Η Μαρίσα Μπόντε, η οποία υποδύεται τον κομβικό ρόλο της Νέσαροουζ Θροπ στις κινηματογραφικές μεταφορές του μιούζικαλ Wicked και του σίκουελ Wicked: For Good, γράφει ιστορία ως η πρώτη ανάπηρη ηθοποιός που ενσαρκώνει τον συγκεκριμένο χαρακτήρα.

Ωστόσο πάντα υπάρχει τίμημα σε ένα κόσμο που καλλιεργεί τη μισαλλοδοξία. Η Μπόντε, παρά την επιτυχία της, αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει ένα κύμα διαδικτυακής κακοποίησης, μετατρέποντας τον αγώνα της σε μανιφέστο για την αυθεντική εκπροσώπηση και το τέλος του φαινομένου που οι ακτιβιστές αποκαλούν «cripping up» – την επιλογή μη ανάπηρων ηθοποιών σε ρόλους ανάπηρων χαρακτήρων.

Η επιλογή της Μαρίσα Μπόντε να υποδυθεί τη Νέσαροουζ, μια χαρακτήρα που χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο, είναι ένα σημαντικό ορόσημο. Από την πρεμιέρα της θεατρικής εκδοχής του Wicked το 2003, τον ρόλο έπαιζαν αποκλειστικά ηθοποιοί χωρίς αναπηρία.

Η Μπόντε, η οποία έχει και η ίδια αναπηρία, επισημαίνει ότι αυτή η επιλογή πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα, δεδομένου ότι μόλις το 21% των χαρακτήρων με αναπηρία στην αμερικανική τηλεόραση μεταξύ 2016 και 2023 υποδύθηκαν ηθοποιοί με αναπηρία, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος Ρούντερμαν.

«Είναι απλώς η πλοήγηση σε έναν κόσμο και ένα σύστημα στο οποίο δεν έχουμε αναγνωριστεί όσο θα έπρεπε», δηλώνει η Μπόντε, ζητώντας από τους διευθυντές κάστινγκ να ακολουθήσουν το παράδειγμα του σκηνοθέτη του Wicked, Τζον Μ. Τσου.

Να επιλέγουν ηθοποιούς με αναπηρία για ρόλους με αναπηρία, αλλά και να τους προσλαμβάνουν σε οποιονδήποτε ρόλο, ανεξάρτητα από τη σωματική ικανότητα του χαρακτήρα.

Προσβασιμότητα και δυσφορία

Η εμπειρία της Μπόντε στα γυρίσματα του Wicked ήταν απόλυτα θετική είπε η ίδια στον The Guardian, χάρη στην παρουσία της Σαντέλ Νασάρι, μιας συντονίστριας ζητημάτων αναπηρίας, η οποία είναι επίσης χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου.

Η Νασάρι εξασφάλισε την προσβασιμότητα στο σετ, απαλλάσσοντας τη Μπόντε από μία μεγάλη έγνοια. Η ηθοποιός θυμάται ότι στο παρελθόν, οι περιορισμοί στην προσβασιμότητα και η απροθυμία για τροποποιήσεις είχαν σχεδόν αποτρέψει την παρουσία της στη σκηνή.

@marissa_edob Representation is important but that’s not the only thing that will save the disabled community. I need a lot of y’all (non-disabled people) to do the work. To dissect and unlearn your own ableism. Listen to disabled people. Follow other disabled people outside of just me. Read up on the disability rights movement/watch the documentary Crip Camp! I understand no one likes feeling like they’re being scolded. But true progress never comes with comfort. And that’s ok. #wicked #nessa ♬ original sound – Marissa

Ωστόσο, μετά την κυκλοφορία της πρώτης ταινίας τον Νοέμβριο του 2024, η Μπόντε δέχτηκε διαδικτυακές επιθέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η ίδια απάντησε μέσα από το TikTok, τονίζοντας πως «το να μη σου αρέσει η Νέσα είναι ΟΚ, είναι εντάξει, γιατί είναι φανταστικός χαρακτήρας».

«Τα επιθετικά σχόλια και τα αστεία για την ίδια την αναπηρία της Νέσα είναι βαθιά άβολα, γιατί η αναπηρία, στο τέλος της ημέρας, δεν είναι φανταστική… Δεν είναι πρωτοποριακό, δεν είναι αστείο» πρόσθεσε.

Ενόψει της κυκλοφορίας του Wicked: For Good, η Μπόντε δηλώνει ότι αναμένει δυστυχώς παρόμοιες αντιδράσεις. Προσδοκά, ωστόσο, το κοινό να αναγνωρίσει τις αποχρώσεις του χαρακτήρα, την επιθυμία της για ανεξαρτησία και την ανάγκη της να αγαπηθεί. «Κατανοώ τη Νέσα σε βάθος, και εύχομαι και άλλοι άνθρωποι να μπορούσαν να δουν αυτές τις αποχρώσεις» είπε.

Μαγική αλλαγή

Ως απόδειξη της προόδου, η Μπόντε επισημαίνει μια κρίσιμη αλλαγή που εισήγαγε η κινηματογραφική μεταφορά του Wicked σε σχέση με το θεατρικό. Στο αρχικό μιούζικαλ, η Έλφαμπα έκανε ένα μαγικό ξόρκι στα ρουμπινένια παπούτσια της αδελφής της, επιτρέποντας στη Νέσαροουζ να σηκωθεί από το αμαξίδιο και να περπατήσει – μια σκηνή που επικρίθηκε ευρέως για την καλλιέργεια της αντίληψης ότι τα άτομα με αναπηρία χρειάζονται «διόρθωση».

Στο Wicked: For Good, αυτή η σκηνή τροποποιήθηκε: αντί να μπορέσει να περπατήσει ξανά, τα παπούτσια χαρίζουν στη Νέσα τη δυνατότητα να αιωρείται, ένα συναίσθημα που λαχταρά να ξαναζήσει από τότε που ερωτεύτηκε στην προηγούμενη ταινία. «Αισθάνομαι ότι η Νέσα βγαίνει ίσως λίγο πιο μονοδιάστατη στη θεατρική εκδοχή της σκηνής… [Αυτή η αλλαγή] προσθέτει πολύ περισσότερη ανθρωπιά στη Νέσα» είπε η Μπόντε.

Υπογραμμίζει δε ότι «οι χαρακτήρες με αναπηρία αξίζουν να είναι πολυσύνθετοι και να μην είναι μόνο ένα πράγμα». Η Μπόντε θεωρεί ότι «είναι ένας παράξενος κύκλος όπου η αναπηρία απεικονίζεται ως κάτι κακό, ή η κοινωνία βλέπει την αναπηρία ως κάτι κακό, και επομένως εμείς οι ανάπηροι γινόμαστε αποδέκτες αυτής της κακίας».

Κάλεσμα σε δράση

Η Μπόντε τιμήθηκε πρόσφατα με το Βραβείο Υποκριτικής Κρίστοφερ Ριβ στα Media Access Awards του 2025, μία αναγνώριση που επιβραβεύει την εκπροσώπηση της αναπηρίας στα μέσα ενημέρωσης. Παρά τέτοιες διακρίσεις, η άγνοια στον κλάδο παραμένει έντονη.

«Κάνω ό,τι μπορώ για να δείχνω μεγάλη ενσυναίσθηση σε εκείνους που κάνουν λάθη», λέει η Μπόντε, καθώς «απλώς δεν έχουμε καμία εκπαίδευση γύρω από την αναπηρία ή το είδος της γλώσσας που είναι κατάλληλη ή που πρέπει να χρησιμοποιούμε».

Παράλληλα η Μπόντε προτρέπει το κοινό να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες γύρω από την αναπηρία και απευθύνει ένα κάλεσμα στον κλάδο της ψυχαγωγίας να προσλαμβάνει ηθοποιούς, σεναριογράφους και συνεργεία με αναπηρία. «Νομίζω ότι είναι σημαντικό να λέμε τις δικές μας ιστορίες τις περισσότερες φορές» ξεκαθάρισε καθώς παλεύει για ισότιμη εκπροσώπηση, ένα ρόλο τη φορά.

*Από τον Λουκά Καρνή