Ήταν από τις λίγες φορές στη ζωή μου μέχρι σήμερα που, όταν είπα «Η καταγωγή μου είναι από την Καλαμάτα», δεν εισέπραξα τη συνηθισμένη απάντηση, που περιορίζεται κατά κανόνα σε ένα ξερό «Α, ναι;». Αντίθετα, οι επικεφαλής της ομάδας μας -επρόκειτο να παρακολουθήσουμε ένα «μάθημα» γευσιγνωσίας ελαιόλαδου- με ρώτησαν με φανερό ενδιαφέρον αν έχω δικό μου λάδι και, στη συνέχεια, έσπευσαν να πληροφορήσουν και τους υπόλοιπους ότι, σε γενικές γραμμές, το λάδι της Καλαμάτας έχει χαρακτηριστικό φρουτώδες άρωμα -φρεσκοκομμένου μήλου- και μια ελαφρώς πικρή γεύση.

Το καλό λάδι
Τα προτερήματα
Στο λάδι που θα επιλέξουμε, αναζητούμε την καλή γεύση και οσμή. Αυτά είναι τα προτερήματά του και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη βιολογική του αξία.
Tα αρώματα μπορεί να είναι φρουτώδη ή να θυμίζουν χαμομήλι ή μαντζουράνα.
Όσον αφορά τη γεύση, αναζητούμε το πικρό και το πικάντικο. Πρόκειται για μία έντονη αίσθηση, χαρακτηριστική των ελληνικών λαδιών που παράγονται στην αρχή της ελαιοκομικής περιόδου, κυρίως από ελιές που είναι ακόμη ανώριμες.
Η γεύση απλώνεται σε ολό-κληρη τη στοματική κοιλότητα και εξαλείφεται λίγα δευτερόλεπτα μετά τη δοκιμή, σε αντίθεση με το ταγγισμένο, πολυκαιρισμένο λάδι, του οποίου η γεύση είναι πολύ ενοχλητική και διατηρείται για πολύ περισσότερο χρόνο.


«Πικρή γεύση… Αυτό δεν είναι ελάττωμα;»
Αυτό αναρωτιόνταν οι υπόλοιποι, που γνώριζαν ότι το λάδι της Καλαμάτας θεωρείται εξαιρετικής ποιότητας και που δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι θα χαρακτηριζόταν ως προτέρημα η πικρή γεύση σε ένα τρόφιμο. Οι
ειδικοί μάς εξήγησαν: Το αν είναι ευχάριστη ή όχι η πικρή γεύση εξαρτάται από το πόσο έντονη είναι. Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν θεωρείται ελάττωμα, αλλά προτέ-ρημα, επειδή υποδηλώνει την παρουσία πολλών αντιοξειδωτικών ουσιών.
Ωστόσο, προσέξτε: Το ελαιόλαδο επηρεάζεται σημαντικά από τις καιρικές συνθήκες: τις βροχερές χρονιές περιέχει λιγότερα αντιοξειδωτικά.


Το κακό λάδι
Τα ελαττώματα
Καθώς προχωρούσε η διαδικασία της γευσιγνωσίας, έμαθα και τα ελαττώματα του ελαιόλαδου, που γίνονται συνήθως αντιληπτά με την όσφρηση και τη γεύση:
Ατροχάδο Θυμίζει χαλασμένο τυρί και προκύπτει όταν οι ελιές είναι αποθηκευμένες σε σωρούς για πολλές ημέρες.
Μούχλα Έχει προκύψει από ελιές στις οποίες έχει αναπτυχθεί μεγάλος αριθμός μυκήτων μετά από την παραμονή τους σε υγρές συνθήκες για αρκετές ημέρες.
Μούργα Το ελαιόλαδο έχει παραμείνει σε επαφή με το ίζημα που καθιζάνει στις δεξαμενές φύλαξης.
Οινώδες Θυμίζει κρασί ή ξίδι. Και αυτή η γεύση οφείλεται σε μια διαδικασία ζύμωσης στους καρπούς της ελιάς, που έχουν βραχεί ή έχουν φυλαχτεί σε νάιλον σακιά (λανθασμένη πρακτική).

Τι είναι η οξύτητα;
Αποτελεί ένα από τα βασικότερα κριτήρια για την ποιότητα του ελαιόλαδου, καθώς όσο πιο χαμηλή η οξύτητα τόσο πιο ποιοτικό το λάδι. Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα του ελαιόλαδου διαμορφώνουν την οξύτητά του: Όσο πιο υψηλή η οξύτητα τόσο πιο πολλά τα λιπαρά οξέα. Κατά κανόνα, τα ελαιόλαδα που έχουν καλή γεύση και οσμή έχουν και χαμηλή οξύτητα, δηλαδή κάτω από 0,8%.

Το χρώμα παίζει ρόλο;
Όχι, μας απάντησαν οι ειδικοί, έχει απλώς να κάνει με τη χλωροφύλλη και δεν σχετίζεται με την ποιότητα ή τη βιολογική αξία του λαδιού.

Οι κατηγορίες του παρθένου ελαιόλαδου
Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο Έχει ευχάριστη πικάντικη ή πικρή γεύση και οσμή φρούτου, άγουρης ελιάς. Η οξύτητά του πρέπει να ­είναι <0,8%.
Παρθένο ελαιόλαδο Έχει ελαφριά γεύση και οσμή φρούτου και φέρει κάποιο εμφανές ελάττωμα. Η οξύτητά του πρέπει να είναι <2%.
Μειονεκτικό παρθένο ελαιόλαδο Έχει δυσάρεστη γεύση, με οξύτητα >2%.


Πώς θα συντηρήσουμε το ελαιόλαδο
Οι «εχθροί» του λαδιού είναι ο αέρας, το φως (ακόμη και εκείνο της λάμπας) και η υγρασία. Τα καλύτερα δοχεία για τη φύλαξη του λαδιού είναι τα σκουρόχρωμα γυάλινα μπουκάλια. Το γυαλί είναι, άλλωστε, σταθερό και αδρανές υλικό και το σκούρο χρώμα είναι απαραίτητο, γιατί το λάδι οξειδώνεται αν έρθει σε επαφή με το φως. Έτσι, λοιπόν, το λάδι πρέπει να φυλάσσεται σε μέρος σκοτεινό και δροσερό. Επίσης, το λάδι μπορεί να διατηρηθεί πολύ καλά στο ψυγείο ή και στην κατάψυξη ακόμα, και έτσι να αυξηθεί και η διάρκεια της ζωής του, ειδικά όταν πρόκειται για αγουρέλαιο, το οποίο θεωρείται φρέσκο για περίπου 9 μήνες μετά την παραγωγή του.
Tip Η περίοδος της σοδειάς του λαδιού ξεκινά από τις 15 Οκτωβρίου και φτάνει μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου ή και τα μέσα Μαρτίου.



Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την ομάδα ποιοτικού ελέγχου τού «Άλτις».