Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ διαπιστώνουν και προειδοποιούν ότι η σύγχρονη μανία με τους σταρ στην τηλεόραση κάνει εμάς, τους καθημερινούς ανθρώπους, να νιώθουμε ακόμα πιο ασήμαντοι, αίσθηση που καθιστά ακόμα πιο δύσκολη την επιβίωσή μας σε μια κοινωνία που περνάει κρίση. Επικεφαλής της έρευνας είναι ο καθηγητής Ψυχολογίας δρ. Carlo Strenger, ο οποίος εξέδωσε μάλιστα και βιβλίο με τα πορίσματά του, που φέρει τον τίτλο «The Fear of Insignificance: Searching for Meaning in the Twenty-first Century».

Σε συνέντευξη που έδωσε προς βρετανικές εφημερίδες, ο καθηγητής Ψυχολογίας επισημαίνει ότι μία από τις βασικές αιτίες της κατάθλιψης σήμερα είναι ακριβώς αυτή η τάση μας να θαυμάζουμε αδιακρίτως όλους τους σταρ και να στερούμαστε πιο ουσιαστικών προτύπων. Η θεοποίηση των τηλεοπτικών και κινηματογραφικών σταρ μάς ωθεί σε συνεχείς συγκρίσεις, που μας οδηγούν αναπόδραστα στην κατάθλιψη. Παράλληλα, μας στερεί τη δυνατότητα να αναδειχθούμε σε σημαίνουσες προσωπικότητες οι ίδιοι, επειδή η λατρεία προς τον επιφανειακό, απαστράπτοντα κόσμο της μόδας ή της τηλεόρασης μάς κάνει να περιφρονούμε τα άλλα πρότυπα ζωής, γεγονός που έχει ως συνέπεια να μην ικανοποιούμαστε από ό,τι είναι στα μέτρα μας, επιδιώκοντας πάντα το ανέφικτο. Ο ίδιος επισημαίνει τα εξής:

«Η παγκοσμιοποίηση και η ευκολία στην άμεση επικοινωνία και στη μετάδοση της πληροφορίας έχει δημιουργήσει ένα νέο τύπο ανθρώπου, τον παγκόσμιο άνθρωπο ή homo globalis. Όμως, αυτό το νέο είδος ανθρώπου πληροφορείται και ψυχαγωγείται με ένα συγκεκριμένο τρόπο και κυρίως μέσω της τηλεόρασης, των κινητών και των υπολογιστών. Εκεί κυριαρχεί η φαινομενικά εύπεπτη και ανώδυνη κουλτούρα του πλούτου και της διασημότητας, με αποτέλεσμα -δυστυχώς-, θέλοντας και μη, να επηρεαζόμαστε από αυτήν σε μεγάλο βαθμό. Τελικά, άθελά μας, κάνουνε νυχθημερόν συγκρίσεις. Δεν τις κάνουμε συνειδητά, αλλά η διεργασία γίνεται αυτόματα και είναι διαρκής. Μας κάνει να νιώθουμε συντριπτικά κατώτεροι και μηδαμινοί».

Ο ίδιος επισημαίνει ότι παράλληλα γίνεται και άλλη μία ζημιά στην προσωπικότητα του θεατή. Η επιφανειακότητα του διάσημου «πρότυπου» εκμηδενίζει τα ουσιαστικά ιδανικά, τις αρχές ή τις προσωπικές φιλοδοξίες μας και τις στρέφει σχεδόν ομαδικά και μαζικά σε συγκεκριμένους στόχους που δεν έχουν κάποια προσωπική ουσία για τον καθημερινό άνθρωπο της επιβίωσης ή ακόμη και για εκείνον που έχει ξεπεράσει το μέσο βιοτικό επίπεδο.

Οι στόχοι αυτοί προσδιορίζονται σχεδόν αυτόματα από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίες, επειδή «πουλάνε» και «τα θέλει ο κόσμος». Έτσι, ατυχώς, καταλήγουν πρότυπά μας να είναι πλέον οι ηθοποιοί, τα μοντέλα, οι τραγουδιστές και γενικά όποιος προβάλλεται για λίγο σε κάποια οθόνη για οποιονδήποτε λόγο.

Δεν έχουμε, δηλαδή, όπως πριν από 15-20 χρόνια, το στόχο να γίνουμε επιτυχημένοι γιατροί ή δικηγόροι -γενικά επιστήμονες- ή να ανοίξουμε μια βιοτεχνία – έναν δημιουργικό στόχο, με άλλα λόγια, προσωπικής επιλογής. Αν αποφασίσουμε να γίνουμε γιατροί, ο στόχος μας είναι να γίνουμε γιατροί που θα βγαίνουν στην τηλεόραση, διαφορετικά θα νιώθουμε και πάλι μειονεκτικά.

Αυτή η ανάγκη μας να γίνουμε διάσημοι σπάνια καλύπτεται και μπορεί να μας οδηγήσει σε μια εξαιρετικά μίζερη στάση ζωής ή σε λανθασμένες κινήσεις, όπως π.χ. αυτήν των εφήβων που βγάζουν γυμνές φωτογραφίες και τις αναρτούν στο Διαδίκτυο για να γίνουν εκεί σταρ ή αντικείμενα πόθου και θαυμασμού. Αυτή η τάση αυξάνει όλο και περισσότερο την απογοήτευσή μας, οδηγώντας σε ένα φαύλο κύκλο.

Τι προτείνει ως αντίδοτο ή θεραπεία;

«Η μόνη θεραπεία είναι να αποδεχτούμε τον εαυτό μας ενεργά», λέει ο Strenger και εξηγεί: «Να επιδοθούμε, δηλαδή, σε μια σταθερή και θετική αναζήτηση αυτογνωσίας, χωρίς να υποτιμάμε διόλου τον εαυτό μας. Ο φόβος της ασημαντότητας μπορεί να υπερνικηθεί μόνο από μια ισχυρή ατομική και πολιτισμική ταυτότητα – όχι με τη μεζούρα των «επιτευγμάτων» σε διασημότητα ή συσσώρευση κεφαλαίου και πλούτου. Πρέπει να αυξήσουμε τα επίπεδα της αυτογνωσίας μας, αλλά να φιλοσοφούμε και λίγο παραπάνω, ώστε να έχουμε μια πληρέστερη αντίληψη του κόσμου στον οποίο ζούμε».