Για μεγάλο μέρος του 20ού αιώνα, η εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου βασιζόταν σχεδόν αποκλειστικά στη μέτρηση της χοληστερόλης, και ειδικότερα της LDL («κακής») χοληστερόλης. Η παραδοσιακή αυτή προσέγγιση στηρίχθηκε στις πρώτες επιδημιολογικές μελέτες που συνδέουν τα υψηλά επίπεδα LDL με αυξημένη συχνότητα εμφράγματος και άλλων καρδιαγγειακών επεισοδίων, μια σχέση που τεκμηριώθηκε τόσο με κλινικές παρατηρήσεις όσο και με δεδομένα από μεγάλες κλινικές δοκιμές. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, συγκεντρώνονται όλο και περισσότερα δεδομένα που δείχνουν ότι η φλεγμονή — και όχι μόνο η αθηρωματική συσσώρευση λιπιδίων — θέτει την καρδιά σε κίνδυνο.

Η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), και δη η υψηλής ευαισθησίας CRP (hs-CRP), είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται στο ήπαρ ως απόκριση σε χαμηλού βαθμού φλεγμονή και αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο μελετημένους βιοδείκτες φλεγμονής. Η hs-CRP μπορεί να μετρηθεί εύκολα με μια απλή αιματολογική εξέταση. Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι ακόμα και μεσαία αύξηση στα επίπεδα hs-CRP συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο μελλοντικών καρδιαγγειακών επεισοδίων, ανεξάρτητα από τα επίπεδα χοληστερόλης.

Σύγχρονες μελέτες έχουν δείξει ότι:

  • Η CRP συνδέεται με κακή πρόγνωση ανεξαρτήτως της LDL-χοληστερόλης. Σε κλινικές δοκιμές όπως η CLEAR Outcomes, υψηλές τιμές hs-CRP σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβάντων και θνητότητας, ακόμα και όταν η LDL μειώνεται (American College of Cardiology).

  • Η CRP προσθέτει προγνωστική αξία πέρα από τα παραδοσιακά λιπιδικά κριτήρια. Σε μελέτες που συνδύασαν LDL-C, hs-CRP και άλλους δείκτες κινδύνου, η ερμηνεία του καρδιαγγειακού κινδύνου ήταν πιο ακριβής όταν λαμβάνονταν υπόψη πολλαπλοί δείκτες, συμπεριλαμβανομένης της φλεγμονής (American Heart Association).

  • Τα υψηλά επίπεδα CRP αντανακλούν ενεργές διεργασίες φλεγμονής. Η φλεγμονώδης απόκριση ενισχύει την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, επιταχύνει την αθηρωματική διαδικασία και συμβάλλει στη ρήξη αθηρωματικών πλακών, τη βασική αιτία εμφράγματος και εγκεφαλικού (Current Opinion in Cardiology).

Νέες κατευθυντήριες οδηγίες για να προστατεύσουμε την καρδιά μας

Τον Σεπτέμβριο του 2025, το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας (ACC) δημοσίευσε νέες συστάσεις που ενθαρρύνουν τη μέτρηση της hs-CRP ως μέρος του βασικού καρδιαγγειακού ελέγχου τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή πρόληψη. Η πρόταση αυτή βασίζεται στη συσσωρευμένη επιστημονική τεκμηρίωση ότι η CRP προσφέρει συμπληρωματική πληροφόρηση για τον κίνδυνο, ιδιαίτερα σε άτομα με φυσιολογικά ή οριακά επίπεδα χοληστερόλης LDL.

Οι νέες αυτές οδηγίες δεν αντικαθιστούν την παραδοσιακή εκτίμηση κινδύνου μέσω λιπιδίων, αλλά συστήνουν να συμπεριλαμβάνεται η μέτρηση hs-CRP στο συνολικό προφίλ αξιολόγησης του κινδύνου.

Η χοληστερόλη παραμένει σημαντικός προγνωστικός δείκτης για καρδιαγγειακή νόσο, αλλά δεν αφηγείται ολόκληρη την «ιστορία». Η φλεγμονή, όπως αντικατοπτρίζεται από την υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, αποτελεί έναν ισχυρό και ανεξάρτητο δείκτη κινδύνου — τόσο για πρώιμα όσο και για καθυστερημένα καρδιαγγειακά συμβάντα. Η ολοκληρωμένη εκτίμηση του κινδύνου με συνδυασμό παραδοσιακών και νέων βιοδεικτών ανοίγει τον δρόμο για πιο εξατομικευμένη πρόληψη και αποτελεσματική μείωση καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνητότητας.