χώρο εργασίας, οι βρισιές και τα φιλιά θεωρούνται ακατάλληλα, ενώ η συζήτηση και η κατανάλωση φαγητού γίνονται ανεκτές.
Σε δημόσιους χώρους, όπως λεωφορεία, πάρκα ή πεζοδρόμια, η χρήση κινητού, η ακρόαση μουσικής με ακουστικά, η ανάγνωση εφημερίδας και η ξεκούραση θεωρούνται γενικά αποδεκτές, ενώ οι φωνές και οι βρισιές αποδοκιμάζονται.
Στα πάρτι, η φασαρία είναι επίσης ανεπιθύμητη, καθώς μπορεί να ενοχλήσει τους άλλους συμμετέχοντες.
Οι καθημερινές νόρμες ως κοινωνικός οδηγός
Η μελέτη δείχνει ότι οι καθημερινές κοινωνικές νόρμες λειτουργούν σαν αόρατος οδηγός για την κοινωνική συμπεριφορά.
Οι άνθρωποι μαθαίνουν πότε να μιλήσουν, πότε να σωπάσουν, πότε να δείξουν συναισθήματα και πότε να περιοριστούν, ανάλογα με το περιβάλλον. Αυτοί οι κανόνες βοηθούν στην αρμονική συμβίωση και προστατεύουν από την αμηχανία ή την προσβολή των άλλων.
Παρά την παγκόσμια συμφωνία σε βασικές συμπεριφορές, οι κοινωνικές νόρμες δεν είναι στατικές.
Αλλάζουν με τον χρόνο, την τεχνολογία και τις κοινωνικές συνθήκες. Για παράδειγμα, η χρήση κινητού σε δημόσιο χώρο ήταν κάποτε απρεπής, ενώ σήμερα θεωρείται κοινό μέρος της καθημερινότητας. Ομοίως, οι κανόνες του φλερτ ή της έκφρασης συναισθημάτων εξελίσσονται συνεχώς.
Οι πιο ακατάλληλες συμπεριφορές σε κοινωνικές καταστάσεις
- Συνέντευξη για δουλειά: Φιλιά
- Κηδεία: Γέλια
- Βιβλιοθήκη: Φωνές
- Κινηματογράφος: Φωνές
- Χώρος εργασίας: Φιλιά
- Λεωφορείο: Φωνές
- Εστιατόριο: Φωνές
- Πεζόδρομος: Φωνές
- Πάρτι: Φωνές
- Δημόσιο πάρκο: Βρισιές
Συμπεράσματα της έρευνας
Η έρευνα αυτή προσφέρει μια ξεκάθαρη εικόνα για το πώς οι κοινωνικοί κανόνες λειτουργούν στην καθημερινή ζωή, υποδεικνύοντας ότι οι ανθρώπινες συμπεριφορές ακολουθούν κοινά πρότυπα σε όλο τον κόσμο.
Παρά τις πολιτισμικές διαφορές, υπάρχει μια κοινή «γραμματική» κοινωνικής ευπρέπειας που καθοδηγεί τη συμπεριφορά μας.
Οι κανόνες αυτοί δεν είναι τυχαίοι. Δείχνουν μια κοινή πορεία πολιτιστικής εξέλιξης και μας βοηθούν να κατανοούμε καλύτερα πώς η κοινωνία διαμορφώνεται από τις αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων.
Καθώς η κοινωνία εξελίσσεται, αλλάζουν και οι νόρμες, δημιουργώντας νέους κανόνες που προσαρμόζονται στις ανάγκες της καθημερινής ζωής.
Συνολικά, η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία της κατανόησης των κοινωνικών κανόνων και της ευαισθησίας απέναντι στους άλλους, ώστε να διατηρείται η αρμονία και η ομαλή λειτουργία της κοινωνικής ζωής.
