Πώς γίνεται μερικές ημέρες του μήνα να νιώθετε εξαιρετική διαύγεια και κάποιες άλλες να μην μπορείτε να υπολογίσετε ούτε τα ρέστα του λογαριασμού στο σουπερμάρκετ; Είναι δυνατό να σας είναι πιο εύκολο το παρκάρισμα λίγο πριν αδιαθετήσετε, ενώ συνήθως… καβαλάτε το πεζοδρόμιο; Ναι, όλα αυτά τα παράξενα
είναι πιθανά, απαντούν οι ειδικοί. Ανήκουν στα μυστήρια του γυναικείου κύκλου και, μολονότι για πολλά από αυτά δεν υπάρχει τεκμηριωμένη επιστημονική εξήγηση, οι διακυμάνσεις των ορμονών στη διάρκεια του μήνα θεωρούνται οι κυρίως υπεύθυνες για την εμφάνισή τους.
Ο μηνιαίος κύκλος
Ο κύκλος της γυναίκας είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο εμμήνων ρύσεων. Η πρώτη ημέρα του κύκλου ταυτίζεται με την πρώτη ημέρα της περιόδου. Η φυσιολογική του διάρκεια είναι 23-45 ημέρες. Οι περισσότερες γυναίκες όμως -περίπου το 85%- έχουν κύκλο 28 ημερών. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών παρατηρούνται φυσιολογικές ορμονικές αυξομειώσεις. Στο ορμονικό «παιχνίδι» παίρνουν μέρος τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη – οι ορμόνες που εκκρίνουν οι ωοθήκες. Ωστόσο, το σήμα για την αύξηση ή τη μείωση των επιπέδων τους δίνεται από δύο άλλες ορμόνες (FSH και LH), που εκκρίνονται από την υπόφυση του εγκεφάλου.
Ο κύκλος ξεκινά
Η ήρεμη φάση
• Διάρκεια 1η έως 14η ημέρα του κύκλου. Αυτή είναι η πρώτη φάση του κύκλου, η οποία περιλαμβάνει τις ημέρες της περιόδου (που είναι συνήθως από 3 έως 6), καθώς και την επόμενη εβδομάδα μέχρι την ωορρηξία, η οποία συνήθως συμβαίνει στη μέση ενός κύκλου 28 ημερών.
• Τι συμβαίνει στον οργανισμό Σταδιακά ωριμάζει ένα ωάριο στην ωοθήκη με σκοπό να γονιμοποιηθεί. Η φάση αυτή ονομάζεται ωοθυλακική ή παραγωγική και ξεκινά από την πρώτη ημέρα της περιόδου.
• Ορμόνες που κυριαρχούν Τα οιστρογόνα.
Τι μπορεί να συμβεί;
«Ανεβαίνει» η διάθεση Τις πρώτες ημέρες της περιόδου συνήθως οι γυναίκες ταλαιπωρούνται, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, από διάφορες ενοχλήσεις (π.χ. πόνο στην κοιλιά, πονοκεφάλους κλπ.). Ωστόσο, καθώς περνούν οι ημέρες, οι περισσότερες γυναίκες παρατηρούν σταδιακά αύξηση της ενεργητικότητας, της ευεξίας, ακόμη και της κοινωνικότητάς τους.
Οι γυναίκες νιώθουν… φυσιολογικές! Σε αυτή τη φάση του κύκλου, οι βιορυθμοί του σώματος είναι σταθεροί: Δεν παρατηρούνται ιδιαίτερες αλλαγές στο σώμα και τη διάθεση, ενώ ο ύπνος και η όρεξη ακολουθούν το αναμενόμενο για κάθε γυναίκα μοτίβο.
Το δέρμα «φτιάχνει» Σταδιακά το δέρμα μπορεί να γίνει πιο λαμπερό. Αυτό αποδίδεται στα διαρκώς αυξανόμενα επίπεδα των οιστρογόνων, o ρόλος των οποίων είναι, μεταξύ άλλων, να «παχύνουν» τον ενδομήτριο ιστό, προετοιμάζοντάς τον να δεχτεί το γονιμοποιημένο ωάριο.
Η γλώσσα «πάει ροδάνι» Τα οιστρογόνα που κυριαρχούν σε αυτή τη φάση του κύκλου θεωρείται ότι συμβάλλουν στην καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων του εγκεφάλου και επηρεάζουν θετικά τη λεκτική ικανότητα, καθώς και την ικανότητα ανάκλησης λεκτικών πληροφοριών από τη μνήμη. Αυτό ήταν το συμπέρασμα αμερικανοκαναδικής έρευνας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neuropsychologia».
Η μέση του κύκλου
Οι γόνιμες ημέρες
• Διάρκεια 12η έως 16η ημέρα του κύκλου.
• Τι συμβαίνει στον οργανισμό Το ωοθυλάκιο «σπάει» και απελευθερώνει ένα ώριμο ωάριο που μεταφέρεται στις σάλπιγγες, όπου μπορεί να γονιμοποιηθεί από τα σπερματοζωάρια. H φάση αυτή ονομάζεται μεσοκυκλική και διαρκεί 4 ημέρες. Η ωορρηξία ουσιαστικά συμβαίνει σε 1 ημέρα, αλλά η γυναίκα είναι γόνιμη 2 ημέρες πριν και 2 ημέρες μετά την ωορρηξία.
• ορμόνες που κυριαρχούν
Τα οιστρογόνα, η έκκριση των οποίων κορυφώνεται. Ωστόσο, λίγο πριν από την ωορρηξία τα οιστρογόνα παρουσιάζουν μια μικρή πτώση και υπερισχύει η προγεστερόνη.
Τι μπορεί να συμβεί;
Πόνος στην κοιλιά Τις ημέρες της ωορρηξίας μπορεί να υπάρχει πόνος χαμηλά στην κοιλιά και λίγες σταγόνες αίμα. Επίσης, το στήθος πρήζεται και γίνεται πιο ευαίσθητο, λόγω της επίδρασης των οιστρογόνων. Οι ειδικοί εξηγούν ότι τις ημέρες της ωορρηξίας είναι πιθανό να υπάρχουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά που εμφανίζονται πριν από την περίοδο, αλλά σε μικρότερη ένταση.
Εκκρίνεται τραχηλική βλέννα Πρόκειται για το χαρακτηριστικό σημάδι της ωορρηξίας. Ο τράχηλος της μήτρας μαλακώνει και εκκρίνει περισσότερη βλέννα, η οποία συγκρατεί τα σπερματοζωάρια και τα βοηθά να «φτάσουν» στο ωάριο.
Αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος Μία με δύο ημέρες μετά την ωορρηξία, η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να αυξηθεί έως και μισό βαθμό. Η θερμοκρασία θα επανέλθει στα κανονικά της επίπεδα όταν ξεκινήσει η περίοδος.
Αυξάνεται η ερωτική διάθεση
Η λίμπιντο συχνά αυξάνεται στη μέση του κύκλου, επειδή αυξάνονται τα οιστρογόνα αλλά και η τεστοστερόνη.
Η φωνή γίνεται πιο… σέξι Αυτό ήταν το ενδιαφέρον συμπέρασμα των ερευνητών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, οι οποίοι ζήτησαν τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες να αξιολογήσουν τις φωνές μιας ομάδας γυναικών σε διάφορες φάσεις του κύκλου. Ως πιο σαγηνευτική κρίθηκε η φωνή τους τις γόνιμες ημέρες!
Οξύνονται η όραση και η όσφρηση! Αν και δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένο, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η όραση και η όσφρηση των γυναικών γίνονται οξύτερες τις γόνιμες ημέρες τους.
Ο κύκλος «κλείνει»
Πριν από την περίοδο
• Διάρκεια Οι 14 ημέρες μετά την ωορρηξία.
• Τι συμβαίνει στον οργανισμό Μετά την ωορρηξία, ο οργανισμός προετοιμάζεται για μια ενδεχόμενη κύηση. Εάν όμως το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί, τότε το σώμα προετοιμάζεται προκειμένου να αποβάλει μέσω του κόλπου το περιεχόμενο της μήτρας (δηλαδή τον ενδομήτριο ιστό) με τη μορφή της περιόδου, η οποία έρχεται ακριβώς 14 ημέρες μετά την ωορρηξία. Η φάση αυτή ονομάζεται εκκριτική ή ωχρινική.
• Oρμόνες που κυριαρχούν Αρχικά αυξάνεται η προγεστερόνη, η οποία φτάνει στα υψηλότερα επίπεδά της την 21η ημέρα του κύκλου. Μετά αρχίζει σταδιακά να μειώνεται η προγεστερόνη και να αυξάνονται τα οιστρογόνα.
Τι μπορεί να συμβεί;
Αυξάνεται η νευρικότητα Σταδιακά μειώνονται η ενεργητικότητα και η ευεξία. Αντίθετα αυξάνεται η νευρικότητα και οι γυναίκες γίνονται ευέξαπτες. Ορισμένες γυναίκες είναι πιθανό, αντί για τεντωμένα νεύρα, να έχουν πιο μελαγχολική διάθεση. Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στην αύξηση της προγεστερόνης και στη μείωση της σεροτονίνης – της ορμόνης της ευχαρίστησης.
Ξεκινούν τα προεμμηνορρυσιακά συμπτώματα Καθώς πλησιάζει η ημέρα που πρόκειται να έρθει η περίοδος, είναι πιθανό η γυναίκα να παρουσιάζει φούσκωμα, κράμπες, πρήξιμο στο στήθος, πόνο στην κοιλιά, ενόχληση στη μέση, πρήξιμο στα πόδια, πονοκέφαλο και αϋπνία. Η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλλει από γυναίκα σε γυναίκα και από περίοδο σε περίοδο. Πάντως, όταν τα συμπτώματα αυτά είναι πολύ έντονα, συνιστάται να ζητηθεί η γνώμη του γυναικολόγου, που θα συστήσει τον κατάλληλο τρόπο για την αντιμετώπισή τους (π.χ. χορήγηση του αντισυλληπτικού χαπιού, παυσίπονα κλπ.).
Ματώνουν τα ούλα Η αύξηση της ορμόνης προγεστερόνης λίγο πριν ξεκινήσει η έμμηνος ρύση μπορεί να κάνει τα ούλα πιο ευαίσθητα, ενώ αρκετές γυναίκες τα βλέπουν να ματώνουν κατά το βούρτσισμα. Συνήθως η ευαισθησία των ούλων υποχωρεί με την έναρξη της περιόδου.
Έντονη διάθεση για σεξ! Το ενδιαφέρον είναι ότι πολλές γυναίκες αισθάνονται έντονη ερωτική διάθεση τις ημέρες πριν από την περίοδο, περίπου όπως και τις ημέρες της ωορρηξίας. Αν και το φαινόμενο αυτό δεν έχει διερευνηθεί πλήρως, εικάζεται ότι οφείλεται στη μείωση της προγεστερόνης και στην αύξηση των οιστρογόνων λίγο πριν από την έλευση της περιόδου.
«Αγριεύει» το δέρμα Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στην αύξηση των ανδρογόνων, κυρίως της τεστοστερόνης, γεγονός που προκαλεί αυξημένη έκκριση σμήγματος και πιθανώς σπυράκια.
Βελτιώνεται ο προσανατολισμός! Δεν είναι ιδέα μας! Οι ψυχοβιολόγοι του γερμανικού Πανεπιστημίου Ruhr παρατήρησαν ότι οι γυναίκες τείνουν να προσανατολίζονται καλύτερα τις ημέρες που «περιμένουν περίοδο», σε σύγκριση με τις γόνιμες ημέρες. Μάλιστα, αποδίδουν αυτή τη διαφοροποίηση στα υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης εκείνων των ημερών, σε αντιδιαστολή με τα οιστρογόνα, τα οποία θεωρείται ότι επιδρούν αρνητικά στον προσανατολισμό. Ίσως γι’ αυτό εκείνες τις ημέρες να φαίνεται πιο εύκολο το παρκάρισμα!
Μεγάλη λαχτάρα για γλυκά Η επιθυμία για γλυκά και τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες, όπως τα μακαρόνια, παρουσιάζεται σε αρκετές γυναίκες όταν «περιμένουν περίοδο». Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στις αναμενόμενες ορμονικές διακυμάνσεις του κύκλου, αλλά και στην παράλληλη μείωση των επιπέδων της σεροτονίνης εκείνων των ημερών, σύμφωνα με τους ερευνητές του βρετανικού Πανεπιστημίου του Leeds.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Δημήτρη Καλαμπόκη, μαιευτήρα-γυναικολόγο.
Πώς μας επηρεάζουν τα αντισυλληπτικά χάπια
Του κύκλου τα… καμώματα -όπως οι αυξομειώσεις της ερωτικής διάθεσης, η λαχτάρα για γλυκά, ο πονοκέφαλος πριν από την περίοδο- φαίνεται ότι επηρεάζουν ακόμη και τις γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια. Ωστόσο, η λήψη των αντισυλληπτικών καθιστά ηπιότερα τόσο τα συμπτώματα του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου -κυρίως τον έντονο πόνο-, όσο και τη μεγάλη αιμορραγία. Επίσης, οι γυναικολόγοι επισημαίνουν ότι τα αντισυλληπτικά μπορεί να συσχετίζονται με εντονότερη μελαγχολική διάθεση κατά τις ημέρες λήψης τους (συνήθως λαμβάνονται 20 ημέρες το μήνα).