Στη Γαλλία του 1860, ο Ναπολέων ο Γ΄, για να εντυπωσιάσει τους καλεσμένους του, δεν τους έβαζε να τρώνε με χρυσά κουτάλια, αλλά με άλλα, φτιαγμένα από αλουμίνιο (!!!). Σήμερα, το αλουμίνιο έχει αξία περίπου χίλιες φορές μικρότερη, αλλά χρησιμοποιείται σε χίλιες περισσότερες περιπτώσεις από ό,τι στον καιρό του Ναπολέοντα του Γ΄. Δεν το οφείλει αυτό μόνο στο γεγονός ότι είναι το πιο διαδεδομένο μέταλλο επάνω στο φλοιό της Γης, αλλά και επειδή υπάρχουν πλέον τρόποι να παράγεται σε μεγάλες ποσότητες, αν και η δαπάνη σε ενέργεια και νερό φαίνεται να είναι απελπιστικά δυσβάστακτη για τη σημερινή κατάσταση του πλανήτη. Στο σύγχρονο σπίτι, έρχεται η στιγμή για τους ιδιοκτήτες να αποφασίσουν: κουφώματα ξύλινα ή από αλουμίνιο;
Από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνεις όταν αρχίσεις να ασχολείσαι με το αλουμίνιο είναι ότι το αρχικό υλικό είναι σε μεταλλικές, συμπαγείς ράβδους που θα πάνε στις εταιρείες διέλασης για να αποκτήσουν μορφή (το λεγόμενο προφίλ). Δεν είναι όμως πολύ γνωστό ότι οι μεγάλες και γνωστές εταιρείες, που βρίσκουμε το όνομά τους παντού, δεν κατασκευάζουν οι ίδιες τις πόρτες και τα παράθυρα που θέλουμε να παραγγείλουμε. Αυτές διαθέτουν μόνο κάποια καλούπια, από όπου το μέταλλο, με την κατάλληλη θέρμανση και πίεση, παίρνει τη σωστή μορφή για να κοπεί σε διάφορα μήκη, που θα συντεθούν στη συνέχεια σε πόρτες και παράθυρα. Η κατασκευή όμως δεν είναι στην ευθύνη των μεγάλων αυτών εταιρειών, που δανείζουν το όνομά τους στους κατά τόπους εργολάβους-αλουμινάδες. Και έτσι, όταν κάτι πηγαίνει στραβά και θέλουμε να διαμαρτυρηθούμε, τότε οι… «μεγάλοι» δυστυχώς δεν έχουν τίποτε άλλο να κάνουν από το να μας παραπέμπουν στους «μικρούς». Πρέπει, λοιπόν, από πριν να έχουμε ρωτήσει με τι μηχανήματα και σε τι εγκαταστάσεις θα κοπούν όσα τους παραγγέλνουμε. Και για να καταλάβουμε το πόσο άσχημα μπορούν να καταλήξουν τα πράγματα, αξίζει να αναφέρουμε ότι ακόμη κι ένα δισκοπρίονο που έχει συμπληρώσει τα «χιλιόμετρά» του, αν δεν αντικατασταθεί την κατάλληλη στιγμή, αρχίζει να μην κόβει καλά, δημιουργώντας προβλήματα στην εφαρμογή όλου του πλαισίου. Μετά, υπάρχει ένα άλλο ακριβό μηχάνημα, η λεγόμενη «γωνιάστρα», για το κόψιμο υπό γωνία, όπου εκεί παίζει ρόλο ακόμη και η χώρα προέλευσης του μηχανήματος, η ποσότητα της κόλλας που θα χρησιμοποιηθεί για τις συνδέσεις, αν θα μείνει αρκετά μετά ώστε να ψυχθεί όπως πρέπει και βέβαια η ακρίβεια, που είναι της τάξης χιλιοστού. Λίγοι κατασκευαστές -και αξίζει να τους αναζητήσει ο υποψήφιος αγοραστής- έχουν προχωρήσει τόσο ώστε να διαθέτουν και δικά τους εξελιγμένα καλούπια για να κάνουν τη διέλαση με βάση τις δικές τους προδιαγραφές και απαιτήσεις. Αυτά όλα προφανώς ο μη ειδικός είναι δύσκολο να τα διαπιστώσει, αν δεν είναι υποψιασμένος από πριν και αν επιπλέον στη συνέχεια δεν ψάξει πολύ το θέμα.
Μερικά άλλα σημεία, όμως, είναι εύκολο να τα αναζητήσουμε και πολύ πιο εμφανή:
● Τα παράθυρα και οι πόρτες στους εξώστες πρέπει να είναι με διπλό τζάμι, αν και δεν αρκεί μόνο αυτό.
● Ανάμεσα στον εξωτερικό και τον εσωτερικό σκελετό είναι τελείως απαραίτητη η λεγόμενη «θερμοδιακοπή». Πρόκειται για έναν ενδιάμεσο σκελετό που παρεμβάλλεται ανάμεσα στους δύο προηγούμενους και έχει κατασκευαστεί από πολυαμίδιο, ένα μονωτικό υλικό, με σκοπό οι εξωτερικές θερμοκρασίες σε μεγάλο βαθμό να μην επηρεάζουν τις εσωτερικές, είτε πρόκειται για κρύο είτε για ζέστη.
● Σημασία, όμως, έχουν και οι μηχανισμοί που έχουν χρησιμοποιηθεί. Από τους πιο αξιόπιστους είναι όσοι προέρχονται από Γερμανία, Ιταλία και Ελβετία. Όπως όμως είπε χαρακτηριστικά ένας κατασκευαστής: «Δεν Πρέπει να κάνεις αιμομιξία στους μηχανισμούς». Πρέπει, δηλαδή, η πόρτα ή το παράθυρο να έχουν όλα τα εξαρτήματα από έναν κατασκευαστή. Να έχουν τοποθετηθεί με τέτοια εφαρμογή στους τοίχους, ώστε το σπίτι να είναι σαν να το έκλεισε κάποιος παντού αεροστεγώς.
● Ο συνδυασμός πλαισίων από αλουμίνιο -με το ένα από τα δύο τζάμια (κατά προτίμηση το εξωτερικό) να είναι όπως λέμε «ενεργειακό» (low-e), ώστε να μην αφήνει τις ακτίνες του ηλιακού φάσματος, που μεταφέρουν την περισσότερη θερμότητα, να περνούν μέσα στο σπίτι-, αν και επιβαρύνει με ένα 15% το αρχικό κόστος, επιτρέπει να κάνουμε αρκετή οικονομία στη συνέχεια.
Ένα εργοστάσιο αλουμινίου είναι μια καταβόθρα νερού και ηλεκτρικής ενέργειας. Από δύο τόνους βωξίτη χρειάζεται να δαπανηθούν 17.000 κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας και πολύ νερό για να πάρουμε έναν τόνο αλουμίνιο. Και μπορεί το αλουμίνιο να είναι ένα από τα καλύτερα για ανακύκλωση υλικά, αφού απαιτεί μόλις το 5% της αρχικής ενέργειας για να προκύψει ίση ανακυκλωμένη ποσότητα, μέσα όμως στο ανακυκλωμένο υλικό υπάρχουν προσμείξεις και άλλων μετάλλων, που το κάνουν εντελώς ακατάλληλο για χρήση σε πλαίσια κτιρίων. Κι αυτό γιατί δύο διαφορετικά μέταλλα, όταν βρίσκονται σε επαφή και τα συνδέει ένας ηλεκτρολύτης (δηλαδή κάποιο υγρό που περιέχει ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια), προκαλούν μετακίνηση σωματιδίων από το αλουμίνιο προς το σίδηρο, με αποτέλεσμα να διαβρώνονται τα πλαίσιά μας. Αν μάλιστα το κτίριο βρίσκεται κοντά σε θάλασσα, το αλατόνερο -με το νάτριο και το χλώριο που περιέχει- είναι ο πιο κατάλληλος ηλεκτρολύτης γι’ αυτή τη φθοροποιό διεργασία. Για να προλάβουμε, λοιπόν, μια τέτοια ανεπανόρθωτη φθορά, πρέπει να συμφωνήσει ο αγοραστής να γίνει η λεγόμενη «προανοδίωση», ένα είδος «βαφής» του αλουμινίου. Πάντως, στην περίπτωση αυτή, οι κατασκευαστές συνιστούν επίσης και τακτικό ξέπλυμα των πλαισίων με γλυκό νερό, ώστε να απομακρύνεται το αλάτι.
Ας υποθέσουμε ότι πιάνει φωτιά σε ένα κτίριο. Πώς θα συμπεριφερθούν τα παράθυρα και οι πόρτες του σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες; Συχνά κάτι τέτοιο δεν το έχουμε στο μυαλό μας όταν πηγαίνουμε να παραγγείλουμε καινούργια, γιατί λέμε ότι κάνουμε μόνο θετικές σκέψεις εκείνη την εποχή. Υπάρχει, όμως, πιο θετική σκέψη από το να προνοήσεις για συμπεριφορές σε μια δύσκολη στιγμή; Μελέτες που έγιναν έδειξαν ότι η ύπαρξη διπλών τζαμιών βοηθά σημαντικά στο να μη σπάσουν εύκολα και αμέσως, εξαιτίας της θερμοκρασίας, οι γυάλινες επιφάνειες. Επίσης, αν πιστέψουμε τα αποτελέσματα των μετρήσεων, από τα διάφορα υλικά κατασκευής των πλαισίων (ξύλο, βινύλιο κλπ.), την καλύτερη συμπεριφορά στην πυρκαγιά έχει δείξει το αλουμίνιο. Επιπλέον, το αλουμίνιο απαιτεί πολύ λιγότερη συντήρηση από το ξύλο, ενώ έχει ξεπεραστεί πλέον η υποψία ότι είναι υπεύθυνο για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Κάποια στιγμή, γύρω στο 1965, άρχισε να «περνά η γραμμή» ότι δεν θα πρέπει να υπάρχουν στο σπίτι σκεύη και παράθυρα από αλουμίνιο, αλλά σήμερα, μετά από πολυάριθμες εργασίες και παρατηρήσεις γύρω από αυτό το θέμα, οι ερευνητές καταλήγουν στο ότι δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της παραμονής σε χώρους όπου αφθονεί το αλουμίνιο και της εναπόθεσης αυτού του υλικού στον οργανισμό.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την εταιρεία «ALKAT-Δαμανάκης».
Λίγες ημέρες πριν από την τελική εγκατάσταση των ενοίκων -ή την έναρξη της χρήσης, αν πρόκειται για ανακαίνιση-, να γίνουν οι πιο λεπτές ρυθμίσεις, αλλά να μάθουν και όσοι θα τα χρησιμοποιούν κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με το άνοιγμα ή την ανάκλιση, γιατί εύκολα οι καλοί μηχανισμοί από λάθος ή βιαστικούς χειρισμούς τίθενται «εκτός μάχης».